Tục ngữ về con người và xã hội - trang 15 VBT Ngữ văn 7 tập 2
Câu 1 (trang 15 VBT): Câu 2, trang 12 SGK
Giải đáp:
| Câu | Nghĩa của câu tục ngữ | Giá trị kinh nghiệm | Hoàn cảnh ứng dụng |
|---|---|---|---|
| 1 | Con người quý giá hơn của cải vật chất rất nhiều lần. | Phải biết trân trọng con người, đặt con người lên trên những điều kiện vật chất. | Trong ứng xử, cử xử giữa con người với nhau. |
| 2 | Bản chất, tính cách của con người phần nào được thể hiện qua răng và tóc. | Con người phải biết chăm chút cho cái răng, cái tóc của mình để trông chỉn chủ, gọn gàng và gây được thiện cảm với mọi người | Trong giao tiếp xã hội, trong thói quen sống hằng ngày. |
| 3 | Dù nghèo khó, khổ sở cũng phải giữ lấy phẩm chất trong sạch, tâm hồn thanh cao, lương thiện của mình. | Đừng để điều kiện cuộc sống làm ảnh hưởng đến phẩm cách của bản thân. | Trong việc xât dựng lối sống, định hướng sống, văn hóa sống. |
| 4 | Con người trong cuộc đời phải học những điều sau: học ăn, học nói, học gói, học mở. | Con người sống ở đời phải học để ăn nói sao cho ý nghĩa, gãy gọn, nói lời hay ý đẹp, học để trình bày và giải quyết hay lo liệu một vấn đề, một công việc nào đó cho chu toàn. | Trong việc xây dựng phong cách sống, làm việc. |
| 5 | Không có người thầy dìu dắt giúp đỡ chúng ta sẽ không thể làm nên chuyện. | Trong cuộc đời mỗi người đều cần có những người thầy để học hỏi, con người luôn cần được dìu dắt, bảo ban để trưởng thành, thành công. | Trong việc học hỏi, học tập từ những người thầy. |
| 6 | Ngoài học hỏi từ thầy cô thì bạn bè cũng là những người để ta học hỏi nhằm tiến bộ hơn. | Học hỏi từ bạn bè mang ý nghĩa tích cực to lớn, học hỏi từ bạn bè là sự tự học, tự đánh giá, nhận định để thay đổi, hoàn thiện mình. | Trong việc học hỏi, học tập những người bạn xung quanh chúng ta. |
| 7 | Cần phải yêu thương người khác như yêu thương chính bản thân mình. | Giá trị nhân văn, nhân đạo sâu sắc trong truyền thống của dân tộc. | Trong lối ứng xử với những người xung quanh. |
| 8 | Ăn quả ngọt phải nhớ đến công sức của người trồng ra cây ấy. | Phải luôn biết ơn sự giúp đỡ, hi sinh mà người khác đã trao cho ta để ta có được những điều tốt đẹp ngày hôm nay. | Trong cách suy nghĩ, ứng xử với những người đi trước, với bố mẹ, người thân hay những người yêu thương ta. |
| 9 | Một cây không thể làm nên non nhưng ba cây cùng hợp lại thì có thể làm được. | Đoàn kết có sức mạnh vô cùng to lớn, giúp con người ta làm được những điều tưởng chừng khó khăn. | Trong hoạt động nhóm, trong sinh hoạt cộng đồng, tập thể. |
Câu 2 (trang 17 VBT): Câu 3, trang 13 SGK
Giải đáp:
* So sánh hai câu tục ngữ:
"Không thầy đố mày làm nên" và "Học thầy không tày học bạn"
- Về nội dung: hai câu tục ngữ bổ sung cho nhau. Vì: mỗi câu đưa ra một bài học về nguồn học hỏi, học tập của ta trong thực tế.
- Một số cặp câu tục ngữ tương tự:
+ Một nghề thì sống đống nghề thì chết.
Bách nghệ tinh nhất thân vinh.
+ Người đẹp vì lụa lúa tốt vì phân.
Cái nết đánh chết cái đẹp.
Câu 3 (trang 17 VBT): Câu 4, trang 13 SGK
Giải đáp:
- Giá trị của đặc điểm diễn đạt bằng so sánh
Ví dụ: Một mặt người bằng mười mặt của.
- Diễn đạt bằng cách dùng hình ảnh ẩn dụ:
Ví dụ: Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
- Từ và câu có nhiều nghĩa:
Ví dụ: Thương người như thế thương thân.
Câu 4 (trang 18 VBT): Bài luyện tập trang 13 SGK
Giải đáp:
| Câu | Câu tục ngữ đồng nghĩa | Câu tục ngữ trái nghĩa |
|---|---|---|
| 1 | Người sống, đống vàng | |
| 2 | Nhất lé, nhì lùn, tam hô, tứ sún | |
| 3 | Giấy rách phải giữ lấy lề | |
| 4 | Đi đâu mà vội mà vàng, mà vấp phải đá, mà quàng phải dây | |
| 5 | Muốn sang thì bắc cầu Kiều
Muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy | |
| 6 | Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng | |
| 7 | Một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ | Cứu vật vật trả ơn, cứu người người trả oán |
| 8 | Uống nước nhớ nguồn | Qua cầu rút ván |
| 9 | Góp gió thành bão, góp cây nên rừng | Nhiều thầy lắm ma |
Câu 5 (trang 18 VBT): Những câu tục ngữ sau đây đồng nghĩa với câu tục ngữ nào trong bài học?
Giải đáp:
| Câu tục ngữ | Đồng nghĩa với câu tục ngữ trong bài học |
|---|---|
| Uống nước nhớ nguồn | Ăn quả nhớ kẻ trồng cây |
| Người sống, đống vàng | Một mặt người bằng mười mặt của |
| Góp gió thành bão, góp cây nên rừng | Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao |
| Bầu ơi thương lấy bí cùng,
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn | Thương người như thể thương thân |
| Muốn biết phải hỏi, muốn giỏi phải học | Không thầy đố mày làm nên
Học thầy không tày học bạn |
| Giấy rách phải giữ lấy lề | Đói cho sạch, rách cho thơm |
| Trông mặt mà bắt hình dong | Cái răng, cái tóc là góc con người |
Câu 6 (trang 19 VBT): Tục ngữ là “túi khôn” của nhân dân. Nhưng có phải tất cả mọi kinh nghiệm được đúc kết, truyền lại trong tục ngữ đều đúng đắn, hoàn hảo hay vẫn cần được bổ sung? Em hãy nên một ví dụ để chứng minh.
Giải đáp:
-Tục ngữ là “túi khôn” của nhân dân. Nhưng không phải tất cả mọi kinh nghiệm đều được đúc kết, truyền lại trong tục ngữ đều đúng đắn, hoàn hảo, Vì vậy vẫn cần được bổ sung
- Ví dụ như sau:
Cứu vật vật trả ơn, cứu người người trả oán.
Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng.
Bài trước: Tìm hiểu chung về văn nghị luận - trang 11 VBT Ngữ văn 7 tập 2 Bài tiếp: Rút gọn câu - trang 20 VBT Ngữ văn 7 tập 2