Sau phút chia li - trang 71 VBT Ngữ Văn 7 Tập 1
Câu 1 (Bài tập 1 trang 92 SGK Ngữ Văn 7 Tập 1 - trang 71 VBT Ngữ Văn 7 Tập 1):
Giải đáp:
a. Học sinh đọc kĩ phần sau của chú thích ∗ (SGK, trang 91 - 92)
b. Ghi tất cả các chữ (kèm theo kí hiệu dấu thanh) nằm trong hệ thống gieo vần vào mô hình của một khổ thơ của đoạn trích để nhận diện thể thơ.
+ Khổ thứ nhất:
xa - B; gió - T
cũ - T; chăn - B
ngăn - B
ngàn - B; xanh -B
+ Khổ thứ hai:
còn - B; lại - T
hãy - T; sang - B
Dương - B
Tương - B; trùng - B
Câu 2 (Bài tập 2 trang 92 SGK Ngữ Văn 7 Tập 1 - trang 71 VBT Ngữ Văn 7 Tập 1):
Giải đáp:
Qua 4 khổ thơ đầu, nỗi sầu chia li của người vợ đã được diễn tả một cách sâu sắc, sinh động nhờ:
a. Phép đối: Chàng thì đi - Thiếp thì về / cõi xa mưa gió - buồng cũ chiếu chăn.
b. Cách dùng phép đối "Chàng thì đi - Thiếp thì về" và việc sử dụng hình ảnh "tuôn màu mây biếc, trải ngàn núi xanh" có tác dụng diễn tả nỗi sầu chia li càng thêm mênh mông, sâu thẳm.
Các hình ảnh được xây dựng:
+ cõi xa mưa gió
+ buồng cũ chiếu chăn
+ tuôn màu mây biếc
+ trải ngàn núi xanh
Câu 3 (Bài tập 3 trang 92 - 93 SGK Ngữ Văn 7 Tập 1 - trang 72 VBT Ngữ Văn 7 Tập 1):
Giải đáp:
Trong khổ thơ thứ hai, nỗi sầu của người chinh phụ được gợi tả thêm một cách mạnh mẽ hơn là nhờ:
+ Phép đối: chàng còn ngoảnh lại - thiếp hãy trông sang/ Tiêu Tương - Hàm Dương -> Sử dụng phép đối giữa các câu và trong cùng một câu.
+ Phép điệp: Hàm Dương, Tiêu Tương
→ Phép điệp được sử dụng dưới nhiều dạng thức đa dạng, các yếu tố lặp liên tục được thay đổi vị trí tạo sự đa nghĩa, tính liên tục nối kết cho cảm xúc thơ.
Câu 4 (trang 72): Phân tích tác dụng của phép đối và phép điệp ở khổ thơ thứ ba trong việc làm nổi bật nỗi sầu của người chinh phụ.
Giải đáp:
Phân tích phép đối và phép điệp ngữ ở khổ thơ thứ ba: Các phép đối, phép điệp có tác dụng rất quan trọng trong việc làm nổi bật nỗi sầu của người chinh phụ:
+ Phép đối: cùng trông lại - cùng chẳng thấy/ chẳng thấy - thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu.
→ Đặc tả khoảng cách chia li ngàn trùng xa xôi giữa người chinh phu và người chinh phụ. Người ở lại và người ra đi không thể trông thấy nhau, chỉ có khoảng không bao la, mênh mông khiến con người càng trở nên cô độc, nhỏ bé giữa đau buồn của sự chia cách.
+ Phép điệp: thấy, ngàn dâu.
→ Phép điệp chuyển tiếp (điệp ngữ liên hoàn) khiến cảm xúc như giăng mắc cả khổ thơ, phép lặp đã giúp cho mạch cảm xúc thơ chảy tràn từ câu thơ này sang câu thơ khác.
Câu 5 (Bài tập 5 trang 93 SGK Ngữ Văn 7 Tập 1 - trang 73 VBT Ngữ Văn 7 Tập 1):
Giải đáp:
| Điệp ngữ | Kiểu điệp ngữ | Tác dụng |
| Hàm Dương | Điệp ngữ chuyển tiếp (liên hoàn/ vòng) | Nhấn mạnh sự chia cách giữa chinh phu và chinh phụ |
| Tiêu Tương | Điệp ngữ chuyển tiếp (liên hoàn/ vòng) | Nhấn mạnh sự chia cách giữa chinh phu và chinh phụ |
| thấy | Điệp ngữ liên hoàn | Nhấn mạnh cảm xúc đau buồn, nhung nhớ, cô đơn của người chinh phụ |
| ngàn dâu | Điệp ngữ liên hoàn | Nhấn mạnh cảm xúc đau buồn, nhung nhớ, cô đơn của người chinh phụ |