Thạch Sanh (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1)
Bố cục chia thành 3 phần:
- Phần 1: Từ đầu... mọi phép thần thông: Sự ra đời và lớn lên của nhân vật Thạch Sanh.
- Phần 2: tiếp theo... bị bắt hạ ngục: những khó khăn thử thách và chiến công của Thạch Sanh.
- Phần 3: phần còn lại: phơi bày tội ác của Lí Thông, Thạch Sanh cưới công chúa và lui yên quân lính các nước chư hầu.
Tóm tắt:
Thạch Sanh mồ côi cha mẹ từ nhỏ, sống một mình ở dưới gốc đa. Lí Thông đã gặp Thạch Sanh, nghĩ cách lợi dụng sức khỏe của Thạch Sanh để làm việc nên gạ kết nghĩa anh em.
Trong vùng có một con chằn tinh to lớn và hung dữ, hàng năm làng phải cống nộp người cho chằn tinh ăn thịt. Năm đó đến lượt Lí Thông, hắn đã nghĩ kế để Thạch Sanh thế mạng. Rồi Thạch Sanh đã giết chết chằn tinh. Lí Thông lừa và cướp công giết chằn tinh của Thạch Sanh.
Đại bàng khổng lồ quắp công chúa đi, Thạch Sanh nhìn thấy và đã bắn nó bị thương. Vua sai Lí Thông đi tìm công chúa, hứa sẽ gả công chúa và truyền ngôi. Lí Thông lừa Thạch Sanh giúp sau đó lại nhốt chàng ở dưới hang sâu. Thạch Sanh giết chết đại bàng và cứu con gái vua Thủy Tề, được vua tặng cây đàn thần.
Từ khi được đưa về cung, công chúa không nói không cười. Hồn chằn tinh và đại bàng đã vu vạ để trả thù khiến Thạch Sanh bị giam vào ngục. Thạch Sanh đã đánh đàn, công chúa nghe thấy tiếng đàn liền khỏi bệnh. Vua cho gọi Thạch Sanh lên kể rõ sự việc, cho chàng xử tội mẹ con nhà Lí Thông. Chàng đã tha bổng cho mẹ con Lí Thông nhưng trên đường về, cả hai mẹ con bị sét đánh chết và hóa kiếp bọ hung.
Vua gả công chúa cho Thạch Sanh và truyền ngôi cho chàng, 18 nước chư hầu tức giận mang quân sang đánh. Thạch Sanh đã đem đàn ra gảy, quân 18 nước đều xin hàng. Chàng còn thiết đãi quân lĩnh niêu cơm thần ăn mãi không hết, quân lính đều kính phục Thạch Sanh và đưa quân về nước.
Đọc hiểu văn bảnCâu 1 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Sự ra đời và lớn lên của nhân vật Thạch Sanh:
- Nguồn gốc thần tiên (con của Ngọc Hoàng), người mẹ đã mang thai mấy năm.
- Được các thần truyền cho võ nghệ và các phép thần.
--> nhân vật lí tưởng thêm đẹp đẽ và kì lạ, hé mở 1 nhân vật sẽ lập nên nhiều chiến công phi thường, có tính thần linh nhưng vẫn rất tạo nên sự gần gũi nhân dân.
Câu 2 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Thạch Sanh đã phải trải qua nhiều khó khăn thử thách: bị Lí Thông lừa canh miếu và giết chằn tinh, cứu công chúa, giết đại bàng, bị vu vạ và nhốt trong nhà ngục --> Thể hiện sự thật thà, chất phác, sự khoan dung, đặc biệt là tài năng và lòng dũng cảm.
Câu 3 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Sự đối lập giữa Thạch Sanh và Lí Thông:
Phương diện đối lập | Thạch Sanh | Lí Thông |
---|---|---|
Tính cách | thật thà, vị tha, vô tư, dũng cảm |
xảo trá, lừa lọc, vụ lợi |
Hành động | giết chết chằn tinh, tiêu diệt đại bàng, cứu được công chúa | lừa dối và cướp công lao của Thạch Sanh |
Câu 4* (trang 67 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1): Ý nghĩa chi tiết thần kì:
- Tiếng đàn: giải oan, vạch mặt Lí Thông, khiến quân lính không còn muốn đánh nhau nữa --> tượng trưng cho công lí, cho sức mạnh chính nghĩa.
- Niêu cơm: sự khoan dung, tấm lòng nhân đạo, chuộng hòa bình.
Câu 5 (trang 67 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Kết truyện đã thể hiện niềm khát vọng cuộc sống về công bằng và cái thiện – cái ác, ước mơ người tài năng xứng đáng được nhận những gì đáng có. Đây là kết thúc phổ biến trong các câu truyện cổ tích. Ví dụ như truyện Sọ Dừa, Tấm Cám, Cây bút thần, ...
Luyện tậpCâu 1* (trang 67 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Các chi tiết tiêu biểu trong truyện Thạch Sanh có thể lựa chọn khi vẽ minh họa:
- Thạch Sanh sống ở một gốc đa, mình trần, đóng khố và có một chiếc búa.
- Thạch Sanh giao chiến với chăn tinh.
- Thạch Sanh giao chiến với đại bàng dưới hang và giải cứu công chúa con vua thủy tề.
- Thạch Sanh đã gảy đàn thần trong ngục.
- Niêu cơm Thạch Sanh.
Bài trước: Lời văn, đoạn văn tự sự (trang 58 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1) Bài tiếp: Chữa lỗi dùng từ (trang 68 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1)