Trang chủ > Lớp 6 > Soạn Văn 6 (ngắn nhất) > Sự tích Hồ Gươm (trang 42 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1)

Sự tích Hồ Gươm (trang 42 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1)

Bố cục chia thành 2 phần:

- Phần 1: Từ đầu... tên giặc nào trên đất nước: Long Quân cho Lê Lợi mượn gươm và đội quân Lam Sơn chiến thắng quân Minh.

- Phần 2: còn lại: Lê Lợi trả lại gươm.

Tóm tắt:

Thời giặc Minh đô hộ nước ta, Lê Lợi đã đứng lên dựng cờ tụ nghĩa tại Lam Sơn và được Đức Long Quân cho mượn thanh gươm thần để tiêu diệt giặc.

Người đánh cá Lê Thận đã 3 lần kéo lưới đều được 1 lưỡi gươm. Không lâu sau, Lê Lợi bị giặc truy đuổi, chạy vào rừng nhìn thấy một chuôi gươm nạm ngọc, tra vào lưỡi gươm nhà Lê Thận thì thấy vừa như in, mới biết rằng đó là gươm thần. Nhờ có gươm thần, nghĩa quân đã tiêu diệt xâm lược và dành chiến thắng.

Một năm sau, Lê Lợi đi thuyền dạo chơi hồ Tả Vọng, Long Quân sai Rùa Vàng lên đòi lại gươm thần. Từ đó hồ Tả Vọng được đổi tên thành hồ Hoàn Kiếm.

Đọc hiểu văn bản

Câu 1 (trang 42 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Đức Long Quân đã cho nghĩa quân mượn gươm thần vì mong muốn nghĩa quân chiến thắng quân xâm lược, vì cuộc khởi nghĩa Lam Sơn là một cuộc khởi nghĩa hợp chính nghĩa, hợp ý trời và hợp với lòng dân.

Câu 2 (trang 42 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Lê Lợi không thể trực tiếp nhận thanh gươm. Lê Thận đã thả lưới và 3 lần đều kéo được thanh gươm, gươm sáng rực 2 chữ "Thuận thiên" khi Lê Lợi đến. Tra lưỡi gươm của Lê Thận kéo được với chuôi gươm nạm ngọc vừa như in.

- Cách Long Quân cho mượn gươm thể hiện ý nghĩa:

+ Gươm thần: sức mạnh rừng núi và sông nước quy tụ, sức mạnh của nhân dân.

+ "Thuận thiên": thuận theo ý trời, Lê Lợi là người lãnh đạo hợp với ý trời.

Câu 3 (trang 42 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Sức mạnh của gươm thần với nghĩa quân: Nhuệ khí chiến đấu cũng tăng lên, đánh đâu thắng đó chuyển sang thế chủ động tấn công.

Câu 4* (trang 42 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Long Quân đòi gươm thần khi đất nước đã thái bình. Khi Lê Lợi đang đi thuyền dạo chơi trên hồ Tả Vọng, Rùa Vàng nhô lên khỏi mặt nước, lưỡi gươm đeo bên người Lê Lợi liền động đậy. Rùa Vàng nói: "Xin bệ hạ trả lại gươm cho Long Quân", nhà vua liền trả gươm thần, Rùa Vàng ngậm lấy gươm và lặn xuống luôn.

Câu 5 (trang 42 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Ý nghĩa truyện Sự tích Hồ Gươm:

- Giải thích nguồn gốc tên gọi Hồ Gươm, tính chính nghĩa và ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa.

- Đề cao, suy tôn vai trò của người lãnh đạo Lê Lợi.

- Thể hiện niềm khát vọng hòa bình và hạnh phúc của quần chúng nhân dân.

Câu 6* (trang 42 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Truyền thuyết có hình ảnh Rùa Vàng: An Dương Vương, Sự tích thành Cổ Loa,...

- Hình tượng Rùa Vàng trong truyền thuyết Việt Nam là để tượng trưng cho khí thiêng sông núi, tình cảm và trí tuệ của nhân dân. Là sứ giả của thần, phù hộ và giúp đỡ nhân dân.

Luyện tập

Câu 1 (trang 43 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Chi tiết trao gươm thần được lặp lại với ý nghĩa tương đối giống nhau: tin tưởng, trao phó và nguyện dốc lòng vì vị "minh chủ" mà nhân dân đã lựa chọn.

Câu 2 (trang 43 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Tác giả dân gian không để Lê Lợi được trực tiếp nhận cả lưỡi gươm và chuôi gươm cùng 1 lúc vì chuôi từ đất, lưỡi gươm từ nước, chuôi và lưỡi kết hợp lại mới thể hiện sức mạnh trên non dưới biển --> muốn thắng lợi thì cần phải có sức mạnh mọi miền, nhân dân đồng lòng. Biểu tượng cho sứ mệnh cầm chuôi của Lê Lợi và sức mạnh đoàn kết chính là đằng lưỡi của nhân dân.

Câu 3* (trang 43 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Việc trả lại gươm ở Thăng Long là có ngụ ý: vua phải trị nước trong thời đất nước thái bình để "thuận thiên", 2 không gian là 2 thời kỳ, 2 sứ mệnh của Lê Lợi.

Câu 4 (trang 43 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Định nghĩa truyền thuyết (xem lại SGK Ngữ văn 6 tập 1 - trang 7)

- Các truyền thuyết đã được học: Con Rồng cháu Tiên; Thánh Gióng; Sơn Tinh, Thủy Tinh; Bánh chưng, bánh giầy; Sự tích Hồ Gươm.