Trang chủ > Lớp 12 > Soạn Văn 12 (ngắn nhất) > Nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ (Ngữ văn 12)

Nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ (Ngữ văn 12)

Đề 1:

a. Tìm hiểu đề:

- Nêu hoàn cảnh ra đời: Bài thơ "Cảnh khuya" được ra đời vào những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Địa điểm là vùng chiến khu Việt Bắc. Lúc này Chủ tịch Hồ Chí Minh đang trực tiếp lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Pháp đầy gian khổ.

b. Lập dàn ý:

- Mở bài: Giới thiệu khái quát hoàn cảnh ra đời của bài thơ.

- Thân bài:

Cần phát triển đủ các ý:

+ Vẻ đẹp thiên nhiên thơ mộng trong một đêm trăng nơi chiến khu Việt Bắc.

+ Nổi bật lên giữa bức tranh thiên nhiên là người chiến sĩ "nặng nỗi nước nhà" (khác với hình ảnh ẩn sĩ và thiên nhiên trong thơ cổ).

+ Tính cổ điển và hiện đại trong phong cách thơ Hồ Chí Minh.

* Cổ điển: Thể thơ Đường luật, hình ảnh thiên nhiên (trăng, suối, hoa…)

* Hiện đại: Nhân vật trữ tình lo "nỗi nước nhà"

- Kết bài:

+ Sự hài hòa về tâm hồn nghệ sĩ và ý chí chiến sỹ trong bài thơ.

+ Đánh giá chung: Khái quát về nội dung và nghệ thuật của bài thơ.

Đề 2:

a. Tìm hiểu đề:

– Nhớ lại quang cảnh chiến đấu sục sôi, hào hùng của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp ở Việt Bắc với nhiều lực lượng tham gia.

- Nhớ lại niềm vui khi tin tức chiến thắng của mọi miền đất nước liên tiếp báo về. (4 câu cuối).

b. Lập dàn ý:

- Mở bài: Giới thiệu đoạn thơ.

- Thân bài:

+ Phát triển các ý trong phần tìm hiểu đề.

+ Nghệ thuật điêu luyện trong việc sử dụng thể thơ lục bát:

* Cách dùng từ ngữ, hình ảnh.

* Cách vận dụng các biện pháp tu từ (so sánh, cường điệu).

* Giọng thơ hào hùng, sôi nổi.

- Kết bài:

Đoạn thơ thể hiện thành công cảm hứng ngợi ca cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân ta.

2. Cách viết bài nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ.

- Nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ là trình bày ý kiến, nhận xét, đánh giá về mặt nội dung và nghệ thuật của bài thơ, đoạn thơ đó.

- Nội dung:

+ Giới thiệu khái quát về bài thơ, đoạn thơ

+ Bàn về những giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật

+ Đánh giá chung về bài thơ, đoạn thơ.

Luyện tập

Câu hỏi: Phân thích đoạn thơ trong bài Tràng giang của Huy Cận:

"Lớp lớp mây cao đùn núi bạc

Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa

Lòng quê dờn dờn vời con nước

Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà"

1. Mở bài

- Giới thiệu khái quát về tác giả Huy Cận và bài thơ Tràng Giang.

- Nêu khái quát về giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ cần phân tích.

2. Thân bài

* Khái quát chung về đoạn thơ: Bốn câu thơ kết thúc bài thơ là khổ thơ hay nhất, đặc sắc nhất, nó vừa thể hiện nội dung, cảm hứng sáng tạo của bài thơ, đồng thời cũng thể hiện phong cách của thơ Huy Cận.

* Giá trị nội dung:

- Cảnh chiều xuống trên sông đẹp nhưng buồn.

- Tâm trạng của nhà thơ: mang một nỗi buồn da diết đó là nỗi buồn nhớ nhà, nhớ quê hương, đất nước

* Giá trị nghệ thuật:

- Hình ảnh thơ đối lập, gợi cảm của mây hùng vĩ, của cánh chim bé nhỏ.

- Sử dụng thành công các từ láy: lớp lớp, dợn dợn; âm điệu thơ phù hợp với việc giãi bày tâm trạng nhà thơ.

- Đoạn thơ có sự kết hợp hài hòa giữa bút pháp cổ điển của thơ Đường với bút pháp lãng mạn, hiện đại của thơ Mới.

3. Kết luận: Đánh giá chung về đoạn thơ vừa phân tích.