Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận (Ngữ Văn 12)

I. Luyện tập trên lớp

1. Các thao tác lập luận đã học đó là: chứng minh, giải thích, phân tích, so sánh, bác bỏ và bình luận.

Những đặc trưng cơ bản của từng thao tác:

- Chứng minh là dùng dẫn chứng để làm cho người ta tin.

- Giải thích là dùng lí lẽ để làm cho người ta biết.

- Phân tích là tách nhỏ thành nhiều bộ phận, chi tiết để làm cho người ta hiểu biết một cách cặn kẽ, thấu đáo.

- So sánh là làm cho người ta nhận rõ giá trị của sự vật, hiện tượng, tư tưởng bằng cách đối chiếu với một sự vật, hiện tượng, tư tưởng khác.

- Bác bỏ là nhằm phủ nhận.

- Bình luận là thuyết phục người khác nghe theo sự đánh giá và bàn bạc của người viết, người nói.

2. Trong các đoạn trích đã cho, tác giả đã vận dụng các thao tác phân tích, chứng minh, lập luận và bác bỏ nhưng thao tác chứng minh được sử dụng chủ yếu.

Bằng thực tế lịch sử hơn 80 năm đô hộ nước ta, Bác chứng minh bọn thực dân Pháp đã phản bội chà đạp lên bằng những thành tựu về tư tưởng và văn minh nhân loại: độc lập, tự do, bình đẳng.

3. Viết bài văn nghị luận bày tỏ ý kiến về một vấn đề đang đặt ra theo đời sống văn hóa – tinh thần của con người với yêu cầu phải vận dụng tổng hợp ít nhất ba thao tác lập luận khác nhau.

II. Luyện tập ở nhà

1. Những bài, đoạn văn nghị luận hay trong đó vận dụng nhiều thao tác lập luận như: tác phẩm Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn), Chiếu dời đô (Lý Công Uẩn), Bàn về phép học (Nguyễn Thiếp)... Có sử dụng kết hợp thành công nhiều tao tác lập luận khác nhau.

2. Các em vận dụng các thao tác lập luận khác nhau để trình bày quan điểm ý kiến của mình về các đề tài trong sgk.