Luyện tập tóm tắt tác phẩm tự sự - trang 59 SGK Ngữ văn 9
1. Bài tập 1 (mục III, tr. 59, SGK)
Hướng dẫn giải:
a. Văn bản chọn tóm tắt ở lớp 8: Lão Hạc
- Các nhân vật chính: Lão Hạc, ông giáo,...
- Các sự việc chính:
+ Lão Hạc có một người con trai, một mảnh vườn và một con chó vàng.
+ Con trai lão Hạc đi phu đồn điền cao su, lão chỉ còn lại “cậu Vàng".
+ Vì muốn để lại mảnh vườn cho con, lão phải bán con chó.
+ Lão mang tiền dành dụm được gửi ông giáo và nhờ ông trông coi mảnh vườn.
+ Cuộc sống mỗi ngày một khó khăn, lão kiếm được gì ăn nấy và bị ốm một trân khủng khiếp.
+ Một hôm lão xin Binh Tư ít bả chó.
+ Ông giáo rất buồn khi nghe Binh Tư kể chuyện ấy.
+ Lão bỗng nhiên chết — cái chết thật dữ dội.
- Văn bản tóm tắt:
Truyện kể về Lão Hạc, một người nông dân hiền lành, chất phác. Lão vốn góa vợ và có một đứa con trai nhưng vì quá nghèo nên không thể lo cho người con trai một cuộc sống hạnh phúc. Người con trai lão do quẫn trí đã đăng kí đi làm ở đồn điền cao su ở miền nam. Lão luôn trăn trở, suy nghĩ về tương lai của đứa con. Lão sống bằng nghề làm vườn, mảnh vườn mà vợ lão đã mất bao công sức để mua về và để lại cho con trai lão. Nhưng do một trận bão mà cả một sào hoa màu đã mất trắng. Lại bởi do một trận ốm nên bao nhiêu tiền bạc lão dành dụm đã mang ra dùng gần hết và vì lão cũng đã "tàn sức" rồi, người ta làm tranh hết việc của lão. Lão có một con chó tên là Vàng - một con chó mà lão vừa coi như con vừa coi như một người bạn trung thành. Nhưng vì cần tiền để lo cho con trai nên lão đã quyết định bán con chó đi. Lão đã rất dằn vặt bản thân mình khi mang một "tội lỗi" là đã nỡ tâm "lừa một con chó". Lão tự dành tiền cho đám ma của chính mình để không làm phiền đến hàng xóm láng giềng. Lão không nhận bất kỳ sự giúp đỡ của bất kỳ ai. Lão đã chọn một cái chết bằng bả chó, một cái chết dữ dội và đau đớn.
b. Văn bản chọn tóm tắt lớp 9
- Các nhân vật chính; Trương Sinh, Vũ Nương, bé Đản, Phan Lang
- Các sự việc chính:
+ Chàng Trương Sinh phải đầu quân đi lính, để lại người mẹ già và người vợ trẻ là Vũ Thị Thiết (Vũ Nương) ở nhà.
+ Mẹ Trương Sinh ngã bệnh ốm và qua đời, Vũ Nương lo ma chay chu tất.
+ Vì dỗ dành con, đêm đêm Vũ Nương trỏ cái bóng mình trên vách và bảo con đó là cha Đản
+ Giặc tan, Trương Sinh trở về nhà, nghe lời con nhỏ, nghi vợ không thuỷ chung.
+ Vũ Nương bị oan, bèn gieo mình xuống sông Hoàng Giang tự vẫn.
+ Một tối ngồi với con, thấy bé Đản trỏ cái bóng của mình mà bảo đó là cha Đản lại đến, Trương Sinh hiểu ra vợ bị oan.
+ Phan Lang là người cùng làng với Vũ Nương, do cứu mạng thần rùa Linh Phi, vợ vua Nam Hải, nên khi chạy nạn, chết đuối ở biển đẫ được Linh Phi cứu sống để trả ơn.
+ Phan Lang gặp lại Vũ Nương trong động của Linh Phi. Hai người nhận ra nhau. Phan Lang được trở về trần gian, Vũ Nương gửi chiếc hoa vàng cùng lời nhắn Trương Sinh.
+ Trương Sinh nghe Phan Lang kể, biết vợ bị oan, bèn lập đàn giải oan trên bến Hoàng Giang. Vũ Nương trở về, ngồi trên một chiếc kiệu hoa đứng ở giữa đòng, lúc ẩn lúc hiện.
- Văn bản tóm tắt:
Truyện kể về người con gái Nam Xương, có tên là Vũ Thị Thiết. Nàng là người có dung hạnh vẹn toàn, chồng là Trương Sinh tính tình hay ghen tuông, Vũ Nương sắp đến kì sinh nở thì chồng bị gọi đi lính. Ở nhà Vũ Nương sinh con và chăm nom mẹ chồng rất mực chu đáo, vì nhớ thương con mẹ chồng nàng ngày càng ốm nặng rồi mất, nàng lo đám tang chu đáo như với cha mẹ đẻ mình. Để đỡ nhớ chồng, nàng hay đùa với con bằng cách chỉ cái bóng của mình lên vách và nói với con đó là cha Đản. Từ chiến trường trở về, Trương Sinh đau buồn ra thăm mộ mẹ, bế Đản theo, ra đến đồng đứa trẻ quấy khóc vì đứa bé bảo Trương không phải là cha Đản, cha Đản đêm nào cũng đến, mẹ Đản đi cũng đi, mẹ Đản ngồi cũng ngồi nhưng chẳng bao giờ bế Đản cả. Không cần hỏi cho rõ ngọn ngành, Trương đã nổi cơn ghen tam bành đánh đuổi Vũ Nương đi, không ai có thể khuyên can được. Không thể thanh minh được, Vũ Nương đành nhảy xuống sông tự vẫn, lấy cái chết để minh oan cho mình. Nàng được Linh Phi vợ vua Nam Hải cứu. Trương Sinh tuy giận nhưng vẫn thương xót. Một buổi tối Đản chỉ vào cái bóng trên tường và nói "Đấy cha Đản lại đến kia kìa". Trương Sinh ân hận vô cùng nhưng việc đã rồi. Dưới động rùa, Vũ Nương đã gặp lại Phan Lang người cùng làng, nàng gửi chiếc hoa vàng cùng lời nhắn Trương lập đàn giải oan cho mình. Trương bèn lập đàn giải oan cho nàng, quả thấy Vũ Nương ngồi trên kiệu hoa ở giữa dòng với cờ tán võng lọng rực rỡ cả bến sông thoắt ẩn thoắt hiện. Nàng từ biệt và không trở về dương gian được nữa.
2. Bài tập 2 (mục III, tr. 59, SGK)
Hướng dẫn giải:
Dàn ý tóm tắt:
A, Mở bài: Giới thiệu khái quát về câu chuyện kể đó (nêu thời gian, địa điểm, nhân vật tham gia)
B, Thân bài: Trình bày nội dung của câu chuyện
• Nguyên nhân dẫn đến sự việc
• Sự việc đó diễn ra như thế nào
• Kết quả của sự việc đó ra sao
C, Kết bài:
• Suy nghĩ của em về sự việc đó
• Liên hệ bản thân
Bài trước: Sự phát triển của từ vựng - trang 56 SGK Ngữ văn 9 Bài tiếp: Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh - trang 63 SGK Ngữ văn 9