Soạn bài: Đêm nay Bác không ngủ (trang 67 Ngữ Văn 6 Tập 2)
- Phần 1: 9 khổ đầu: tâm trạng của anh đội viên trong lần thức dậy thứ nhất
- Phần 2: 6 khổ tiếp: tâm trạng của anh đội viên trong lần thức dậy thứ ba
- Phần 3 còn lạ: hình tượng Bác Hồ
I. Đọc hiểu văn bảnCâu 1 (trang 67 Ngữ Văn 6 Tập 2):
Tóm tắt:
Trong một đêm chuẩn bị cho chiến dịch ngày mai, Bác Hồ đã ở cùng lán cùng với bộ đội trong rừng. Bên bếp lửa hồng, Bác đã không ngủ vì thương cho đoàn dân công giờ này vẫn còn phải chịu mưa rét mướt trong rừng sâu. Bác không ngủ được nên đi lại săn sóc giấc ngủ cho người bộ đội để sáng hôm sau cả đoàn cùng hành quân đánh trận. Anh đội viên trong ba lần lần thức giấc đã được chứng kiến những điều này.
Câu 2 (trang 67 Ngữ Văn 6 Tập 2):
- Hình tượng Bác Hồ trong bài thơ đã được miêu tả thông qua con mắt quan sát và cảm nghĩ của anh đội viên
- Cách miêu tả đó đã nói lên tình cảm tha thiết và sự gắn bó, tình yêu thương của người cha và người con, nó cũng đã thể hiện được tấm lòng của anh bộ đội đối với Bác Hồ và thể hiện tâm hồn mênh mông của Bác đối với con cháu mình trong cuộc kháng chiến
Câu 3 (trang 67 Ngữ Văn 6 Tập 2):
- Tâm trạng và cảm nghĩ của anh đội viên đối với Bác Hồ
+ lần đầu tiên thức dậy:
● Ngạc nhiên vì thấy trời đã khuya lắm rồi mà Bác vẫn còn thức
● Xúc động khi thấy rằng Bác ngồi đốt lửa để sưởi ấm cho bộ đội
● Niềm xúc động càng lớn dần lên khi thấy Bác đi dém chăn cho từng người
● Trong sự xúc động cao độ đó đã khiến anh đội viên thổn thức cả nỗi lòng và thốt lên những câu hỏi thầm thì yêu thương và bày tỏ sự lo lắng với Bác: Bác có lạnh lắm không?
+ lần thứ ba thức dậy
● Trời đã sắp sáng và anh đội viên thấy Bác vẫn còn ngồi đó đinh ninh, sự lo lắng của anh đã trở thành sự hoảng hốt thực sự
● Nếu lần đầu tiên chỉ dám thì thầm hỏi thì lần này anh đã hết sức năn nỉ, vội vàng, nằng nặc đòi mời Bác đi ngủ
● Câu trả lời của Bác đã khiến anh có thêm niềm hạnh phúc lớn lao
- Tác giả đã không kể về lần thứ 2 anh đội viên thức giấc vì phải sang lần thứ 3 tâm trạng và cảm xúc của anh đội viên mới có sự thay đổi một cách rõ rệt
- Hình ảnh Bác Hồ và tinh yêu thương người lao động, yêu đất nước của Bác đã được khắc họa thật sâu sắc
Câu 4 (trang 67 Ngữ Văn 6 Tập 2):
- Sở dĩ trong đoạn cuối tác giả đã viết như vậy là vì muốn tạo ra một đáp số, một phát hiện: Tình thương của Bác Hồ không phải là một số biểu hiện lẻ tẻ mà nó thực sự là nhân cách trong con người Bác
Câu 5 (trang 67 Ngữ Văn 6 Tập 2):
- Bài thơ được viết theo thể ngũ ngôn, mỗi dòng có 5 tiếng và thường gieo vần ở tiếng cuối của mỗi dòng thơ
- Lối thơ này chính là lối thơ của vè hát dặm nên rất phù hợp cho kể chuyện
Câu 6 (trang 67 Ngữ Văn 6 Tập 2):
- Một số từ láy: lồng lộng, bồn chồn, phăng phắc, trầm ngâm, nhẹ nhàng, nằng nặc
- Giá trị biểu cảm của từ "lồng lộng": gợi hình ảnh cao đẹp vĩ đại trong nhân cách của Hồ Chí Minh
Luyện tậpBài văn tham khảo
Chiến dịch Biên giới Thu –Đông năm 1950 đã được Đảng ta chủ động phát động. Trước khi chiến dịch này bắt đầu, Bác Hồ đã từng đến thăm các đơn vị bộ đội của chúng tôi và đã nghỉ lại một đêm.
Đêm nay, chúng tôi được nghỉ dưới một túp lều sơ sài được dựng ở giữa rừng. Sau một ngày hành quân vất vả, mệt nhọc, tất cả các chiến sĩ đều nhanh chóng chìm vào giấc ngủ say. Sau một giấc ngủ say tôi chợt tỉnh giấc và nhìn thấy Bác vẫn đang ngồi trầm ngâm bên bếp lửa. Rồi tôi nhìn thấy Bác nhẹ nhàng đi dém chăn cho từng bộ đội, chiến sĩ. Lo lắng cho Bác tôi đã khẽ mở lời hỏi: Bác ơi! Bác chưa ngủ ạ? Bác có lạnh lắm không ạ? Bác nhìn tôi bằng ánh mắt trìu mến rồi nhỏ nhẹ đáp lại: Chú cứ việc ngủ ngon ngày mai còn lên đường đánh giặc. Vâng lời Bác tôi lại nhắm mắt lại ngủ tiếp nhưng vẫn thấy bồn chồn. Chiến dịch còn dài, nơi rừng thiêng nước độc đêm nay Bác Hồ không ngủ liệu ngày mai có sức đi được không? Lần thứ 3 tôi tỉnh dậy vẫn thấy Bác vẫn chưa ngủ, lúc đó tôi hoảng hốt thực sự. Tôi nằng nặc đòi mời Bác đi ngủ nhưng Bác bảo Bác ngủ không an lòng, Bác thương cho đoàn dân công đêm nay phải ngủ trong rừng dưới trời mưa rả rích, phải chịu ướt, chịu rét. Nghe Bác nói tôi liền hiểu được tình thương của người thật sâu nặng biết bao nhiêu. Tình thương đó đã bao trùm lên cả đất nước và dân tộc.
Thật sung sướng và tự hào khi được ở cùng với Bác, được chiến đấu dưới ngọn cờ của Tổ quốc. Không đành ngủ yên nên tôi đã thức cùng Bác.
Bài trước: Soạn bài: Phương pháp tả người (trang 59 Ngữ Văn 6 Tập 2) Bài tiếp: Soạn bài: Ẩn dụ (trang 68 Ngữ Văn 6 Tập 2)