Trang chủ > Lớp 6 > Soạn Văn 6 (siêu ngắn) > Soạn bài: Bài học đường đời đầu tiên (trang 10 Ngữ Văn 6 Tập 2)

Soạn bài: Bài học đường đời đầu tiên (trang 10 Ngữ Văn 6 Tập 2)

Bố cục chia thành 2 phần:

- Phần 1: từ đầu.. có thể sắp đứng đầu thiên hạ rồi: Tả chung về Dế Mèn

- Phần 2 (còn lại): Bài học đường đời đầu tiên rút ra

Tóm tắt

Dế Mèn sinh ra trong một gia đình có ba anh em. Là con út nên cậu sớm được mẹ cho ra ở riêng. Nhờ kết hợp chế độ ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên chẳng mấy chốc cậu đã trở thành một chàng dế thanh niên với thân hình cường tráng. Dế Mèn cũng tự thấy tự hào về kiểu cách con nhà võ của mình. Anh chàng thường cà khịa với tất cả mọi người xung quanh, nhất là Dế Choắt. Dế Choắt chạc tuổi Dế Mèn nhưng quá ốm yếu không làm được gì. Một hôm, Dế Mèn nghĩ trò trêu chọc chị Cốc sau đó chạy lủi vào hang sâu. Chị Cốc tưởng nhầm là Dế Choắt trêu chọc mình nên đã mổ anh ta trọng thương. Trước lúc chết, Dế Choắt đã khuyên Dế Mèn phải bỏ thói hung hăng và làm gì cũng cần phải nghĩ trước nghĩ sau. Đó là bài học đường đời đầu tiên mà Dế Mèn học được.

I. Đọc hiểu văn bản

Câu 1 (trang 10 Ngữ Văn 6 Tập 2):

a. Truyện được kể dựa trên lời kể của nhân vật Dế Mèn

b. Bố cục bài văn:

- Phần 1: Bởi tôi ăn uống có điều độ....... có thể sắp đứng đầu thiên hạ rồi: Tả ngoại hình Dế Mèn

- Phần 2: còn lại: Rút ra bài học đường đời đầu tiên

Câu 2 (trang 10 Ngữ Văn 6 Tập 2):

a. Những chi tiết miêu tả về ngoại hình và hành động của Dế Mèn

- Vẻ ngoài ưa nhìn: đôi càng mẫn bóng, những cái móng vuốt nhọn hoắt, đôi cánh dài đến chấm đuôi, cả thân người là một màu bóng mỡ, có thể soi gương được,...

- Vẻ dữ tợn hùng dũng: đầu nổi từng tảng, rất bướng, hai cái răng đen nhánh nhai ngoàm ngoạp giống như hai cái lưỡi liềm máy, sợi râu dài và uốn cong,..

- Điệu bộ và hành động: bộ dạng ra dáng con nhà võ, co cẳng đạp phanh phách vào những ngọn cỏ,...

- Tính nết hống hách hung hăng: cậy khỏe bắt nạt kẻ yếu, cà khịa với tất cả mọi người trong xóm,...

⇒ Nhận xét về thứ tự và cách miêu tả trong đoạn văn:

- Đoạn đầu tập trung vào làm nổi rõ: Dế Mèn là chàng thanh niên cường tráng

- Đoạn sau tập trung vào làm nổi rõ về hành động hống hách của Dế Mèn

→ Cách khắc họa nhân vật đầy thú vị tạo ra cho người đọc sự bất ngờ, tò mò và tạo ấn tượng cho tác phẩm

b. Các từ ngữ miêu tả hình dáng và tính cách của Dế Mèn trong đoạn văn

Từ ngữ Từ có thể thay
Cường tráng Khỏe mạnh
Mẫm bóng Mập mạp
Cứng Rắn
Nhọn hoắt Sắc
Hùng dũng Ngang tàng
Hủn hoẳn Cũn cỡn

→ Nhận xét:

- Các từ thay thế không thể đạt hiệu quả cao về khả năng gợi hình và biểu cảm, không thể diễn tả chính xác được sự vật, trạng thái như các từ ngữ mà tác giả đã sử dụng.

- Như vậy có thể thấy rằng nghệ thuật dùng từ ngữ của tác giả là vô cùng tinh tế và điêu luyện, cho thấy khả năng quan sát tỉ mỉ và tinh tế

c. Nhận xét tính cách của Dế Mèn: tự kiêu, hung hăng, hống hách, đặt cá nhân trên cả cộng đồng

Câu 3 (trang 11 Ngữ Văn 6 Tập 2):

- Nhìn Dế Choắt với thái độ khinh thường giễu cợt:

+ gọi người bạn cùng trang lứa là Choắt

+ miêu tả Choắt trong cái nhìn khinh bỉ, chê bai: mặt mũi ngẩn ngơ, người dài lêu nghêu,...

- Nói năng bằng giọng trịch trượng, kẻ cả

+ gọi Choắt bằng Chú mày dù cả hai chạc tuổi nhau

+ lên mặt dạy đời: Chú mày có lớn mà chẳng có khôn

- Cư xử một cách ích kỉ lỗ mãng:

+ mắng nhiếc khi Dế Choắt tỏ ý muốn thông ngách sang nhà Dế Mèn

+ không hề cảm thông trước sự ốm yếu của Dế Choắt

+ ra về phũ phàng

Câu 4 (trang 11 Ngữ Văn 6 Tập 2):

- Diễn biến tâm lí và thái độ của Dế Mèn trong việc trêu chọc chị Cốc dẫn đến cái chết oan uổng của Dế Choắt

+ nghịch ranh huyênh hoang: Sợ gì? Mày nói tao còn sợ ai hơn tao nữa....

+ trêu chị Cốc xong Mèn ta chạy chui tọt và hang rồi ung dung đắc ý, yên tâm về sự an toàn của bản thân

+ khi Dế Choắt bị chị Cốc mổ Mèn lúc này không còn giữ được vẻ anh hùng nữa: sợ hãi, im thin thít

+ sau khi chị Cốc bay đi Mèn mới mon men bò ra khỏi hang và thấy tình cảnh thoi thóp của Choắt, Mèn mới cảm thấy hối hận và nhận ra cái thói ngông cuồng của mình

- Bài học đường đời đầu tiên mà Dế Mèn đã học được: Ở đời mà có cái thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết suy nghĩ, sớm muộn rồi cũng có lúc mang vạ vào thân.

Câu 5 (trang 11 Ngữ Văn 6 Tập 2):

- Hình ảnh các con vật được miêu tả trong truyện rất giống với trong thực tế

- Tuy nhiên chúng đã được nhân cách hóa và gán cho những đặc điểm của con người chẳng hạn như các hành động khoan thai, trịnh trọng, đưa chân vuốt râu, hối lỗi và thấy ân hận trước cái chết của Dế Choắt.

- Những tác phẩm về loài vật có cốt truyện tương tự: Truyện lục súc tranh công, Con hổ có nghĩa, Đeo nhạc cho mèo,...

II. Luyện tập

Đoạn văn tham khảo

Vậy là Dế Choắt đã chết oan uổng vì trò đùa ngốc nghếch của tôi. Tôi cảm thấy hối hận và đau xót vô cùng. Nghĩ đến những lời trước khi từ giã cõi đời Dế Choắt tôi lại càng thấy thấm thía sự tai hại của cái thói hống hách, ngông cuồng. Tôi biết mình cần phải sửa ngay cái thói xấu đó đi nếu không sẽ có ngày tự hại chính mình. Hôm nay mạng của tôi là do anh Choắt đã giúp tôi chịu trận. Lời khuyên của Dế Choắt cũng chính là lời nhắc nhở bản thân tôi cần phải sống sao cho thật tử tế. Đó cũng chính là lời tạ tội mà tôi muốn gửi tới người bạn và người thầy của tôi- Dế Choắt.