Tựa - Ngữ Văn 10

I. Đôi nét về tác giả

- Hoàng Đức Lương chưa rõ năm sinh, năm mất

- Nguyên quán: huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên

- Trú quán: huyện Gia Lâm, Hà Nội

- Năm Mậu Tuất (1478) thi đỗ Tiến sĩ

II. Đôi nét về tác phẩm Tựa "Trích diễm thi tập"

1. Hoàn cảnh sưu tầm

Năm 1497 trong phong trào Phục hưng nền văn hóa dân tộc sau chiến thắng chống quân Minh xâm lược, tác giả đã viết lời tựa cho tập “Trích diễm thi tập”

2. Bố cục (gồm 3 phần)

- Phần 1 (từ đầu … không rách nát tan tành): Nguyên nhân khiến thơ văn thất lạc

- Phần 2 (tiếp … chê trách người xưa vậy): Thực trạng thơ văn nước nhà và tâm sự của tác giả

- Phần 3 (còn lại): Giới thiệu về người viết và công cuộc sưu tầm “Trích diễm thi tập”

3. Giá trị nội dung

Bài tựa thể hiện niềm tự hào sâu sắc và ý thức trách nhiệm của Hoàng Đức Lương trong việc bảo vệ những di sản văn học của tiền nhân, từ đó giúp chúng ta có thái độ trân trọng và yêu quý đối với những di sản văn học dân tộc

4. Giá trị nghệ thuật

- Cách lập luận chặt chẽ, săsc bén

- Ngôn ngữ ngắn gọn, hàm xúc, cách hành văn trung thực, tình cảm chân thành

- Có sự kết hợp hài hòa giữa chất trữ tình và nghị luận

III. Dàn ý phân tích Tựa "Trích diễm thi tập"

I. Mở bài

- Giới thiệu đôi nét về tác giả Hoàng Đức Lương và “Trích diễm thi tập”

- Giới thiệu chung về Tựa “Trích diếm thi tập”: Năm 1497 trong phong trào Phục hưng nền văn hóa dân tộc sau chiến thắng chống quân Minh xâm lược, tác giả đã viết lời tựa cho tập “Trích diễm thi tập”

II. Thân bài

1. Nguyên nhân khiến thơ văn thất lạc

- Các nguyên nhân khiến các tác phẩm văn thơ bị thất lạc:

+ Thơ văn hay nhiều nhưng ít người am tường (chỉ bộ phận thi nhân).

+ Những người có học thì bận rộn ít để tâm đến thơ ca.

+ Những người quan tâm đến thơ ca thì lại không có đủ năng lực.

+ Chính sách in ấn của nhà nước còn gặp nhiều hạn chế.

+ Thời gian và chiến tranh đã hủy hoại sách và những tư liệu ghi chép.

- Nghệ thuật lập luận:

+ Liên tưởng, so sánh

+ Cách thức lập luận quy nạp

+ Sử dụng câu hỏi tu từ: “ Làm sao giữ mãi…được mà không…. ”

2. Thực trạng thơ văn nước nhà và tâm sự của tác giả

- Thực trạng thơ văn ở nước ta:

+ Chỉ trông chờ vào thơ Đường

+ Thơ Lí – Trần không khảo cứu vào đâu được

+ Chỉ lượm lặt trong giấy tàn, vách nát

- Tâm sự của tác giả:

+ Than thở (buồn)

+ Đổ lỗi cho tiền nhân

+ Cảm thấy xót xa cho nền văn hiến dân tộc

3. Công cuộc sưu tập “Trích diễm thi tập” và con người tác giả

- Công việc sưu tập “Trích diễm thi tập” bao gồm các bước: tìm quanh hỏi khắp, thu lượm của các quan đương thời, chọn lọc thơ văn hay, chia xếp từng loại, đặt tên, phần cuối phụ thêm thơ của mình

- Thái độ của Hoàng Đức Lương đối với công việc: thái độ khiêm nhường

+ Không tự lượng sức mình

+ Tài hèn sức mọn

+ Chỉ dùng làm sách dạy trong gia đình

- Vẻ đẹp tâm hồn của Hoàng Đức Lương:

+ Thiết tha với những giá trị văn hóa của dân tộc

+ Là một người trí thức vừa có trách nhiệm vừa có tài năng

III. Kết bài

- Khái quát lại giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản.

- Bài học tự rút ra cho bản thân: phải trân trọng, gìn giữ những giá trị văn hóa, truyền thống của dân tộc.