Nhưng nó phải bằng hai mày - Sách giáo khoa Ngữ Văn 10

I. Đôi nét về tác phẩm Nhưng nó phải bằng hai mày

Nhưng nó phải bằng hai mày là một truyện cười thuộc thể loại trào phúng, mục đích phê phán bọn quan lại tham nhũng.

2. Tóm tắt

Cải và Ngô đánh nhau, rồi đưa nhau đi kiện. Cải lót trước cho thầy lí năm đồng, Ngô biện những mười đồng. Trong lúc xử kiện, Cải phải chịu phạt roi. Nó vội xoè năm ngón tay ra hiệu cho thầy lí rằng mình là phải. Thầy lí cũng xoè năm ngón tay trái úp lên năm ngón tay mặt, nói: “…Nhưng… nó lại phải… bằng hai mày! ”.

3. Giá trị nội dung

Truyện phê phán thói tham nhũng, xử kiện vì tiền đút lót của quan lại địa phương trong xã hội Việt Nam. Đồng thời, lên án hành vi tiêu cực của một bộ phận nhân dân lao động xưa khi vướng vào vòng vây kiện cáo

4. Giá trị nghệ thuật

- Cách xây dựng tình huống tạo tiếng cười khéo léo, bất ngờ

- Miêu tả ngôn ngữ và cử chỉ của nhân vật vừa gây cười vừa mang hàm ý

- Dùng cách chơi chữ

- Lối kể chuyện tự nhiên, dễ hiểu.

II. Dàn ý phân tích Nhưng nó phải bằng hai mày

I. Mở bài

- Giới thiệu chung về thể loại truyện cười: Truyện cười là những tác phẩm chuyển kể dân gian ngắn, có kết cấu chặt chẽ, kết thúc bất ngờ, kể về những sự việc xấu, trái với lẽ tự nhiên trong cuộc sống nhằm tạo tiếng cười giải trí, phê phán.

- Giới thiệu chung về giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của truyện Nhưng nó phải bằng hai mày: Nhưng nó phải bằng hai mày là tác phẩm truyện cười thuộc thể loại trào phúng, mục đích phê phán bọn quan lại tham nhũng.

II. Thân bài

1. Trước khi xử kiện

- Viên lí trưởng nổi tiếng là người xử kiện giỏi

- Cải và Ngô đánh nhau rồi đem nhau đi kiện, Cải đút lót trước cho thầy lí năm đồng, Ngô biện chè lá những mười đồng.

→ Mâu thuẫn xuất hiện ngay trong chính cách giới thiệu nhân vật – viên quan ăn của hối lộ lại nổi tiếng là người xử kiện giỏi. Tiếng cười khôi hài, thâm thúy bật ra từ mâu thuẫn ấy. Đồng thời, từ chi tiết mâu thuẫn này cũng gây cho người đọc sự hứng thú, tò mò, lôi cuốn người đọc vào vụ xử kiện của lí trưởng.

2. Trong lúc xử kiện

- Lí trưởng không cần điều tra, không truy xét mà ngay ngay tức khắc đưa ra phán xét: “Thằng Cải đánh thằng Ngô đau hơn, phạt một chục roi”

→ Kết quả xử kiện của lí trưởng phụ thuộc vào số tiền hối lộ của Cải và Ngô, ai đút lót nhiều hơn thì người ấy sẽ là người thắng kiện

- Cải: xòe bàn tay phải năm ngón

→ Ý muốn nói con đã đút cho thầy năm đồng, thầy phải xử con thắng kiện mới đúng

→ Phê phán hành động hối lộ của Cải. Đồng thời cũng tạo nên tiếng cười đầy chua chát khi Cải vừa mất tiền lại vừa phải chịu phạt.

- Lí trưởng:

+ Hành động: Xòe năm ngón tay trái, úp lên năm ngón tay phải trước mặt

+ Lời nói: “Tao biết mày phải…nhưng nó lại phải…bằng hai mày”

→ Lời nói và hành động của viên lí trưởng ngầm tỏ ý nó đút lót bằng hai lần mày nên xử nó thắng là điều đương nhiên. Tiếng cười bật lên từ chính hành động và lời nói của viên lí trưởng. Câu nói đã dùng hình thức chơi chữ với chữ “phải”.

⇒ Phê phán thói tham nhũng, xử kiện dựa vào tiền của đám quan lại địa phương trong xã hội Việt Nam. Đồng thời lên án hành vi tiêu cực của một bộ phận nhân dân lao động xưa khi vướng vào vòng vây kiện cáo.

3. Nghệ thuật

- Cách xây dựng tình huống gây cười khéo léo, bất ngờ

- Miêu tả ngôn ngữ và hành động của nhân vật vừa gây ra tiếng cười vừa mang hàm ý

- Sử dụng cách chơi chữ

- Lối kể chuyện tự nhiên, dễ hiểu.

III. Kết bài

- Khái quát lại giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện