Hồi trống Cổ Thành - Ngữ Văn 10

I. Đôi nét về tác giả

- La Quán Trung sinh năm 1330, mất năm 1400 (?), có tên thật là La Bản, hiệu Hồ Hải tản nhân

- Quê quán: vùng Thái Nguyên, thuộc tỉnh Sơn Tây cũ

- Thời đại: ông lớn lên vào cuối thời Nguyên đầu thời Minh

- Con người: tính tình cô đọc, lẻ loi, thích một mình chu du đây đó.

- Ông là người chuyên sưu tầm và biên soạn dã sử

- Các tác phẩm chính: Tam quốc diễn nghĩa, Tùy Đường lưỡng triều chí truyện, Tấn Đường ngũ đại sử diễn nghĩa, Bình yêu truyện…

- La Quán Trung là người đầu tiên có những đóng góp xuất sắc cho trường phái tiểu thuyết lịch sử thời Minh – Thanh ở Trung Quốc

II. Đôi nét về tác phẩm Hồi trống Cổ Thành

1. Tác phẩm Tam quốc diễn nghĩa

a) Nguồn gốc của tác phẩm Tam quốc diễn nghĩa

- La Quán Trung dựa trên lịch sử, truyện kịch dân gian để viết tác phẩm Tam quốc diễn nghĩa.

- Tam quốc diễn nghĩa ra đời vào đầu thời Minh (1368 – 1644), bao gồm 120 hồi

b) Nội dung

- Kể lại về quá trình hình thành và tiêu vong của ba triều đại phong kiến là Ngụy, Thục và Ngô

- Diễn tả khát vọng hòa bình, thống nhất đất nước của nhân dân

c) Nghệ thuật

- Giá trị lịch sử, nghệ thuật

- Nghệ thuật kể chuyện đặc sắc, nghệ thuật miêu tả các cuộc chiến độc đáo

2. Vị trí đoạn trích

Đoạn trích thuộc hồi thứ 28

3. Tóm tắt

Đoạn trích Hồi trống Cổ Thành thuộc hồi thứ 28. Quan Công đưa hai chị dâu sang Nhữ Nam, kéo quân đến Cổ Thành thì gặp được Trương Phi. Nào ngờ, việc Quan Công hàng Tào Tháo bị Trương Phi hiểu lầm là phản bội, đòi giết Quan Công. Để xua tan mối nghi ngờ đó, Quan Công đã chấp nhận ngay điều kiện Trương Phi đưa ra: Phải lấy đầu Sái Dương (một viên tướng của Tào Tháo) trong ba hồi trống. Chưa đứt một hồi, đầu Sái Dương đã lăn dưới đất. Bấy giờ, Phi mới hiểu được tấm lòng trung thực của Quan Công, rơi nước mắt khóc, thụp lạy Quan Công.

4. Bố cục (2 phần)

- Phần 1 (từ đầu…đem theo quân mã chứ! ): Trương Phi hiểu lầm Quan Công.

- Phần 2 (còn lại): Quan Công chém đầu Sái Dương, hóa giải mối hiềm nghi, anh em đoàn tụ.

5. Giá trị nội dung

- Hồi trống cổ thành mang linh hồn của đoạn trích. Đó là hồi trống thách thức, minh oan, đoàn tụ

- Ca ngợi lòng anh hùng, trung nghĩa của Trương Phi và Quan Công

6. Giá trị nghệ thuật

- Ngôn từ sinh động, sử dụng nhiều lối cổ, lối văn biền ngẫu

- Lời kể giản dị

- Xây dựng hình tượng nhân vật đặc sắc

III. Dàn ý phân tích Hồi trống Cổ Thành

I. Mở bài

- Giới thiệu đôi nét về tác giả La Quán Trung và tác phầm Tam quốc diễn nghĩa

- Giới thiệu chung về đoạn trích Hồi trống cổ thành

II. Thân bài

1. Trương Phi và những hiểu lầm đối với Quan Công

a) Phản ứng của Trương Phi khi nghe xong lời của Tôn Càn:

- Chẳng nói chẳng rằng ngay tức khắc mặc áo giáp, vác mâu lên ngựa

- Dẫn một nghàn quân, đi tắt ra cửa Bắc

⇒ Hành động bộc phát, trong tâm thế chiến đấu với kẻ thù

b) Khi Trương Phi gặp Quan Công:

- Trương phi:

+ Dung mạo: mắt trợn tròn xoe, râu hùm vểnh ngược

+ Hành động: hò la như sấm, múa xà mâu chạy lại hòng đâm Quan Công

+ Xưng hô: mày – tao

+ Lập luận cáo buộc Quan Công

+ Nguyên nhân: Trương Phi hiểu lầm Quan Công đã phản bội lại mình

⇒ Trương phi là người ngay thẳng, cứng rắn, quyết không tha thứ cho kẻ hai lòng

- Quan Công:

+ Gọi Trương Phi là “hiền đệ”, “em”

+ Lời lẽ mềm mỏng

+ Nhờ hai chị dâu giải thích hộ

2. Sự xuất hiện của Sái Dương, hóa giải hiềm nghi và hai anh em đoàn tụ

- Ý nghĩa việc xuất hiện của Sái Dương:

+ Đẩy mâu thuẫn giữa hai anh em lên đến đỉnh điểm

+ Là tình tiết mở nút thắt để minh oan cho Quan Công

- Trương Phi khi thấy Sái Dương xuất hiện:

+ Suy nghĩ: Nghĩ Quan Công đem quân đến để bắt mình

+ Hành động: Múa bát xà mâu hăm hở xông đến đâm Quan Công.

+ Yêu cầu: Đánh ba hồi trống để Quan Công chém đầu tướng giặc diễn tả lòng thành, thẳng tay đánh trống để thách thức Quan Công.

⇒ Thái độ dứt khoát, cương quyết của con người ngay thẳng

⇒ Quan Công chấp nhận thử thách

- Quan Công giết Sái Dương trong chưa đầy một hồi trống:

+ Thái độ, hành động của Trương Phi: rơi nước mắt, thụp lạy Quan Công

⇒ Thể hiện thái độ bao dung, phục thiện đúng lúc.

⇒ Trương Phi là con người giàu tình cảm, tuy tính tình nóng nảy, thô lỗ nhưng khôn ngoan và coi trọng lẽ phải.

3. Ý nghĩa của hồi trống cổ thành

- Là hồi trống thách thức, minh oan, đoàn tụ của các vị anh hùng

- Biểu dương lòng chính trực của Trương Phi

- Ngợi ca lòng trung nghĩa của Quan Công

III. Kết bài

Khái quát lại giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật