I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức
- Học sinh phân tích các nhân tố tự nhiên và kinh tế- xã hội ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp ở nước ta.
2. Kĩ năng
- Kỹ năng phân tích sơ đồ về vai trò của các nguồn tài nguyên thiên nhiên đối với sự phát triển công nghiệp
3. Thái độ
- Học sinh có ý thức trong việc sử dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường
4. Định hướng phát triển năng lực
- Năng lực chung: năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực sử dụng ngôn ngữ, ...
- Năng lực chuyên biệt: Năng lực sử dụng bản đồ, sơ đồ, hình vẽ, năng lực tư duy tổng hợp lãnh thổ …
5. Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường:
-Biết nước ta có nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, đa dạng, tạo điều kiện để phát triển một nền công nghiệp có cơ cấu đa dạng và phát triển nền công nghiệp trọng điểm.
- Thấy được sự cần thiết phải bảo vệ, sử dụng các tài nguyên thiên nhiên một cách hợp lý để phát triển công nghiệp.
II. Chuẩn bị của Giáo viên & Học sinh
1. Giáo viên
- Bản đồ khoáng sản Việt Nam. Tranh về nguồn lao động.
- Sơ đồ về vai trò của các nguồn tài nguyên thiên nhiên đối với sự phát triển một số ngành công nghiệp trọng điểm của nước ta.
-Phiếu học tập
2. Học sinh
- Sách vở, đồ dùng học tập…
III. Tiến trình dạy học
*Kiểm tra: Vở bài tập thực hành (2 em. 3 Phút)
A. Hoạt động khởi động
1. Mục tiêu:
-Học sinh nhớ lại được các điều kiện tự nhiên như khoáng sản, trữ năng sông suối, thổ nhưỡng…, kĩ năng đọc bản đồ, quan sát ảnh để hiểu biết về các nguồn tài nguyên là thế mạnh phát triển công nghiệp. Tạo hứng thú cho tìm hiểu bài học.
-Tìm ra các nội dung về những nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp.
2. Phương pháp - kĩ thuật:
Trực quan qua bản đồ, ảnh
3. Phương tiện:
Bản đồ tự nhiên Việt Nam, ảnh về nguồn lao động Việt Nam.
4. Hình thức tổ chức học tập:
Cá nhân
5. Các bước hoạt động:
Bước 1: Giao nhiệm vụ
- Giáo viên yêu cầu học sinh lần lượt trả lời các câu hỏi:
+ Quan sát bản đồ em hãy xác định các tài nguyên tự nhiên của Việt Nam?
+ Quan sát ảnh em có suy nghĩ: Nguồn lao động Việt Nam ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển và phân bố nền công nghiệp nước ta?
Bước 2: Học sinh quan sát bản đồ và ảnh, hiểu biết để trả lời các câu hỏi
Bước 3: Học sinh báo cáo kết quả (Học sinh trả lời - học sinh khác nhận xét)
Bước 4: Giáo viên dẫn dắt kết nối vào bài.
B. Hoạt động hình thành kiến thức
Hoạt động 1: Các nhân tố tự nhiên ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp. (15 phút)
1. Mục tiêu:
- Nhận xét về nguồn tài nguyên khoáng sản trên bản đồ Việt Nam và phân tích các nhân tố tự nhiên ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp ở nước ta.
2. Phương pháp:
Trực quan, đàm thoại gợi mở, thuyết giảng tích cực..
3. Hình thức tổ chức:
Cá nhân/cặp
|
| Hoạt động của giáo viên và học sinh | Nội dung chính |
|---|
* Các nhân tố tự nhiên ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp | I. Các nhân tố tự nhiên. |
Bước 1. - Giáo viên treo sơ đồ (Hình 11.1 trống ô bên phải) và yêu cầu học sinh quan sát hình 11.1 và kiến thức đã học lần lượt trả lời các câu hỏi: - Dựa vào hình 11.1 cho biết tài nguyên chủ yếu của nước ta thuận lợi cho sự phát triển công nghiệp như thế nào? | - Nước ta có nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, đa dạng là cơ sở để phát triển nền công nghiệp có cơ cấu đa ngành. (Hình 11.1) |
- Quan sát sơ đồ Yêu cầu học sinh điền vào các ô trống để biểu hiện mối quan hệ giữa các thế mạnh về tự nhiên và khả năng phát triển các ngành công nghiệp nước ta? | - Các nguồn tài nguyên có trữ lượng lớn là cơ sở để phát triển các ngành công nghiệp trọng điểm. |
- Qua sơ đồ trên em hãy cho biết tài nguyên thiên nhiên nước ta ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển công nghiệp? | - Sự phân bố các loại tài nguyên khác nhau trên lãnh thổ tạo ra các thế mạnh khác nhau giữa các vùng |
- Yêu cầu học sinh dựa vào bản đồ khoáng sản Việt Nam và kiến thức đã học: + Xác định trên bản đồ vị trí các khoáng sản có trữ lượng lớn? + Nhận xét về ảnh hưởng của sự phân bố tài nguyên khoáng sản tới sự phân bố 1 số ngành công nghiệp trọng điểm. - Nhận xét về ảnh hưởng của sự phân bố tài nguyên khoáng sản tới sự phát triển của các vùng? Cho ví dụ. - Vì sao cần bảo vệ và sử dụng tài nguyên một cách hợp lý để phát triển công nghiệp lâu dài? | |
Bước 2: Học sinh thực hiện nhiệm vụ, trao đổi kết quả làm việc và ghi vào giấy nháp. Trong quá trình học sinh làm việc giáo viên phải quan sát, theo dõi, đánh giá thái độ... Bước 3: Trình bày trước lớp, các học sinh khác lắng nghe, trao đổi và bổ sung. Bước 4: Giáo viên nhận xét bổ sung và chuẩn kiến thức - Giáo viên nhấn mạnh: + Việc đánh giá không đúng các tài nguyên thế mạnh của cả nước hay từng vùng có thể dẫn đến các sai lầm đáng tiếc trong việc lựa chọn cơ cấu Giáo viên chuyển ý sang mục 2
|
Hoạt động 2: Các nhân tố kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến ngành công nghiệp. (16phút)
1. Mục tiêu:
- Phân tích các nhân tố kinh tế-xã hội ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp ở nước ta.
2. Phương pháp:
Thảo luận nhóm, đàm thoại gợi mở, thuyết giảng tích cực
3. Hình thức tổ chức:
Nhóm, cá nhân
|
| Hoạt động của giáo viên và học sinh | Nội dung chính |
|---|
* Các nhân tố kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp Bước 1: - Giáo viên chia nhóm (Giao phiếu học tập cho các nhóm) | II. Các nhân tố kinh tế -xã hội: |
+Nhóm 1: Nhân tố dân cư và lao động ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển và phân bố công nghiệp?. | 1. Dân cư và lao động: - Dân đông → thị trường tiêu thụ lớn - Nguồn lao động dồi dào, có khả năng tiếp thu khoa học → phát triển công nghiệp và thu hút đầu tư nước ngoài. |
+ Nhóm 2: Cơ sở vật chất - kĩ thuật trong công nghiệp và cơ sở hạ tầng ảnh hưởng ntn đến sự phát triển và phân bố công nghiệp?. Việc cải thiện hệ thống đường giao thông có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển công nghiệp? | 2. Cơ sở vật chất - kỹ thuật trong công nghiệp và cơ sở hạ tầng: - Trình độ công nghệ còn thấp, cơ sở vật chất kỹ thuật chưa đồng bộ và chỉ tập trung ở một số vùng. - Cơ sở hạ tầng đang từng bước được cải thiện: Giao thông vận tải, bưu chính viễn thông… |
+ Nhóm 3: Chính sách phát triển công nghiệp ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển và phân bố công nghiệp?. | 3. Chính sách phát triển công nghiệp: - Có nhiều chính sách phát triển công nghiệp: + Chính sách công nghiệp hoá và đầu tư + Chính sách phát triển kinh tế nhiều thành phần và các chính sách khác |
+ Nhóm 4: Thị truờng ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển và phân bố công nghiệp?. | 4. Thị trường: -Thị trường đang mở rộng. Khó khăn: + Bị sự cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước *Sức ép của thị trường đã và đang làm cho cơ cấu công nghiệp nước ta đa dạng và linh hoạt hơn. |
Bước 2: Học sinh thực hiện nhiệm vụ, trao đổi kết quả làm việc với các bạn trong nhóm và ghi vào giấy nháp. Trong quá trình học sinh làm việc giáo viên phải quan sát, theo dõi, đánh giá, uốn nén… Bước 3: Đại diện học sinh các nhóm lần lượt trình bày nội dung kiến thức trước lớp, các học sinh khác quan sát bổ sung. Bước 4: Giáo viên nhận xét bổ sung và chuẩn kiến thức
|
PHIẾU HỌC TẬP
• PHIẾU SỐ 1 (Nhóm 1)
+Nhóm 1: Nhân tố dân cư và lao động ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển và phân bố công nghiệp?.
Việc cải thiện hệ thống đường giao thông có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển công nghiệp?
• PHIẾU SỐ 2 (Nhóm 2)
+Nhóm 2: Cơ sở vật chất-kĩ thuật trong công nghiệp và cơ sở hạ tầng ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển và phân bố công nghiệp?.
• PHIẾU SỐ 3 (Nhóm 3)
Chính sách phát triển công nghiệp ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển và phân bố công nghiệp?.
• PHIẾU SỐ 4 (Nhóm 4)
Thị trường ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển và phân bố công nghiệp?.
+Sức ép của thị trường đã và làm cho cơ cấu công nghiệp trở nên đa dạng hơn
C. Luyện tập, vận dụng.
a) Giáo viên yêu cầu học sinh vẽ sơ đồ thể hiện các nhân tố tự nhiên ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp nước ta?
b) Viết chữ T vào thể hiện mặt tích cực và chữ H vào thể hiển mặt hạn chế của các nhân tố kinh tế - xã hội đối với sự phát triển công nghiệp nước ta.
1. Dân cư đông, sức mua lớn.
2. Nguồn lao động dồi dào, có khả năng tiếp thu khoa học kĩ thuật.
3. Trình độ công nghệ của ngành công nghiệp còn thấp.
4. Cơ sở vật chất kĩ thuật chưa đồng bộ.
5. Cở hạ tầng đang từng bước được cải thiện.
6. Sự đổi mới trong chính sách phát triển công nghiệp.
7. Hàng công nghiệp cạnh tranh quyết liệt do có hạn chế về mẫu mã chất lượng.
8. Sức ép của thị trường làm cho cơ cấu trở nên đa dạng, linh hoạt hơn.
D. Mở rộng:
1. Giáo viên hướng dẫn học sinh làm bài tập 1 (Trang 41 sách giáo khoa).
Đáp án
- Các yếu tố đầu vào: Nguyên liệu, nhiên liệu, năng lượng; lao động; cơ sở vật chất - kĩ thuật; chính sách.
- Các yêu tố đầu ra: thị trường trong nước và ngoài nước, chính sách
- Các yếu tố chính sách tác động cả đầu vào và đầu ra → ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp
2. Giáo viên yêu cầu học sinh làm bài tập 2 (Trang 41 sách giáo khoa).
(Việc phát triển nông, lâm, ngư nghiệp tạo cơ sở nguyên liệu cho phát triển ngành công nghiệp chế biến lương thực thực phẩm. Nếu 1 số ví dụ cụ thể)
3. Em hãy thử tìm những nhân tố tự nhiên và kinh tế xã hội của tỉnh Quảng Nam ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp như thế nào?
* Chuẩn bị bài mới
1. Tìm hiểu những tư liệu và thông tin về sự phát triển và phân bố của ngành công nghiệp Việt Nam?
2. Sưu tầm hình ảnh về ngành công nghiệp nước ta.