Tập làm văn: Luyện tập tả người (trang 12 sgk Tiếng Việt 5)
Câu 1 (trang 12 sgk Tiếng Việt 5): Dưới đây là hai đoạn mở đầu bài văn tả người. Theo em, cách mở bài ở hai đoạn này có gì khác nhau?
a) Nếu có ai hỏi rằng " Em yêu ai nhất? " thì không cần suy nghĩ, em có thể trả lời ngay: "Em yêu bà nhất. " (Đề bài: Tả một người thân trong gia đình em. )
b) Lần về quê nội vừa qua, một buổi sáng, em chạy ra cánh đồng làng. Nơi ấy vòm trời cao vời vợi, không khí thoáng đãng, mùi lúa chín vẫn còn thoang thoảng, những chú trâu đang thong thả gặm cỏ; tất cả đều hấp dẫn em đến kì lạ. Phía trước, em thấy một bác nông dân đang cày ruộng. Em chợt nhận ra đó là bác Tư, người lối xóm nội em. (Đề bài: Tả một bác nông dân đang cày ruộng. )
Giải đáp:
- Cách mở bài thứ nhất (Tả một người thân trong gia đình em) là cách mở bài trực tiếp: Giới thiệu luôn người được tả (bà em).
- Cách mở bài thứ hai (Tả một bác nông dân đang cày ruộng) là cách mở bài gián tiếp: Tả cánh đồng rồi mới giới thiệu bác nông dân đang cày ruộng.
Câu 2 (trang 12): Hãy viết hai đoạn mở bài theo hai cách đã biết cho một trong bốn đề văn dưới đây:
a) Tả một người thân trong gia đình em.
b) Tả một người bạn cùng lớp hoặc người bạn ở gần nhà em.
c) Tả một ca sĩ đang biểu diễn.
d) Tả một nghệ sĩ hài mà em yêu thích.
Giải đáp:
Viết đoạn mở bài (gợi ý):
a) Tả một người thân trong gia đình em
- Mở bài theo kiểu trực tiếp
Trong gia đình, người mà em yêu thương và kính trọng nhất đó là bà nội. Ngay từ khi còn nhỏ em đã luôn có bà bên cạnh bế bồng và chăm sóc. Mỗi một kỉ niệm, mỗi một cột mốc đáng nhớ trong cuộc đời em đều có hình bóng bà kề bên.
- Mở bài theo kiểu gián tiếp
Trời trưa nắng chang chang, từng bóng cây xanh đứng chịu tội trong nắng, gió và cát bụi. Trở về tới nhà, dường như cái nóng rực lửa của mùa hè đã lùi lại ngay phía sau cánh cửa. Cả một khoảng sân rộng rợp bóng mát bởi cây xanh và dàn hoa thiên lý. Gió thổi vi vu khoan khoái dễ chịu. Em dáo dác nhìn quanh, không thấy bóng dáng quen thuộc ấy đâu. Chạy vào trong nhà, phòng khách, phòng bếp, phòng ngủ đều không có. Ghế đá ở khoảng sân rợp bóng mát cũng không thấy đâu. Em vội vàng gọi lớn “bà ơi! Bà ở đâu ạ? ”. Có tiếng người đáp từ ngoài vườn vọng lại. Bà nội – người mà em yêu thương nhất cuộc đời này, mỗi lần về quê, việc đầu tiên em làm là tới thăm bà.
b) Tả một người bạn cùng lớp hoặc người bạn ở gần nhà em
- Mở bài trực tiếp:
Thủy là một cô bạn thân nhất của em. Chúng em đã chơi với nhau từ những ngày còn học mẫu giáo. Mỗi lần nghĩ tới cô bạn dễ thương này trong lòng em lại tràn ngập rất nhiều cảm giác yêu thương khó tả.
- Mở bài gián tiếp
"Bạn bè là nghĩa tương tri
Khó khăn thuận lợi ân cần có nhau
Bạn bè là nghĩa trước sau
Tuổi thơ cho đến bạc đầu không phai"
Ai sống trong cuộc đời này cũng cần có bạn. Những người bạn giúp ta nhân đôi niềm vui và vơi đi những nỗi buồn. Em cũng có một người bạn như thế. Đó là Thủy. Cô bạn gái thân thiết đã chơi cùng với em từ những ngày còn học mẫu giáo.
c) Tả một ca sĩ đang biểu diễn:
- Đoạn mở bài trực tiếp:
Ca sĩ Cẩm Ly là một nữ ca sĩ rất nổi tiếng. Cô có giọng hát ngọt ngào, sâu lắng và nhân cách của cô thì đẹp giống như cái tên của cô vậy. Em yêu thích cô từ những ngày còn nhỏ xíu.
- Đoạn mở bài gián tiếp:
“Tôi viết lên đây với tất cả chân thành …. ” Em đang ngồi chơi thì chợt nghe thấy một giọng hát trầm ấm, truyền cảm lại rất quen thuộc từ đâu vang lên. Đúng rồi, là ca sĩ Cẩm Ly. Em nhanh chóng thu dọn đồ chơi và chạy lại bật ti vi lên để coi màn biểu diễn của ca sĩ mà em vô cùng yêu thích.
d) Tả một nghệ sĩ hài mà em yêu thích
- Mở bài trực tiếp
Chú Trường Giang là một nghệ sĩ hài vô cùng nổi tiếng. Sự xuất hiện của chú trên sân khấu luôn đem lại những tràng cười sảng khoái cho mọi người.
- Mở bài gián tiếp
Tiếng cười rất có ích đối với sức khỏe con người. Nó làm cho tâm hồn con người trở nên thư thái mà quên đi những mệt nhọc và lo âu. Vì thế mà các nghệ sĩ hài luôn được công chúng yêu mến và hâm mộ. Bản thân em cũng như vậy, đối với em thì chú Trường Giang là danh hài mà em thích nhất.
Bài trước: Tập đọc: Người công dân số Một (tiếp theo) (trang 11 sgk Tiếng Việt 5) Bài tiếp: Luyện từ và câu: Cách nối các vế câu (trang 12 sgk Tiếng Việt 5)