Luyện từ và câu: Từ đồng âm (trang sgk 51 Tiếng Việt 5)
Câu 1 (trang 51 sgk Tiếng Việt 5): Đọc các câu sau đây:
a) Ông ngồi câu cá.
b) Đoạn văn này có 5 câu.
Giải đáp:
Các em tự đọc theo sự hướng dẫn của thầy, cô giáo.
Câu 2 (trang 51): Dòng nào dưới đây nêu đúng nghĩa của mỗi câu ở bài tập 1?
- Bắt cá, tôm, … bằng móc sắt nhỏ (thường có mồi) buộc ở đầu một sợi dây.
- Đơn vị của lời nói diễn đạt một ý trọn vẹn, trên văn bản được mở đầu bằng một chữ cái viết hoa và kết thúc bằng một dấu ngắt câu.
Giải đáp:
- Câu a: động từ "câu cá".
- Câu b: danh từ: "5 câu".
Câu 1 (trang 52): Phân biệt nghĩa của những từ đồng âm trong các cụm từ sau:
a) Cánh đồng – tượng đồng – một nghìn đồng.
b) Hòn đá – đá bóng.
c) Ba và má – ba tuổi.
Giải đáp:
a) Nghĩa của các từ như sau:
- Cánh đồng: khoảng đất rộng và bằng phẳng, dùng để cấy, cầy hay trồng trọt.
- Tượng đồng: là tượng được làm bằng kim loại có màu vàng đỏ, dễ dát mỏng và kéo sợi, thường dùng làm dây điện và chế tạo hợp kim.
- Một nghìn đồng: đơn vị tiền tệ của Việt Nam.
b) Nghĩa của các từ như sau:
- Hòn đá: Là một khoáng sản có đặc tính đặc, rắn, giòn, thường kết thành tảng lớn, hợp phần của vỏ trái đất, dùng để đổ đường, vật liệu xây dựng nhà cửa hay những công trình kiến trúc.
- Đá bóng: là hành động đưa nhanh chân và hất mạnh bóng cho xa ra hoặc đưa bóng vào khung thành đối phương.
c) Nghĩa của các từ như sau:
- Ba và má: bố, cha, thầy, mẹ, u, bầm… - một trong những cách xưng hô đối với người sinh thành ra mình.
- Ba tuổi: là số năm sinh sống trên đời là 3 năm.
Câu 2 (trang 52): Đặt câu để phân biệt các từ đồng âm bàn, cờ, nước.
M: - Nhà nhà treo cờ mừng ngày quốc khánh.
- Cờ là một môn thể thao được rất nhiều người yêu thích.
Giải đáp:
a) Bàn:
- Sau khi học xong, em luôn dọn dẹp sách, vở, bàn ghế gọn gàng, sạch sẽ.
- Nhóm bạn của Hương đang bàn nhau tìm cách giúp đỡ bạn Toàn học tốt hơn trong môn Toán.
b) Cờ:
- Cờ đỏ sao vàng là quốc kì của nước ta.
- Ông nội của Hoa và ông ngoại của Thương thường đánh cờ vào buổi tối.
c) Nước:
- Nước dừa rất tốt cho sức khỏe của chúng ta.
- Nước Việt Nam có hình dáng giống chữ S.
Câu 3 (trang 52): Đọc mẩu chuyện vui dưới đây và cho biết tại sao Nam tưởng ba mình đã chuyển sang làm việc tại ngân hàng.
Tiền tiêu
Nam: - Cậu có biết không, ba mình mới chuyển sang ngân hàng làm việc đấy.
Bắc: - Sao cậu bảo bố cậu là bộ đội?
Nam: - Đúng rồi, thư trước ba mình báo tin: "Ba đang ở hải đảo" Nhưng thư này ba mình nói là ba đang giữ tiền tiêu cho Tổ quốc.
Bắc: !! !
Giải đáp:
Nam nhầm lẫn từ "tiêu" trong cụm từ "tiền tiêu" (tiền để tiêu) với tiếng "tiêu" trong từ đồng âm "tiền tiêu" (tức là vị trí quan trọng, nơi có bố trí canh gác ở phía trước khu vực trú quân, hướng về quân địch).
Câu 4 (trang 52): Em hãy giải các câu đố sau:
a) Trùng trục như con chó thui
Chín mắt, chín mũi, chín đuôi, chín đầu.
(Là con gì? )
b) Hai cây cùng có một tên
Cây xòe mặt nước, cây lên chiến trường
Cây này bảo vệ quê hương
Cây kia hoa nở soi gương mặt hồ.
(Là cây gì? )
Theo Lê Như Sâm
Giải đáp:
a) Là con chó thui.
b) Là cây hoa súng và cây súng.
Bài trước: Tập làm văn: Luyện tập làm báo cáo thống kê (trang 51 sgk Tiếng Việt 5) Bài tiếp: Tập làm văn: Trả bài văn tả cảnh (trang 53 sgk Tiếng Việt 5)