Luyện từ và câu: Luyện tập về quan hệ từ (trang 121 sgk Tiếng Việt 5)
Câu 1 (trang 121 sgk Tiếng Việt 5): Tìm quan hệ từ trong đoạn trích dưới đây và cho biết mỗi quan hệ từ nối những từ ngữ nào trong câu:
A Cháng đeo cày. Cái cày của người Hmông to nặng, bắp cày bằng gỗ tốt màu đen, vòng như hình cái cung, ôm lấy bộ ngực nở. Trông anh hùng dũng như một chàng hiệp sĩ cổ đeo cung ra trận.
Giải đáp:
Những quan hệ từ được sử dụng trong đoạn văn trên là:
- "của" nối cái cày với người Hmông
- "bằng" nối bắp cày với gỗ tốt màu đen
- "như" nối vòng với hình cái cung
- "như" nối hùng dũng với một chàng hiệp sĩ cổ đeo cung ra trận
Câu 2 (trang 121): Các từ in đậm được dùng trong mỗi câu dưới đây biểu thị quan hệ gì?
a) Quân sĩ cùng nhân dân trong vùng tìm đủ mọi cách cứu voi khỏi bãi lầy nhưng vô hiệu.
b) Thuyền chúng tôi tiếp tục chèo, đi tới ba nghìn thước rồi mà vẫn thấy chim đậu trắng xóa trên những cành cây gie sát ra sông.
Theo Đoàn Giỏi
c) Nếu hoa có ở trời cao
Thì bầy ong cũng mang vào mật thơm.
Nguyễn Đức Mậu
Giải đáp:
a. Từ in đậm "nhưng" biểu thị quan hệ đối lập, tương phản.
b. Từ in đậm "mà" biểu thị quan hệ tương phản.
c. Cặp từ in đậm "nếu - thì" biểu thị quan hệ giả thiết- kết quả.
Câu 3 (trang 121): Tìm quan hệ từ (và, nhưng, trên, thì, ở, của) thích hợp với mỗi ô trống dưới đây:
a) Trời bây giờ trong vắt, thăm thẳm... cao.
b) Một vầng trăng tròn, to... đỏ hồng hiện lên... chân trời, sau rặng tre đen... một ngôi làng xa.
Theo Thạch Lam
c) Trăng quầng... hạn, trăng tán... mưa.
Tục ngữ
d) Tôi đã đi nhiều nơi, đóng quân ở nhiều chỗ đẹp hơn đây nhiều, nhân dân coi tôi như người làng... thương yêu tôi hết mực, ... sao sức quyến rũ, nhớ thương vẫn không mãnh liệt, day dứt bằng mảnh đất cọc cằn này.
Theo Nguyễn Khải
Giải đáp:
a) Trời bây giờ trong vắt, thăm thẳm và cao.
b) Một vầng trăng tròn, to và đỏ hồng hiện lên ở chân trời, sau rặng tre đen ở một ngôi làng xa.
d) Tôi đã đi nhiều nơi, đóng quân ở nhiều chỗ đẹp hơn đây nhiều, nhân dân coi tôi như người làng và thương yêu tôi hết mực, nhưng sao sức quyến rũ, nhớ thương vẫn không mãnh liệt, day dứt bằng mảnh đất cọc cằn này.
Câu 4 (trang 122): Em hãy đặt câu với mỗi quan hệ từ sau: mà, thì, bằng.
Giải đáp:
- mà:
+ Em bé tô bức tranh mãi mà chưa xong.
+ Nếu các bạn học mà không hiểu, nên hỏi lại thầy cô, bạn bè.
- thì:
+ Học siêng năng, chăm chỉ thì điểm sẽ cao.
+ Nếu em chăm chỉ và ngoan ngoãn thì ai cũng yêu mến.
- bằng:
+ Hãy học tập bằng tất cả sự say mê của mình.
+ Chiếc áo mới mẹ cho em được may bằng một thứ vải lanh thật là mát.
Bài trước: Tập làm văn: Cấu tạo của bài văn tả người (trang 119 sgk Tiếng Việt 5) Bài tiếp: Tập làm văn: Luyện tập tả người (trang 122 sgk Tiếng Việt 5)