Trang chủ > Lớp 5 > Soạn Tiếng Việt lớp 5 > Luyện từ và câu: Liên kết các câu trong bài bằng cách thay thế từ ngữ (trang 76 sgk Tiếng Việt 5)

Luyện từ và câu: Liên kết các câu trong bài bằng cách thay thế từ ngữ (trang 76 sgk Tiếng Việt 5)

I. Nhận xét

Câu 1 (trang 76 sgk Tiếng Việt 5): Các câu trong đoạn văn sau nói về ai? Những từ ngữ nào cho biết điều đó?

Đã mấy năm vào Vương phủ Vạn Kiếp, sống gần Hưng Đạo Vương, chàng thư sinh họ Trương thấy Ông luôn điềm tĩnh. Không điều gì khiến vị Quốc công Tiết chế có thể rối trí. Vị Chủ tướng tài ba không quên một trong những điều hệ trọng để làm nên chiến thắng là phải cố kết lòng người. Chuyến này, Hưng Đạo Vương lai kinh cùng nhà vua dự Hội nghị Diên Hồng. Từ đấy, Ông sẽ đi thẳng ra chiến trận. Vào chốn gian nguy, trước vận nước ngàn cân treo sợi tóc mà Người vẫn bình thản, tự tin, đĩnh đạc đến lạ lùng.

Theo LÊ VÂN

Giải đáp:

- Các câu trong đoạn văn trên nói về: Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn.

- Những từ ngữ cho em biết điều đó là: Hưng Đạo Vương; Quốc Công Tiết chế; chủ tướng tài ba, ông, Người...

Câu 2 (trang 76): Tại sao có thể nói cách diễn đạt trong đoạn văn trên hay hơn cách diễn đạt trong đoạn văn dưới đây?

Đã mấy năm vào Vương phủ Vạn Kiếp, sống gần Hưng Đạo Vương, chàng thư sinh họ Trương thấy Hưng Đạo Vương luôn điềm tĩnh. Không điều gì khiến Hưng Đạo Vương có thể rối trí. Hưng Đạo Vương không quên một trong những điều hệ trọng để làm nên chiến thắng là phải cố kết lòng người. Chuyến này, Hưng Đạo Vương lai kình cùng nhà vua dự Hội nghị Diên Hồng. Từ đấy, Hưng Đạo Vương sẽ đi thẳng ra chiến trận. Vào chốn gian nguy, trước vận nước ngàn cân treo sợi tóc mà Hưng Đạo Vương vẫn bình thản, tự tin, đĩnh đạc đến lạ lùng.

Giải đáp:

- Đoạn văn trên của tác giả Lê Vân sử dụng cách diễn đạt tốt hơn. Bởi vì: Nội dung bài chặt chẽ nhờ sự liên kết bằng phép thế. Tên gọi nhân vật Hưng Đạo Vương được thay đổi nhiều lần, không những tránh được sự lặp từ mà còn thể hiện chức vị của ông và gửi gắm cả tình cảm kính trọng của mọi người đối với vị chủ tướng tài ba.

- Còn đoạn văn thứ hai cách diễn đạt thiếu sinh động và hấp dẫn với người đọc, người nghe. Bởi cả đoạn văn gồm sáu câu nhưng từ Hưng Đạo Vương được lặp lại những 7 lần. Vì vậy, đoạn văn thứ hai này không có được cách diễn đạt sáng tạo như đoạn văn thứ nhất.

II. Luyện tập

Câu 1 (trang 77): Mỗi từ ngữ in đậm dưới đây thay thế cho từ ngữ nào? Cách thay thế từ ngữ ở đây có tác dụng gì?

Hai Long phóng xe về phía Phú Lâm tìm hộp thư mật.

Người đặt hộp thư lần nào cũng tạo cho anh sự bất ngờ. Bao giờ hộp thư cũng được đặt tại một nơi dễ tìm mà lại ít bị chú ý nhất. Nhiều lúc, người liên lạc còn gửi gắm vào đây một chút tình cảm của mình, thường bằng những vật gợi ra hình chữ V mà chỉ anh mới nhận thấy. Đó là tên Tổ quốc Việt Nam, là lời chào chiến thắng.

HỮU MAI

Giải đáp:

* Phép thế được sử dụng trong đoạn văn trên thể hiện:

- Hai Long được thay thế ở các câu khác là anh.

- Người đặt hộp thư được thay thế ở các câu khác là người liên lạc.

→ Cách thay thế đó có tác dụng là: Tránh lặp lại từ ngữ, lời văn diễn đạt trôi chảy hơn.

Câu 2 (trang 77): Hãy thay thế những từ ngữ lặp lại trong mỗi câu của đoạn văn sau bằng những từ ngữ có giá trị tương đương để đảm bảo liên kết mà không lặp từ:

Vợ An Tiêm lo sợ vô cùng. Vợ An Tiêm bảo An Tiêm:

- Thế này thì vợ chồng mình chết mất thôi.

An Tiêm lựa lời an ủi vợ:

- Còn hai bàn tay, vợ chồng chúng mình còn sống được.

Giải đáp:

* Có thể thay thế những từ ngữ lặp lại trong mỗi câu của đoạn văn trên bằng những từ ngữ có giá trị tương đương để đảm bảo liên kết mà không lặp từ như sau:

Vợ An Tiêm lo sợ vô cùng. Nàng bảo chồng:

- Thế này thì vợ chồng mình chết mất thôi.

An Tiêm lựa lời an ủi vợ:

- Còn hai bàn tay, vợ chồng chúng mình còn sống được.