Phân tích tác phẩm: Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
- Phiên âm:
- Dịch nghĩa:
- Dịch thơ:
I. Đôi nét về tác giả Lý Bạch
- Lí Bạch (sinh năm 701, mất năm 762), ông là một nhà thơ nổi tiếng Trung Quốc đời Đường, tự Thái Bạch, hiệu Thanh Liên cư sĩ, quê ở Tam Cúc.
- Lúc mới năm tuổi, gia đình về định cư ở làng Thanh Liên, huyện Xương Long thuộc Miên Châu (Tứ Xuyên) nên nhà thơ vẫn thường coi Tứ Xuyên là quê hương của mình.
- Từ trẻ, ông đã xa gia đình để đi học hỏi, khám phá, tìm con đường lập công danh sự nghiệp. Dẫu muốn góp phần cứu dân giúp đời song ông chưa bao giờ được toại nguyện.
- Lí Bạch được mệnh danh là một nhà “tiên thơ”
- Đặc điểm nổi bật trong các tác phẩm của nhà thơ Lí Bạch là:
+ Biểu hiện một tâm hồn tự do, hào phóng
+ Hình ảnh thơ thường mang tính chất tươi sáng, kì vĩ
+ Ngôn ngữ tự nhiên mà điêu luyện
+ Ông thường rất hay viết về các chủ đề chiến tranh, thiên nhiên, tình yêu và tình bạn.
II. Đôi nét về tác phẩm Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
1. Hoàn cảnh ra đời của bài thơ:
- Bài thơ được sáng tác khi Lý Bạch ở xa quê của mình
- Bài thơ do Tương Như dịch, in trong Thơ Đường, tập II
2. Bố cục của bài thơ gồm 2 phần:
- Phần 1 (Hai câu thơ đầu): cảnh trăng sáng và tâm trạng của tác giả
- Phần 2 (Hai câu thơ còn lại): nỗi nhớ quê hương của tác giả
3. Giá trị nội dung
- Bài thơ thể hiện một cách nhẹ nhàng mà thấm thía tình quê hương của một người con sống xa nhà, xa quê hương trong khung cảnh đêm trăng thanh tĩnh.
4. Giá trị nghệ thuật
- Thể thơ ngũ ngôn cổ thể.
- Ngôn ngữ giản dị, tự nhiên mà điêu luyện
- Sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa miêu tả và biểu cảm
- Nghệ thuật đối
III. Dàn ý phân tích tác phẩm Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
I. Mở bài
- Giới thiệu khái quát về nhà thơ Lí Bạch (những nét chính về tiểu sử, con người, đặc điểm nổi bật trong các tác phẩm của ông…)
- Giới thiệu chung về bài thơ “Tĩnh dạ tứ” (hoàn cảnh ra đời của bài thơ, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật…)
II. Thân bài
1. Hai câu thơ đầu
- Tả cảnh đêm trăng:
+ Không gian: “sàng” – đầu giường, đây là một dụng ý nghệ thuật của nhà thơ, ánh trăng được cảm nhận rất gần so với vị trí của nhà thơ.
+ So sánh: ánh trăng – sương trên mặt đất, gợi nên hình ảnh một đêm trăng rất sáng, ánh trăng bồng bềnh ở cõi thực mà như cõi tiên.
+ “Rọi”: ánh trăng tìm đến thi nhân như người bạn tri âm, tri kỉ, giản dị mà đầy bất ngờ
⇒ Khung cảnh rất thi vị, lãng mạn, đêm trăng huyền ảo, đẹp như ở chốn bồng lai tiên cảnh.
- Tâm trạng của tác giả: “nghi” – ngỡ
+ Tâm trạng ngạc nhiên, bất ngờ
+ Cảm giác vừa say, vừa tỉnh, nửa thực nửa mơ.
+ Sự băn khoăn, trăn trở, chứa đầy ưu tư của một người con xa nhà.
⇒ Hai câu thơ đầu vừa tả cảnh vừa tả tình. Đó là một đêm trăng đẹp, huyền ảo xen lẫn với đó là tâm trạng ngỡ ngàng, băn khoăn, trăn trở của nhà thơ.
2. Hai câu còn lại
- “Vọng”: gồm có hai nét nghĩa:
+ Nhìn từ xa
+ Ngóng trông
- Ngẩng đầu: Một hành động tất yếu của tác giả để kiểm nghiệm ánh trăng đó là thật hay ảo ở hai câu thơ trên.
⇒ Nhà thơ nhìn ra xa để ngắm vầng trăng với tư thế hướng ngoại
- Cúi đầu: đây không phải là cái cúi đầu để ngắm nhìn ánh trăng hay nhìn sương, mà là cái cúi đầu của nỗi nhớ nhà, nhớ về quê hương của một người con xa quê.
- Tâm trạng tác giả được thể hiện trực tiếp: “tư cố hương”
- Nghệ thuật: đối cấu trúc ngữ pháp và đối từ loại
⇒ Tâm trạng nhớ nhà, nhớ quê hương da diết của nhà thơ được thể hiện qua cử chỉ, hành độngvà cảm xúc. Cảm xúc ấy được dồn nén và thể hiện rõ trong câu thơ cuối cùng.
III. Kết bài
- Khái quát lại giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật mà bài thơ mang lại:
+ Về giá trị nội dung: miêu tả đêm trăng đẹp và nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương da diết của chính nhà thơ.
+ Về giá trị nghệ thuật: ngôn từ giản dị mà tinh tế. Các phép đối, kết hợp nhuần nhuyễn giữa miêu tả và biểu cảm.
- Cảm nhận của bản thân: Bài thơ thể hiện rõ phong cách thơ Lí Bạch
Bài trước: Phân tích tác phẩm: Xa ngắm thác núi Lư Bài tiếp: Phân tích tác phẩm: Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê