Trang chủ > Lớp 7 > Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 7 > Phân tích: Bài ca Côn Sơn

Phân tích: Bài ca Côn Sơn

I. Giới thiệu về tác giả Nguyễn Trãi

- Nguyễn Trãi sinh năm 1380, mất năm 1442, hiệu là Ức Trai, con của Nguyễn Phi Khanh

- Quê quán: quê gốc ở thôn Chi Ngại, xã Cộng Hòa, huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương; sau dời đến làng Nhị Khê, huyện Thường Tín, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội).

- Ông tham gia khởi nghĩa Lam Sơn với vai trò rất lớn bên cạnh Lê Lợi. Nguyễn Trãi trở thành một nhân vật lịch sử lỗi lạc, tài đức hiếm có. Nhưng cuối cùng, ông bị giết oan vô cùng thảm thương vào năm 1442. Mãi đến năm 1464, Nguyễn Trãi mới được vua Lê Thành Tông rửa oan.

- Ông để lại một sự nghiệp văn chương đồ sộ và phong phú, trong đó có “Bình ngô đại cáo”, “Ức Trai thi tập”, “Quốc âm thi tập”, “Quân trung từ mệnh tập”.

- Nguyễn Trãi là người Việt Nam đầu tiên được UNESCO công nhận là Danh nhân văn hóa thế giới (năm 1980).

II. Đôi nét về tác phẩm Bài ca Côn Sơn

1. Hoàn cảnh ra đời của bài thơ:

- “Bài ca Côn Sơn” (Côn Sơn ca) có nhiều khả năng được sáng tác trong thời gian ông bị chèn ép ở chốn quan trường nên đành phải cáo quan về sống ở Côn Sơn.

- Trong nguyên văn chữ Hán, bài thơ được viết theo thể thơ khác nhưng ở đây được dịch bằng thể thơ lục bát.

2. Giá trị nội dung

Với hình ảnh nhân vật “ta” giữa cảnh tượng Côn Sơn nên thơ, hấp dẫn, đoạn thơ cho thấy sự giao hòa trọn vẹn giữa con người và thiên nhiên bắt nguồn từ nhân cách thanh cao, tâm hồn thi sĩ của chính Nguyễn Trãi.

3. Giá trị nghệ thuật

- Sử dụng đại từ nhân xưng “ta”

- Đan xen các chi tiết, các câu thơ tả cảnh và tả người

- Sử dụng các biện pháp tu từ: so sánh, điệp từ (ta, Côn Sơn, như)

- Giọng điệu nhẹ nhàng, êm ái

- Bản dịch theo thể thơ lục bát với ngôn từ sinh động, trong sáng và vô cùng hấp dẫn.

III. Dàn ý phân tích tác phẩm Bài ca Côn Sơn

I. Mở bài

- Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Trãi (những nét tiêu biểu về cuộc đời, các tác phẩm nổi bật, …)

- Giới thiệu khái quát về bài thơ “Bài ca Côn Sơn” (Với hoàn cảnh ra đời, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật…)

II. Thân bài

1. Cảnh vật Côn Sơn

- Hình ảnh miêu tả thiên nhiên Côn Sơn rất sinh động với

+ Suối: tiếng suối như tiếng đàn cầm

+ Đá rêu phơi

+ Thông mọc như nêm: thông mọc rậm và dày

+ Trúc bóng râm: trúc rậm, râm mát, dày tạo nên bóng râm mát khi trời nắng.

- Biện pháp nghệ thuật:

+ Điệp từ: Côn Sơn

+ So sánh

⇒ Bức tranh thiên nhiên hiện lên rất khoáng đạt, thanh cao, thú vị, hấp dẫn và nên thơ. Thiên nhiên như một người bạn tri âm, tri kỉ đối với tác giả Nguyễn Trãi.

2. Con người giữa cảnh vật thiên nhiên Côn Sơn

- Sử dụng điệp từ, đại từ nhân xưng “ta” nhằm nhấn mạnh sự có mặt của “ta” ở mọi cảnh đẹp của Côn Sơn.

- Sử dụng hàng loạt các động từ khẳng định tư thế làm chủ của con người trước thiên nhiên: Ta nghe, ta ngồi, ta nằm, ta ngâm thơ nhàn…

⇒ Nhân vật trữ tình thả hồn mình vào thiên nhiên, sống một cuộc sống thanh cao giữa khung cảnh thiên nhiên Côn Sơn hùng vĩ.

⇒ Ca ngợi sức sống thanh cao, hòa hợp giữa con người và thiên nhiên.

III. Kết bài

- Khái quát lại giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ:

+ Giá trị nội dung: vẻ đẹp hấp dẫn, nên thơ của thiên nhiên Côn Sơn và tâm hồn, nhân cách thanh cao, sống hòa hợp với thiên nhiên của nhà thơ Nguyễn Trãi

+ Nghệ thuật: sử dụng rất hợp lý các điệp từ, biệp pháp so sánh, giọng thơ nhẹ nhàng, êm đềm, bản dịch bằng thể thơ lục bát với ngôn ngữ trong sáng, sinh động, …