Ông lão đánh cá và con cá vàng
Xem thêm:
I. Vài nét về tác giả A. Pu-skin
- A. Pu-skin là một đại thi hào dân tộc Nga
- Ông là một trong số những nhà văn đầu tiên tiên phong viết văn xuôi, và đã có những đóng góp to lớn cho nền văn học Nga
- Sự nghiệp sáng tác văn học: ông được người đời biết đến như là “mặt trời của thi ca Nga” với những bài thơ hay, đặc sắc. Ngoài ra, ông còn sáng tác cả truyện ngắn, trường ca…
II. Vài nét về tác phẩm: Ông lão đánh cá và con cá vàng
1. Xuất xứ
- Truyện được kể theo thể loại truyện dân gian của Nga, Đức, với 205 câu thơ
- Truyện vẫn giữ được nét chất phác, dung dị của nghệ thuật dân gian nhưng cũng thể hiện được sự sáng tạo của Pu-skin
2. Tóm tắt
Có hai vợ chồng ông lão đánh cá sống cuộc sống nghèo khổ. Một hôm, người chồng đi ra biển đánh cá, sau hai lần thả lưới nhưng không được gì, lần thứ ba kéo lưới lên thì được một con cá vàng. Con cá thấy ông thì kêu van, xin ông thả ra và hứa sẽ đền ơn nhưng ông không đòi hỏi gì. Về nhà, ông lão đánh cá kể cho vợ nghe thì mụ vợ tham lam liền bắt ông ra biển để đòi con cá vàng trả ơn. Lần thứ nhất, ông bảo con cá cho ông cái máng cho lợn ăn. Lần thứ hai, đòi một cái nhà rộng. Lần thứ ba, để mụ vợ được làm nhất phẩm phu nhân. Lần thứ tư, mụ muốn làm nữ hoàng. Lần thứ năm, mụ muốn làm Long Vương để bắt cá vàng hầu hạ mình. Vì tham vọng quá cao của người vợ đã khiến cá vàng tức giận, cá đã lấy lại tất cả. Vợ chồng lão trở về với túp lều rách nát và mụ vợ bên cái máng lợn sứt mẻ.
3. Bố cục chia làm 3 phần
- Phần: từ đầu... đến... “vợ ở nhà kéo sợi”: Giới thiệu về các nhân vật
- Phần 2: tiếp đó đến “làm theo ý muốn của mụ”: Con cá vàng trả ơn và lòng tham của người vợ
- Phần 3: còn lại: Con cá vàng trừng trị lòng tham của người vợ
4. Giá trị nội dung
“Ông lão đánh cá và con cá vàng” là một truyện cổ tích dân gian nước Nga do A. Pu-skin kể lại. Truyện đề cao lòng biết ơn đối với những người có tấm lòng nhân hậu, đồng thời nêu ra bài học đích đáng cho những người có lòng tham và độc ác
5. Giá trị nghệ thuật
- Sự lặp lại theo chiều hướng tăng tiến của các tình huống cốt truyện
- Sự đối lập giữa các tuyến nhân vật
- Sử dụng nhiều yếu tố hoang đường, tưởng tượng, kì ảo
III. Phân tích văn bản Ông lão đánh cá và con cá vàng
I. Mở bài
- Khái quát những nét đặc trưng trong nội dung và nghệ thuật của truyện cổ tích
- Giới thiệu khái quát về nhà văn A. Pu-skin (vị trí và tầm quan trọng của ông trong nền văn học Nga…)
- Giới thiệu về truyện “Ông lão đánh cá và con cá vàng” (xuất xứ, tóm tắt truyện, nêu lên giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật…)
II. Thân bài
1. Giới thiệu về các nhân vật
- Nhân vật: hai vợ chồng ông lão đánh cá
- Nghề nghiệp:
+ Người chồng đi ra biển thả lưới bắt cá
+ Người vợ ở nhà kéo sợi
- Hoàn cảnh sinh sống: sống trong một túp lều tranh đã nát gần bờ biển
→ Cuộc sống của hai vợ chồng ông lão đánh cá bình yên
→ Cách mở chuyện ngắn gọn nhưng đầy đủ
2. Sự đền ơn của con cá vàng và lòng tham không đáy của mụ vợ
- Ông lão:
+ Bắt được một con cá vàng, cá vàng van xin ông tha mạng và hứa sẽ trả ơn
+ Thả cá vàng về biển cả và không đòi hỏi điều gì
→ Điều đó cho thấy ông lão đánh cá là một người nhân từ, hiền lành, tốt bụng và không tham lam
+ Hình ảnh ông lão được miêu tả qua những từ như: đi, lại đi, lủi thủi, lóc cóc,…
→ Dáng vẻ nhỏ bé, tất tả, đi đi, về về, đáng thương, cô đơn
- Người vợ
+ Những đòi hỏi của người vợ: đòi cái máng lợn mới, một cái nhà thật rộng, được làm nhất phẩm phu nhân, làm nữ hoàng, làm Long Vương cai quản mặt biển
→ Những đòi hỏi của mụ vợ có xu hướng cao lên. Qua đó, cho thấy người vợ là một người có lòng tham không đáy
+ Thái độ của mụ vợ đối với người chồng: mắng nhiếc, quát, tát, đuổi đi
→ Mụ vợ là một kẻ bội bạc, quá quắt, xem những thứ vật chất còn quan trọng hơn tình cảm vợ chồng
- Con cá vàng:
+ Bốn lần đều đáp ứng yêu cầu của mụ vợ
+ Lần thứ năm: cá Vàng giữ im lặng rồi quẫy đuôi lặn sâu xuống biển cả
→ Cá Vàng là hình ảnh đại diện cho cái thiện, lòng tốt, cho công lí xã hội
- Thái độ của biển cả trước những yêu cầu của mụ vợ:
+ Lần thứ nhất: sóng gợn êm ả
+ Lần thứ hai: biển đã gợn sóng
+ Lần thứ ba: biển nổi những con sóng dữ dội
+ Lần thứ tư: biển cả nổi sóng mù mịt
+ Lần thứ năm: biển cuộn sóng ầm ầm
→ Thái độ của biển cả ngày một dữ dội hơn cũng như thái độ của con người trước lòng tham của người vợ
3. Cá Vàng trừng trị lòng tham của người vợ
- Hai vợ chồng ông lão đánh cá trở về với cuộc sống nghèo khổ như trước đây
→ Sự trừng trị của thiên nhiên đối với những kẻ tham lam
III. Kết bài
- Khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của văn bản:
+ Giá trị nội dung: Truyện đề cao lòng biết ơn đối với những con người có tấm lòng nhân hậu và nêu ra bài học đích đáng cho những kẻ có lòng tham lam không đáy, bội bạc
+ Giá trị nghệ thuật: sử dụng nhiều chi tiết hoang đường, tưởng tượng, kì ảo, xây dựng các nhân vật có sự đối lập nhau, mức độ tăng tiến trong cốt truyện…
Bài trước: Cây bút thần Bài tiếp: Truyện ngụ ngôn