Mưa (Trần Đăng Khoa)
I. Vài nét về tác giả: Trần Đăng Khoa
- Trần Đăng Khoa sinh năm 1958, quê ở huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương
- Từ nhỏ, ông đã bộc lộ là một người có năng khiếu thơ ca. Từ lúc là học sinh Tiểu học, Trần Đăng Khoa đã có nhiều bài thơ được đăng trên báo và tập thơ đầu tay của ồn được in năm 1968, năm ông 10 tuổi.
II. Vài nét về tác phẩm: Mưa
1. Hoàn cảnh ra đời và xuất xứ
Bài thơ được sáng tác vào năm 1967, nằm trong trong tập thơ đầu tay mang tên “Góc sân và khoảng trời”
2. Bố cục chia làm 3 phần
- Phần 1: từ đầu đến “nhảy múa”: Khung cảnh lúc trời sắp đổ mưa
- Phần 2: tiếp đó đến “cây lá hả hê": Khung cảnh khi trời đang mưa
- Phần 3: còn lại: Hình ảnh con người trong cơn mưa
3. Giá trị nội dung
Bài thơ đã miêu tả một cách chính các và rất sinh động về cảnh vật thiên nhiên trước và trong cơn mưa rào tại một làng quê. Bài thơ đã thể hiện khả năng quan sát tỉ mỉ, miêu tả thiên nhiên một cách sống động, hồn nhiên, tinh tế và độc đáo của tác giả; qua đó cũng thể hiện tình yêu thiên nhiên, làng quê của nhà thơ Trần Đăng Khoa
4. Giá trị nghệ thuật
- Thể thơ tự do
- Nhịp thơ ngắn và nhanh
- Dùng phép nhân hóa
III. Phân tích bài thơ: Mưa
I. Mở bài
- Giới thiệu thông tin về tác giả Trần Đăng Khoa
- Khái quát về bài thơ “Mưa” (hoàn cảnh ra đời, xuất xứ, khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật, …)
II. Thân bài
1. Khung cảnh thiên nhiên trước khi trời mưa
- Các con vật:
+ Những con mối bay ra: mối trẻ bay cao, mối già bay thấp
+ Gà con: rối rít đi tìm nơi ẩn nấp
+ Kiến: hành quân đầy đường
- Cây cối:
+ Mía: như đang múa gươm
+ Lá khô xào xạc
+ Cỏ gà: rung tai nghe
+ Bụi tre: tần ngần như gỡ tóc
+ Hàng bưởi: bế con đu đưa
+ Cây dừa: sải tay bơi
+ Ngọn mùng tơi: nhảy múa
- Bầu trời:
+ Mặc áo ra trận với chiếc áo đen
+ Chớp rạch ngang trời
+ Sấm: cười khanh khách
→ Sử dụng nghệ thuật nhân hóa
→ Cảnh vật thiên nhiên trước cơn mưa được tác giả miêu tả chính xác, cụ thể
2. Khung cảnh thiên nhiên trong cơn mưa
- Âm thanh: lộp bộp, lộp bộp, ù ù như cối xay lúa
- Đất trời: mù trắng nước, sủi bọt
- Cóc: nhảy chồm
- Chó: sủa
- Cây lá hả hê
⇒ Cảnh vật trong cơn mưa được miêu tả sinh động
3. Hình ảnh con người trong cơn mưa
- Người cha đi cày về, “đội sấm, đội chớp”
- Nghệ thuật: ẩn dụ
⇒ Con người hiện lên dưới cái nền thiên nhiên hùng vĩ, dữ dội lại càng khiến hình ảnh con người có tầm vóc lớn lao, tư thế vững chắc, hiên ngang như một vị dũng sĩ đang sánh ngang với trời đất
III. Kết bài
- Khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của bài thơ
+ Giá trị nội dung: tả một cách sống động cảnh vật thiên nhiên trước và trong cơn mưa; thể hiện tình yêu thiên nhiên và làng quê của tác giả
+ Giá trị nghệ thuật: thể thơ tự do, nhịp thơ ngắn, nhanh kết hợp với biện pháp nhân hóa…
- Cảm nhận của em về bài thơ "Mưa": gần gũi, độc đáo và hấp dẫn, …
Bài trước: Lượm (Tố Hữu) Bài tiếp: Cô Tô (Nguyễn Tuân)