Bài 10: Tương tác gen và tác động đa hiệu của gen - Sinh học 12
Phần 1: Câu hỏi thảo luận
Trả lời câu hỏi Sinh 12 Bài 10 trang 42: Hai alen thuộc cùng một gen (ví dụ, alen A và a) có thể tương tác với nhau theo những cách nào?
Lời giải:Hai alen thuộc cùng một gen có thể tương tác với nhau theo 2 cách:
- Trội hoàn toàn: A trội hoàn toàn so với a; Kiểu gen AA, Aa: mang kiểu hình trội; aa mang kiểu hình lặn.
- Trội không hoàn toàn: A trội không hoàn toàn so với a; AA: kiểu hình trội; Aa: kiểu hình trung gian; aa: kiểu hình lặn.
Phần 1: Câu hỏi và bài tập
Bài 1 (trang 45 SGK Sinh học 12): Hãy giải thích các mối quan hệ giữa gen và tính trạng sau đây và cho biết kiểu quan hệ nào là chính xác hơn:
- Một gen quy định một tính trạng.
- Một gen quy định một enzim/protein.
- Một gen quy định một chuỗi polipeptit.
Lời giải:Phát biểu "Một gen quy định một chuỗi polipeptit" là chính xác hơn cả, bởi vì
- Một protein có thể gồm nhiều chuỗi polipeptit khác nhau cấu tạo nên (cùng quy định).
- Một tính trạng có thể được quy định bởi nhiều loại protein khác nhau.
- Một gen có thể tác động đến sự biểu hiện của nhiều tính trạng khác nhau.
Bài 2 (trang 45 SGK Sinh học 12): Trong một thí nghiệm, người ta cho cây hoa đỏ lai với cây hoa trắng và thu được F1 toàn hoa đỏ. Cho các cây F1 tự thụ phấn, thu được các cây F2 với tỉ lệ phân li kiểu hình là 245 cây hoa trắng và 315 cây hoa đỏ. Hãy giải thích kết quả lai và viết sơ đồ lai từ thế hệ P tới F1 và F2.
Lời giải:- Quy ước gen:
A: quy định hoa đỏ
a: quy định hoa trắng
- Theo giả thiết, tỉ lệ kiểu hình ở F2 là 315 (đỏ): 245 (trắng) ~ 9: 7.
F1 có 16 tổ hợp gen = 4 × 4 và như vậy cơ thể F1 phải là dị hợp tử về 2 cặp gen nằm trên 2 cặp NST tương đồng khác nhau. Tỉ lệ F2 là 9: 7 # 9: 3: 3: 1 nên tính trạng màu hoa do 2 cặp gen quy định và tác động theo kiểu tương tác bổ sung.
- Sơ đồ lai từ thế hệ P tới F1 và F2 như sau:
Kiểu gen: 9A – B–: 3A – bb: 3aaB –: 1aabb
Kiểu hình: 9 đỏ: 7 trắng.
Bài 3 (trang 45 SGK Sinh học 12): Hai alen thuộc cùng một gen có thể tương tác với nhau hay không? Giải thích tại sao?
Lời giải:Hai alen của cùng một gen có thể tương tác được với nhau, bởi vì:
- Trường hợp thứ nhất là một alen trội, một alen lặn hoàn toàn.
- Trường hợp thứ hai là một trội không hoàn toàn (cho tính trạng trung gian).
- Trường hợp thứ ba là cả 2 alen đồng trội.
Bài 4 (trang 45 SGK Sinh học 12): Sự tương tác giữa các gen có mâu thẫn gì với các quy luật phân li của các alen hay không? Vì sao?
Lời giải:Sự tương tác giữa các gen không mâu thuẫn với các quy luật của Menđen vì:
Tương tác gen là sự tác động qua lại giữa các sản phẩm của gen, không phải bản thân các gen.
Tương tác gen không phủ nhận học thuyết Menđen mà chỉ mở rộng thêm học thuyết Menđen.
Bài 5 (trang 45 SGK Sinh học 12): Hãy chọn phương án trả lời đúng: Thế nào là gen đa hiệu?
a) Gen tạo ra nhiều loại mARN.
b) Gen điều khiển sự hoạt động của các gen khác.
c) Gen mà sản phẩm của nó có ảnh hưởng đến nhiều tính trạng khác nhau.
d) Gen tạo ra sản phẩm với hiệu quả rất cao.
Lời giải:Đáp án đúng là: c) Gen mà sản phẩm của nó có ảnh hưởng đến nhiều tính trạng khác nhau.
Gen đa hiệu là gen mà sản phẩm của nó có ảnh hưởng đến nhiều tính trạng khác nhau.
Bài trước: Bài 9: Quy luật Menđen: Quy luật phân li độc lập - Sinh học 12 Bài tiếp: Bài 11: Liên kết gen và hoán vị gen