Trang chủ > Lớp 8 > Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 8 > Tức nước vỡ bờ (Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 8)

Tức nước vỡ bờ (Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 8)

- Ngô Tất Tố sinh năm 1893, mất năm 1954.

- Quê quán: làng Lộc Hà- huyện Từ Sơn- tỉnh Bắc Ninh (nay là Huyện Đông Anh, Hà Nội)

- Cuộc đời và sự ngiệp sáng tác văn học

+ Năm 1926, nhà văn Ngô Tất Tố ra Hà Nội làm báo và viết bài cho tờ An Nam tạp chí.

+ Sau gần 3 năm ở Sài Gòn, Ngô Tất Tố đã trở lại Hà Nội. Ông kiếm sống bằng cách viết bài cho các tờ báo: Phổ thông, Đông Dương, An Nam tạp chí, Thần chung, Hải Phòng tuần báo…

+ Các tác phẩm tiêu biểu: Việc làng, Lều chõng, Đề Thám…

- Phong cách sáng tác: Ông là một nhà văn xuất sắc thuộc trào lưu văn học trước Cách mạng tháng 8, thơ ông mang đậm dấu ấn hiện thực, ông thường viết về cuộc sống của người nông dân trong xã hội phong kiến, ở đó luôn có những sự bế tắc mà không tìm ra lối thoát

II. Đôi nét về tác phẩm Tức nước vỡ bờ

1. Hoàn cảnh sáng tác

- Đoạn trích "Tức nước vỡ bờ" được trích từ chương XVIII của tiểu thuyết "Tắt đèn"- là một tác phẩm tiêu biểu nhất của nhà văn Ngô Tất Tố

2. Tóm tắt

Chỉ vì nộp thiếu một suất sưu cho người em trai đã qua đời mà anh Dậu bị bọn cai lệ bắt trói, bị đánh đập đến ngất đi như một xác chết rồi lại được khiêng trả về nhà. Sáng sớm ngày hôm sau, khi anh Dậu còn chưa kịp húp bát cháo thì tên cai lệ và người nhà lí trưởng đã xông vào nhà đòi bắt trói anh. Chị Dậu đã dù hết lời van xin nhưng bọn chúng vẫn nhất quyết không chịu buông tha, còn chửi mắng và đánh bịch và ngực, tát vào mặt chị. Tức nước vỡ bờ, chị Dậu đã vùng lên đánh ngã tên cai lệ và tên người nhà lí trưởng.

3. Giá trị nội dung

- Bằng ngòi bút hiện thực tinh tế, sinh động, đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” đã phản ánh một cách chân thực bộ mặt xấu xa, tàn bạo của xã hội thực dân phong kiến lúc bấy giờ đã đẩy người nông dân vào tình cảnh bế tắc, khốn khổ vô cùng, khiến họ phải liều mạng để chống cự lại. Đoạn trích còn cho thấy vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ nông dân thời xưa, vừa giàu tình yêu thương gia đình lại vừa có sức sống tiềm tàng, mạnh mẽ

4. Giá trị nghệ thuật

- Nghệ thuật tạo tình huống truyện với tính kịch cao

- Nghệ thuật xây dựng nhân vật hấp dẫn: miêu tả nhân vật một cách chân thật, sinh động về ngôn ngữ, hành động, ngoại hình, tâm lí.

- Đoạn trích tiêu biểu cho ngòi bút hiện thực, ngôn ngữ kể chuyện linh hoạt, hấp dẫn.

III. Dàn ý phân tích tác phẩm Tức nước vỡ bờ

I. Mở bài

- Giới thiệu một vài nét chủ yếu nhất về nhà văn Ngô Tất Tố: một nhà văn hiện thực xuất sắc chuyên viết về đề tài nông thôn và người nông dân

- Giới thiệu về tác phẩm "Tức nước vỡ bờ": Một tác phẩm tiêu biểu đã phản ánh một cách chân thực bộ mặt tàn ác, vô nhân đạo của xã hội thực dân phong kiến đương thời đã đẩy người nông dân nghèo vào tình cảnh bế tác, khó khăn.

II. Thân bài

1. Tình thế gia đình chị Dậu

- Nguy ngập, khốn cùng:

+ Thiếu sưu, nhà không còn chút của cải đáng giá.

+ Đã bán một đứa con gái, một ổ chó, hai gánh khoai để nộp suất sưu cho người em chồng đã mất. Nhà không còn lại gì, con đói

+ Anh Dậu bị bệnh, bị trói và đánh đến ngất ⇒ khi chúng trả anh về, anh mới tỉnh

+ Bọn tay sai xông đến nhà đốc thúc nộp sưu

⇒ sự thấu hiểu và cảm thông sâu sắc của tác giả với tình cảnh cơ cực, bế tắc của người nông dân nghèo khổ

2. Nhân vật cai lệ

- Thái độ: hống hách.

- Ngôn ngữ: kém văn hoá, hách dịch

- Hành động: đi thúc sưu nhưng luôn cầm theo “roi song, tay thước, dây thừng”, đánh trói người một cách vô tội vạ. Không ngại ra tay với phụ nữ.

⇒ Nghệ thuật khắc họa nhân vật một cách sinh động thông qua ngôn ngữ, hành động: Tên cai lệ nổi bật là một tên côn đồ, hách dịch

⇒ qua việc miêu tả lối hành xử vô văn hóa của tên cai lệ, nhà văn đã tố cáo bộ mặt bất nhân, tàn ác của xã hội thực dân nửa phong kiến đương thời

3. Nhân vật chị Dậu

- Là người vợ luôn yêu thương chăm sóc chồng con một cách chu đáo: chăm sóc anh Dậu khi anh bị đánh ngất

- Vì sự an toàn của chồng mà chị đã nhẫn nhục van xin tên cai lệ và tên người nhà lý trưởng

- Khi chúng đánh chị và sấn sổ xông tới để trói anh Dậu, chị đã vùng lên phản kháng, đánh ngã bọn chúng.

- Chị Dậu là một người phụ nữ lao động giàu tình yêu thương, nhường nhịn những cũng tiềm tàng tinh thần phản kháng mạnh mẽ.

⇒ Qua đây, ta thấy được sự phát hiện của tác giả về tình yêu thương, tinh thần phản kháng mãnh liệt của người nông dân nghèo vốn hiền lành, chất phác

III. Kết bài

- Khái quát các nét nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm: Nghệ thuật tạo tình huống truyện hấp dẫn, tính kịch, xây dựng nhân vật thông qua những miêu tả chân thật, sinh động về ngôn ngữ, hành động, ngoại hình, tâm lí...

- Đây là một đoạn trích có giá trị hiện thực sâu sắc