Trang chủ > Lớp 8 > Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 8 > Trong lòng mẹ (Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 8)

Trong lòng mẹ (Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 8)

- Nguyên Hồng sinh năm 1918, mất năm 1982, tên khai sinh là Nguyễn Nguyên Hồng

- Quê quán: Nam Định

- Cuộc đời và sự ngiệp sáng tác văn học

+ Nguyên Hồng bắt đầu sáng tác từ năm 1936 với truyện ngắn "Linh Hồn" được đăng trên Tiểu thuyết thứ 7

+ Năm 1937, ông thực sự gây được tiếng vang trên văn đàn Việt Nam với tiểu thuyết "Bỉ Vỏ"

+ Ông là hội viên sáng lập nên Hội nhà văn Việt Nam vào năm 1957

+ Năm 1980 cuốn tiểu thuyết cuối cùng của Nguyên Hồng là "Núi rừng Yên Thế" ra đời

+ Các tác phẩm tiêu biểu: Sóng ngầm, Khi đứa con ra đời, Bỉ vỏ, Trời xanh, …

- Phong cách sáng tác: Ông được mệnh danh là nhà văn của những người phụ nữ, trẻ em, những người cùng khổ.

II. Đôi nét về tác phẩm Trong lòng mẹ

1. Hoàn cảnh sáng tác

- Trong lòng mẹ thuộc chương thứ IV của tác phẩm "Những ngày thơ ấu" (gồm có 9 chương), là tập hồi kí về tuổi thơ ít niềm vui mà nhiều cay đắng của chính tác giả.

2. Tóm tắt

Bé Hồng sinh ra chính là kết quả của cuộc hôn nhân miễn cưỡng, không hạnh phúc giữa người mẹ trẻ trung luôn khao khát có được sự yêu thương nhưng đành ngậm ngùi chôn vùi tuổi xuân của mình bên người chồng nghiện ngập. Khi bố Hồng qua đời, người mẹ bỏ 2 anh em Hồng lại để đi tha hương cầu thực, anh em Hồng phải sống trong sự ghẻ lạnh của nhà nội. Nhất là người bà cô cay độc, luôn cố tình gieo rắc vào đầu Hồng những ý nghĩ tanh bẩn để Hồng ghét bỏ và ruồng bỏ mẹ của mình. Nhưng Hồng đã không những không ghét mẹ mà còn cảm thông và yêu thương mẹ nhiều hơn, em căm thù những hủ tục xấu xa đã đày đọa mẹ mình. Chiều hôm đó khi vừa mới tan học, em thoáng thấy bóng dáng của mẹ, em liền gọi theo với lòng đầy hi vọng và giọng bối rối. Khi mẹ em quay đầu lại, Hồng ôm lấ mẹ và sà vào lòng mẹ, trong lòng mẹ, Hồng chẳng còn mảy may suy nghĩ tới những lời nói thâm độc của người bà cô mà chỉ cảm nhận được tình mẫu tử thiêng liêng, ấm áp, chan chứa.

3. Giá trị nội dung

- Đoạn văn “Trong lòng mẹ” trích từ hồi kí “ Những ngày thơ ấu” của nhà văn Nguyên Hồng đã kể lại một cách rất chân thực và cảm động về những tủi cực, cay đắng và tình yêu thương cháy bỏng của Nguyên Hồng về thời thơ ấu đối với người mẹ đáng thương, bất hạnh của mình

4. Giá trị nghệ thuật

- Lời văn tình cảm, nhẹ nhàng, giàu hình ảnh và giàu cảm xúc

- Mạch truyện, mạch cảm xúc chân thực, tự nhiên

- Kết hợp lời văn kể chuyện với biểu cảm và miêu tả

- Khắc họa thành công hình tượng nhân vật bé Hồng thông qua hành động,lời nói và tâm trạng được diễn tả một cách sinh động, chân thật.

III. Dàn ý phân tích tác phẩm Trong lòng mẹ

I. Mở bài

- Giới thiệu đôi nét về nhà văn Nguyên Hồng: là nhà văn của những người có số phận bất hạnh, khổ cực, dành cho những người phụ nữ và trẻ em có tấm lòng chan chứa tình yêu thương và trân trọng thông qua việc thể hiện thấm thía nỗi cơ cực và tủi nhục mà họ phải gánh chịu, đồng thời thấu hiểu và trân trọng vẻ đẹp trong tâm hồn của họ

- Khái quát các nét cơ bản nhất về đoạn trích "Trong lòng mẹ": Trích chương IV của hồi kí “ Những ngày thơ ấu”, đoạn trích đã diễn tả thành công, sâu sắc và cảm động dòng cảm xúc của nhân vật chính là bé Hồng đối với người mẹ bất hạnh, đáng thương của mình

II. Thân bài

1. Nhân vật bé Hồng

a. Cảnh ngộ vô cùng đáng thương và nỗi buồn của cậu bé Hồng

- Bố qua đời, mẹ phải đi tha hương cầu thực

- Sống giữa sự ghẻ lạnh và miệt thị của người cô, một người luôn cố tìm cách gieo rắc vào đầu Hồng những suy nghĩ xấu về mẹ để Hồng từ bỏ và ruồng rẫy người mẹ của mình

- Sống trong nỗi cô đơn và niềm khao khát tình yêu thương của mẹ

b. Tình thương yêu mãnh liệt đối với mẹ

- Lúc nào cũng nghĩ tới mẹ và cảm thông với mẹ: khi người cô hỏi ngọt nhạt ⇒ cúi đầu lặng im không đáp; từ chối cô, luôn nghĩ tới mẹ.

- Không dao động, tình cảm kính yêu dành cho mẹ không hề giảm bớt.

- Vô cùng phẫn uất, đau đớn khi nghe những lời dèm pha, nhục mạ mẹ: khi người bà cô mỉa mai mẹ ⇒ nghe như sát muối vào lòng, cảm thấy tủi nhục, đau đớn và xúc động vì thương mẹ

- Ghét những hủ tục phong kiến xấu xa: khi nghe người cô kể về mẹ ⇒ dồn dập nỗi oán hờn, kìm nén nỗi căm ghét những cổ tục phong kiến.

c. Cảm giác của bé Hồng khi được gặp lại mẹ và ở trong lòng mẹ

- Chạy đuổi theo xe với cử chỉ vội vã, lập cập; gọi với giọng bối rối “Mợ ơi! ”.

- Chân ríu lại, bước lên xe và ngồi cạnh mẹ, được tận hưởng sự âu yếm vỗ về của người mẹ và òa lên khóc nức nở ⇒ niềm hờn dỗi mà hạnh phúc, tức tưởi nhưng mãn nguyện

- Gặp mẹ, với Hồng “khác nào ảo ảnh dòng nước trong suốt chảy dưới bóng râm đã hiện ra trước con mắt gần rạn nứt của người bộ hành ngã gục giữa sa mạc”

⇒ Niềm xúc động tột cùng của Hồng khi đột ngột gặp lại mẹ

- Cảm nhận mẹ vẫn tươi trẻ như ngày nào, cảm giác sự ấm ấp mơn man khắp da thịt, niềm ngây ngất sung sướng khi được sà vào lòng mẹ và ước ao mình nhỏ bé lại

⇒ Cảm nhận của cậu bé Hồng về tình mẫu tử thiêng liêng và sâu nặng khi được gặp lại mẹ

2. Nhân vật người cô

- Đối xử với bé Hồng không thật lòng:

+ Bên ngoài thì tỏ ra dịu dàng, thân mật: “cười”, nói giọng ngọt ngào, xưng hô “mày tao”

+ Lời nói mỉa mai mẹ bé Hồng, làm tổn thương tình cảm mẹ con Hồng với mục đích gieo rắc hoài nghi để bé Hồng khinh miệt, ruồng rẫy mẹ

- Là người cay nghiệt, thâm độc, luôn cố tình gây ra nỗi đau cho người khác.

III. Kết bài

- Khái quát lại các nét đặc sắc về nghệ thuật tạo nên sự thành công về nội dung của văn bản: Lời văn nhẹ nhàng, tình cảm, mạch cảm xúc chân thực, tự nhiên kết hợp yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm có tác dụng khắc họa thành công hình tượng nhân vật bé Hồng...

- Suy nghĩ của bản thân về tình mẫu tử thiêng liêng đối với cuộc sống và liên hệ trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ tình cảm thiêng liêng, chân thành, cao quý ấy