Bàn luận về phép học (Nguyễn Thiếp) (Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 8)
- Nguyễn Thiếp sinh năm 1723, mất năm 1804, hiệu là Lạp Phong Cư Sĩ, tự là Khải Xuyên, người đương thời kính trọng ông thường gọi ông là La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp
- Quê quán: làng Mật Thôn - xã Ao Nguyệt - huyện La Sơn (nay thuộc địa phận huyện Đức Thọ) tỉnh Hà Tĩnh
- Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác:
+ Ông từng làm quan dưới triều Lê nhưng sau đó đã từ quan về dạy học
+ Ông từng được vua Quang Trung gửi thư mời về trợ giúp triều Tây Sơn, góp phần xây dựng đất nước vững mạnh về mặt chính trị
+ Một số tác phẩm tiêu biểu: La Sơn tiên sinh thi tập, Hạnh Am di văn…
II. Vài nét về tác phẩm Bàn luận về phép học
1. Hoàn cảnh sáng tác
- Nguyễn Thiếp làm quan dưới triều Lê được một thời gian rồi cáo quan về quê dạy học. Khi Quang Trung xây dựng đất nước đã đích thân viết thư mời ông ra giúp dân giúp nước về mặt văn hóa và giáo dục. Tháng 8 năm 1971, Nguyễn Thiếp đã dâng lên nhà vua bản tấu này
2. Thể loại: Tấu
3. Bố cục
Chia thành 3 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến “điều tệ hại ấy”: Mục đích chân chính của việc học
- Phần 2: Tiếp theo đến “xin chớ bỏ qua”: Bàn luận về cách học đúng
- Phần 3: Còn lại: Tác dụng của việc học
4. Giá trị nội dung
- Bài tấu của Nguyễn Thiếp đã giúp ta hiểu được mục đích chân chính của việc học đó là để làm người có tri thức, có đạo đức, góp phần xây dựng đất nước chứ không phải có mục đích để cầu danh lợi. Học tốt cần phải có phương pháp học đúng, đặc biệt học là phải đi đôi với hành.
5. Giá trị nghệ thuật
- Bài tấu có lí lẽ rõ ràng, cách lập luận chặt chẽ
- Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị, rõ ràng, ý tứ thể hiện trực tiếp giàu sức thuyết phục
III. Dàn ý phân tích tác phẩm Bàn luận về phép học
I/ Mở bài
- Giới thiệu đôi nét về tác giả Nguyễn Thiếp - là một viên quan dưới triều nhà Lê, đã có những đóng góp trong công cuộc xây dựng đất nước về mặt chính trị.
- Bàn luận về phép học là một bài tấu đã nói sơ lược và đưa ra một cách khách quan nhất về mục đích chân chính của việc học và cách học sao cho đúng đắn mà đạt hiệu quả nhất.
II/ Thân bài
1. Bàn luận về mục đích của việc học
- Khái quát mục đích của việc học: “Ngọc không mài, không thành đồ vật; người không học, không biết rõ đạo” => chân lí học tập đúng đắn đã có từ lâu đời
- Chỉ bằng con đường học tập thì con người mới có thể trưởng thành và là người có đạo đức
- Học là một quá trình tất yếu và là quy luật muôn đời của một con người
- Phê phán cách học theo hình thức
- Nêu lên những hậu quả khôn lường của các lối học tiêu cực ấy
⇒ Những lời bàn luận nghiêm túc, sâu sắc, xác đáng với tầm nhìn đầy tâm huyết, cao rộng với nước nhà
2. Bàn luận về cách học
- Phê phán những lối học sai lầm và nêu rõ mục đích và tai hại của nó
- Tác giả cũng đã trình bày những quan điểm tích cực của bản thân về chủ trương phát triển sự học sao cho có hiệu quả tốt nhất
- Ngoài ra tác giả còn nêu lên chủ trương phát triển sự học một cách sâu rộng trên toàn đất nước
⇒ Về nội dung học, tác giả vẫn đi theo truyền thống cũ chứ không đưa ra mới mẻ nào. Ông chủ yếu là cải cách phương pháp học sao cho hiệu quả.
3. Tác dụng của phép học
- Mục đích học chân chính, cách học tích cực sẽ tạo cơ sở vững chắc cho đạo học, bồi dưỡng nên những người có tài có đức cho quốc gia
⇒ Tin tưởng rằng, học chân chính nhất đinh sẽ trường tồn và cũng gửi gắm niềm tin, niềm hi vọng về tương lai tươi đẹp của đất nước.
III/ Kết bài
- Khẳng định lại giá trị nghệ thuật và giá trị nội dung: Là bản tâu của La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp về việc học để phần nào củng cố và kiến thiết xây dựng đất nước phát triển theo hướng chú trọng vào sự nghiệp giáo dục.
- Liên hệ: Bản thân mỗi người chúng ta và nhất là học sinh cần phải chú trọng việc học tập, tu dưỡng bản thân để đưa đất nức ngày càng giàu đẹp thông qua con đường học tập chân chính
Bài trước: Nước Đại Việt ta (Nguyễn Trãi) (Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 8) Bài tiếp: Thuế máu (Hồ Chí Minh) (Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 8)