Ôn dịch thuốc lá (Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 8)
- Nguyễn Khắc Viện (1913-1997)
- Quê quán: làng Gôi Vị, nay thuộc địa phận xã Sơn Hòa - huyện Hương Sơn - tỉnh Hà Tĩnh
- Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác văn học:
+ Là một bác sĩ nhi khoa, một nhà nghiên cứu tâm lí- y học và văn hóa
+ Năm 1937, ông sang Pháp học tại trường Đại học Y khoa Pari, nhưng mắc căn bệnh lao nên phải điều trị
+ Năm 1947, sức khỏe hồi phục nên ông trở lại Pari, ông chính là cầu nối quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới.
+ Năm 1997, ông được nhà nước trao tặng Huân chương Độc lập hạng nhất
+ Một số tác phẩm tiêu biểu: Kinh nghiệm Việt Nam, Lịch sử Việt Nam, Truyện Kiều (dịch ra tiếng Pháp)…
- Phong cách sáng tác: Ông thường xuyên viết các tác phẩm giới thiệu về đất nước Việt Nam, lên án chủ nghĩa thực dân.
II. Đôi nét về tác phẩm Ôn dịch thuốc lá
1. Hoàn cảnh sáng tác
- Ôn dịch, thuốc lá là bài viết của nhà văn Nguyễn Khắc Viện trích trong Từ thuốc lá tới ma túy- Bệnh nghiện (Nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội, vào năm 1992)
2. Bố cục chia thành 3 phần
- Phần 1: (Từ đầu đến “nặng hơn cả AIDS”): nêu ra các vấn đề và sự nghiêm trọng của vấn đề: nạn nghiện thuốc lá
- Phần 2: ( tiếp theo đến “con đường phạm pháp”): Tác hại của thuốc lá
- Phần 3: Còn lại: Lời kêu gọi chung tay chống nạn thuốc lá
3. Giá trị nội dung
- Văn bản đề cập đến tệ nạn nghiện thuốc lá: Với những phân tích cụ thể, thấu đáo, tác giả đã chỉ ra những tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe và tính mạng của mỗi người. Nghiện thuốc lá còn ghê gớm hơn cả các loại ôn dịch khác, muốn chống lại nó thì chúng ta cần phải quyết tâm bảo về và có các biện pháp triệt để hơn là phòng chống ôn dịch.
4. Giá trị nghệ thuật
- Cách lập luận cụ thể và vô cùng chặt chẽ và thuyết phục với lối văn viết giàu nhiệt huyết đã tạo ra hiệu quả cao cho văn bản.
III. Dàn ý phân tích tác phẩm Ôn dịch thuốc lá
I. Mở bài
- Đôi nét về vấn nạn xã hội hiện nay: Xã hội hiện nay tồn tại các vấn nạn nghiêm trọng, đáng báo động
- Một trong số các vấn nạn ấy chính là “ôn dịch thuốc lá”, vấn nạn này đã được phản ánh một cách rõ nét trong tác phẩm "Ôn dịch, Thuốc lá" của tác giả Nguyễn Khắc Viện.
II. Thân bài
1. Thông báo về nạn dịch thuốc lá thuốc lá
- Một số ôn dịch mới xuất hiện vào đầu thế kỉ như: thổ tả, dịch hạch, AIDS, thuốc lá.
+ Ôn dịch thuốc lá đe doạ đến sức khoẻ và tính mạng của con người còn nặng hơn cả bệnh AIDS.
⇒ Dùng từ ngữ thông dụng của ngành y tế, phép so sánh ⇒ Thông báo ngắn gọn, chính xác nạn dịch thuốc lá và nhấn mạnh vào hiểm hoạ của loại dịch này
2. Tác hại của thuốc lá
a. Ảnh hưởng đến sức khoẻ con người.
- Dẫn lời Trần Hưng Đạo bàn về việc đánh giặc khi bàn về sự nguy hiểm của thuốc lá: So sánh thuốc lá tấn công loài người cũng như giặc ngoại xâm đánh phá.
- Hút thuốc lá gây hại đến cơ thể, cho sức khoẻ của người hút một cách từ từ, chắc chắn
- Khói thuốc lá có chứa các loại chất độc thấm vào cơ thể người hút:
+ Chất hắc ín gây viêm phế quản, ho hen
+ Ô -xit các-bon: hạn chế tới sự tiếp nhận ô xi.
+ Ni- cô- tin: nhồi máu, huyết áp cao ⇒ tử vong.
- Khói thuốc lá còn gây hại đến những người xung quanh: nhiễm các chất độc, ung thư, viêm phế quản...
- Bác bỏ các quan điểm sai lầm: “Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi! ” thông qua việc nêu ra những tác hại của thuốc lá đối với cộng đồng
- Thừa nhận quyền tự do, trong đó có việc tự do hút thuốc, nhưng cũng căn cứ vào những quyền khác của con người để phê phán
- So sánh với một hành vi tự đầu độc bản thân khác là uống rượu, thì hút thuốc lá rõ ràng là có nguy hại đến cộng đồng nhiều hơn vì nó còn đầu độc những người xung quanh
⇒ Căn cứ khoa học, các con số cụ thể ⇒ người đọc bị thuyết phục hoàn toàn ⇒ Thuốc lá huỷ hoại nghiêm trọng đến sức khoẻ con người và cũng chính là nguyên nhân của nhiều cái chết.
b. Ảnh hưởng của thuốc lá tới đạo đức con người
- Người lớn hút thuốc đầu độc trẻ em và nêu ra các gương xấu
- Lứa tuổi thanh thiếu niên có tỉ lệ hút thuốc lá cao
- Cảnh báo nạn đua đòi hút thuốc lá dẫn tới các tệ nạn khác ở lứa tuổi thanh niên.
- Huỷ hoại đời sống, nhân cách của con người
3. Lời kêu gọi chống thuốc lá
- Đưa ra các số liệu, so sánh, ví dụ ⇒ Khẳng định tầm quan trọng của vấn đề giữ gìn bầu không khí trong lành và bảo vệ sức khoẻ con người là nhiệm vụ chung của toàn nhân loại.
- Cần tuyên truyền chống nạn hút thuốc lá; khuyên người thân cần hạn chế rồi bỏ thuốc lá; bản thân không đua đòi, không tập tành hút thuốc lá, không coi việc hút thuốc là biểu hiện quý phái, sành điệu,..
III. Kết bài
- Khái quát các giá trị tiêu biểu về nghệ thuật và nội dung
- Liên hệ bản thân và môi trường xung quanh
Bài trước: Thông tin về ngày trái đất năm 2000 (Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 8) Bài tiếp: Bài toán dân số (Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 8)