Bài 30: Thụ phấn (trang 100 sgk Sinh học 6)
Trả lời câu hỏi Sinh 6 Bài 30 trang 99:- Hãy cho biết đặc điểm nào được ghi trong ngoặc là của hoa tự thụ phấn?
+ Loại hoa (lưỡng tinh, đơn tính).
+ Thời gian chín của nhụy so với nhị (đồng thời, sau, trước).
- Hoa tự thụ phấn và hoa giao phấn khác nhau ở điểm nào?
- Hiện tượng giao phấn của hoa được thực hiện dựa các yếu tố nào?
Lời giải:
+ Loại hoa: lưỡng tính
+ Thời gian chín của nhị so với nhụy là đồng thời
- Hoa giao phấn xảy ra trên hai loại hoa khác nhau, hoa tự thụ phấn là xảy ra trên cùng 1 hoa. Ở hoa tự thụ phấn thì nhụy và nhị đều chín cùng 1 lúc, hoa giao phấn thì nhị và nhụy có thể chín không cùng 1 lúc.
- Hiện tượng giao phấn ở hoa có thể thực hiện là nhờ sâu bọ, nhờ gió và nhờ con người.
Trả lời câu hỏi Sinh 6 Bài 30 trang 100: Quan sát 1 hoa thụ phấn nhờ sâu bọ và xem H. 30.2, hãy trả lời những câu hỏi dưới đây:
- Hoa có đặc điểm gì dễ thu hút sâu bọ?
- Tràng hoa có đặc điểm gì khiến cho sâu bọ muốn lấy phấn hoặc lấy mật thường phải chui vào trong hoa?
- Nhị của hoa có đặc điểm gì khiến cho các loài sâu bọ khi đến lấy phấn hoặc mật hoa thường mang theo hạt phấn sang hoa khác?
- Nhụy hoa có đặc điểm gì làm cho sâu bọ khi đến thì hạt phấn của hoa khác thường bị dính vào đầu nhụy?
- Hãy tóm tắt các đặc điểm chủ yếu của oại hoa tự thụ phấn nhờ sâu bọ.
Lời giải:
- Hoa thường cómùi hương thơm và màu sắc sặc sỡ để thu hút sâu bọ.
- Tràng hoa thường được xếp thành hình ống nhỏ hẹp nên sâu bọ muốn lấy được mật thì cần phải chui vào trong hoa.
- Bao phấn có chứa hạt phấn bên trong nằm ngay ở đầu nhị, sâu bọ có thể dễ dàng chạm vào. Ngoài ra, hạt phấn có gai và chất dính nên sâu bọ sẽ dễ dàng mang theo sang hoa khác.
- Đầu nhụy có chất nhầy nên sẽgiữ lại hạt phấn một cách dễ dàng.
- Các đặc điểm chủ yếu của loại hoa thụ phấn nhờ sâu bọ:
+ Hoa thụ phấn nhờ sâu bọ thường có mùi thơm và màu sắc sặc sỡ để thu hút sâu bọ.
+ Hạt phấn có gai và có chất nhầy dính nên sâu bọ dễ dàng mang theo sang hoa khác.
+ Đầu nhụy có chất nhầy nên giữ lại hạt phấn một cách dễ dàng.
Bài 1 (trang 100 sgk Sinh học 6): Thụ phấn là gì?
Lời giải:
Thụ phấn là hiện tượng tiếp xúc giữa đầu nhụy và hạt phấn.
Bài 2 (trang 100 sgk Sinh học 6): Thế nào là hoa tự thụ phấn? Hoa giao phấn khác và hoa tự thụ phấn khác nhau ở điểm nào?
Lời giải:
- Hoa tự thụ phấn là loại hoa có hạt phấn của hoa rơi vào đầu nhụy của chính hoa đó (hoa đỗ đen, hoa lạc, hoa đỗ xanh... )
- Điểm khác nhau cơ bản của loại hoa giao phấn và hoa tự thụ phấn là: Hoa tự thụ phấn là loài hoa lưỡng tính có cả nhị và nhụy cùng chín 1 lúc. Còn hoa giao phấn là những hoa lưỡng tính hoặc những hoa đơn tính nhưng nhị và nhụy không chín cùng 1 lúc.
Bài 3 (trang 100 sgk Sinh học 6): Hãy kể tên 2 loại hoa thụ phấn nhờ sâu bọ. Tìm các đặc điểm phù hợp với lối thụ phấn nhờ sâu bọ của từng loại hoa đó.
Lời giải:
Ví dụ về hoa thụ phấn nhờ sâu bọ như:
Hoa bí ngô: hoa có hương thơm, có màu vàng sặc sỡ, có kích thước tương đối lớn và có đĩa mật nằm ngay ở gốc cánh hoa, nơi gần với nhụy hoặc nhị.
Hoa cải: hoa có màu vàng, sặc sỡ, có hương thơm và có đĩa mật. Những bông hoa có kích thước nhỏ nhưng mọc thành những cụm ở đầu cành để các loài sâu bọ dễ quan sát và phát hiện.
Bài 4 (trang 100 sgk Sinh học 6): Các cây có hoa nở về ban đêm như quỳnh, dạ hương, nhài có đặc điểm gì để thu hút sâu bọ?
Lời giải
Đặc điểm của các loài cây có hoa nở về ban đêm (hoa quỳnh, hoa nhài, dạ hương... ) để thu hút sâu bọ như: hoa thường có màu trắng nổi bật trong đêm tối, kích thước hoa đơn tương đối lớn hoặc những hoa mọc thành từng cụm để các loài sâu bọ dễ phát hiện; có mùi thơm nồng để loài sâu bọ có thể nhận biết được từ xa.
A. Lý thuyết & Nội dung bài học
1. Hoa tự thụ phấn và hoa giao phấn
a) Hoa tự thụ phấn
- Hoa tự thụ phấn là hoa có hạt phấn của hoa rơi vào đầu nhụy của chính hoa đó.
- Đặc điểm:
+ Hoa lưỡng tính.
+ Thời gian nhị và nhụy chín là cùng một lúc.
b) Hoa giao phấn
- Hoa giao phấn là các hoa có hạt phấn chuyển đến vùng đầu nhụy của hoa khác.
- Đặc điểm:
+ Hoa đơn tính.
+ Thời gian chín của nhụy và nhị không cùng lúc.
- Đặc điểm:
+ Hoa có hương thơm, có màu sắc sặc sỡ, có mật ngọt.
+ Hạt phấn to và có gai.
+ Đầu nhụy có chất nhầy dính.
- Đặc điểm:
+ Hoa thường tập trung ở ngọn cây.
+ Bao hoa thường tiêu giảm.
+ Chỉ nhị dài và bao phấn treo lủng lẳng.
+ Hạt phấn nhỏ, nhẹ và rất nhiều.
+ Đầu nhụy dài và có nhiều lông.
- Con người có thể chủ động giúp cho hoa thụ phấn để làm tăng năng suất quả và hạt, tạo được các giống lai mới có phẩm chất tốt và mang đến sản lượng cao.
Bài trước: Bài 29: Các loại hoa (trang 98 sgk Sinh học 6) Bài tiếp: Bài 31: Thụ tinh kết quả và tạo hóa (trang 104 sgk Sinh học 6)