Bài 25: Biến dạng của lá (trang 85 sgk Sinh học 6)
Trả lời câu hỏi Sinh 6 Bài 25 trang 83: Tìm những thông tin về lá biến dạng theo hướng dẫn sau đây:
- Quan sát H. 25.1 hoặc cây xương rồng và hãy cho biết:
+ Lá cây xương rồng có đặc điểm gì?
+ Tại sao đặc điểm đó lại giúp cây có thể sống được ở các nơi khô hạn thiếu nước?
- Quan sát H. 25.2 và H. 25.3 hãy cho biết:
+ Một số lá ở ngọn cây mây và lá chét của cây đậu Hà Lan có gì khác với các lá bình thường?
+ Các lá có biến đổi như vậy là vì có chức năng gì đối với cây?
- Quan sát củ dong ta hoặc củ riềng (H. 25.4)
+ Tìm các vảy nhỏ ở trên thân rễ, hãy mô tả màu sắc và hình dạng của chúng.
+ Các vảy đó có chức năng gì đối với những chồi ở thân rễ?
- Quan sát củ hành (H. 25.5) và cho biết:
+ Phần phình to ở thành củ là do bộ phận nào của lá biến thành và nó có chức năng gì?
Lời giải:
- Trong H. 25.1
+ Lá cây xương rồng biến thành gai.
+ Lá biến thành gai khiến sự thoát hơi nước qua lá giảm phù hợp với điều kiện sống của cây ở các nơi khô hạn.
- Ở H. 25.2 và H. 25.3:
+ Lá chét của cây đậu Hà Lan tạo thành hình tua cuốn, lá cây mây thì biến thành tay móc.
+ Tua cuốn, tay móc giúp cây bám tốt hơn vào giá thể để giúp cây leo lên cao.
- Ở H. 25.4
+ Những vảy nhỏ trên thân rễ có màu trắng, màu nâu.
+ Chúng có chức năng là bảo vệ những chồi ở thân rễ.
- Ở H. 25.5 phần bẹ lá phình to ra tạo thành củ hành, có vai trò dự trữ các chất dinh dưỡng cho cây.
Trả lời câu hỏi Sinh 6 Bài 25 trang 85: Hãy liệt kê tất cả các đặc điểm về chức năng và hình thái của những loại lá biến dạng đã tìm hiểu ở trên vào bảng sau đây, dùng các từ sau để gọi tên những loại lá biến dạng đó:
Lá bắt mồi, lá biến thành gai, tua cuốn, lá vảy, lá dự trữ, tay móc
Lời giải:
STT | Tên mẫu vật | Đặc điểm hình thái của lá biến dạng | Chức năng của lá biến dạng | Tên lá biến dạng |
---|---|---|---|---|
1 | Xương rồng | Lá dạng gai nhọn | Làm sự thoát hơi nước giảm bớt | Lá biến thành gai |
2 | Lá đậu Hà Lan | Dạng tua cuốn | Giúp cây leo lên cao tốt hơn | Tua cuốn |
3 | Lá mây | Dạng tay móc | Giúp cây leo lên cao tốt hơn | Tay móc |
4 | Củ dong ta | Dạng vảy mỏng trên thân rễ | Che chở và bảo vệ chồi thân rễ | Lá vảy |
5 | Củ hành | Bẹ lá phình to | Chứa chất dự trữ | Lá dự trữ |
6 | Cây bèo đất | Trên lá có những lông tuyến tiết chất nhầy | Bắt và tiêu hóa con mồi | Lá bắt mồi |
7 | Cây nắp ấm | Lá hình nắp ấm | Bắt và tiêu hóa con mồi | Lá bắt mồi |
Sự biến dạng của lá có tác dụng giúp cây thích nghi với điều kiện sống.
Bài 1 (trang 85 sgk Sinh học 6): Sự biến dạng của lá cây có ý nghĩa gì? Lá của 1 số loại cây xương rồng biến thành gai là có ý nghĩa gì?
Lời giải:
- Chế tạo chất dinh dưỡng cho cây là chức năng chính của lá.
- Những loại cây có lá biến dạng để thực hiện các chức năng khác, giúp cây thích nghi tốt hơn với điều kiện sống của chúng.
- Lá của loại cây xương rồng biến thành gai để giúp cây hạn chế đến mức tối đa việc thoát hơi nước qua lá trong điều kiện sống khắc nghiệt, khô hạn và thiếu nước.
Bài 2 (trang 85 sgk Sinh học 6): Có các loại lá biến dạng phổ biến nào? Chức năng của từng loại là gì?
Lời giải:
Các loại lá biến dạng phổ biến:
- Lá biến thành cơ quan để giúp cây bắt mồi (lá cây nắp ấm): gân chính của một vài lá kéo dài và phát triển hình thành bình có nắp đậy. Trong bình có chất dịch hấp dẫn để thu hút sâu bọ, khi sâu bọ chui thì nắp sẽ đậy lại, con mồi sẽ bị tiêu hóa bởi dịch tiêu hóa có trong bình. Cơ quan bắt mồi có tác dụng cung cấp thêm các chất dinh dưỡng cho cây trong điều kiện sống khắc nghiệt, thiếu chất dinh dưỡng.
- Lá biến thành cơ quan để dự trữ chất dinh dưỡng (cây hành, tỏi): Phần bẹ lá dày lên hình thành cơ quan dự trữ các chất dinh dưỡng cho cây.
- Lá biến thành gai (lá cây xương rồng): lá biến thành gai là để làm giảm bớt đi sự thoát hơi nước của cây trong điều kiện sống khắc nghiệt, khô cằn và thiếu nước.
- Lá biến thành vảy (lá cây dong ta): lá có dạng vảy mỏng che chở cho thân rễ sống ở dưới đất.
Bài 3 (trang 85 sgk Sinh học 6): Hãy phát hiện thêm các cây khác ở địa phương em ở có lá biến dạng, nói rõ là lá biến dạng đó có tác dụng thế nào đối với cây.
Lời giải:
Cây có lá biến dạng:
- Tua cuốn của cây bầu, bí, mướp: tua cuốn có tác dụng giúp cây bám vào giá thể để leo lên hoặc bám vào giá thể tốt hơn.
- Cây bắt ruồi: lá biến dạng thành cơ quan bắt mồi để bắt các loại động vật nhỏ bé để cung cấp chất dinh dưỡng cho cây.
- Cây chuỗi ngọc: lá biến thành dạng hình cầu có màu xanh, dự trữ các chất dinh dưỡng và nước cho cây.
- Cây hoa ngọc nữ: lá có màu trắng, vừa để bảo vệ cụm hoa màu đỏ vừa là để dẫn dụ côn trùng đến thụ phấn cho hoa.
- Cây lan ý: lá biến thành màu trắng để bảo vệ cụm hoa.
- …
A. Lý thuyết & Nội dung bài học 1. Có các loại lá biến dạng nào?
Những dạng lá biến dạng là:
- Lá biến thành gai:
- Tua cuốn hoặc tay móc
- Lá vảy:
- Lá dự trữ:
- Lá bắt mồi:
2. Biến dạng của lá có ý nghĩa gì?STT | Tên mẫu vật | Đặc điểm hình thái của lá biến dạng | Chức năng của lá biến dạng | Tên lá biến dạng |
---|---|---|---|---|
1 | Xương rồng | Lá có gai nhọn | Làm giảm sự thoát hơi nước | Lá biến thành gai |
2 | Lá đậu Hà Lan | Lá có gai tua cuốn | Giúp cây leo lên cao hơn | Tua cuốn |
3 | Lá mây | Lá có dạng tay móc | Giúp cây bám chặt vào giá thể để leo lên | Tay móc |
4 | Củ dong ta | Lá có dạng vảy | Che chở và bảo vệ chồi thân | Lá vảy |
5 | Củ hành | Lá có bẹ phìng to thành vảy | Chứa nhiều chất dự trữ cho cây | Lá dự trữ |
6 | Cây bèo đất | Trên lá có nhiều tuyến lông | Bắt và tiêu hoá mồi | Lá bắt mồi |
7 | Cây nắp ấm | Gân lá biến thành bình | Bắt và tiêu hoá sâu bọ chui vào bình | Lá bắt mồi |
Bài trước: Bài 24: Phần lớn nước vào cây đi đâu (trang 82 sgk Sinh học 6) Bài tiếp: Bài 26: Sinh sản sinh dưỡng tự nhiên (trang 88 sgk Sinh học 6)