Bài 7: Thực hành: Vá săm, thay lốp - Công nghệ 9
Bộ cạy lốp, bơm, chậu nước, cái đánh săm, một đoạn ống tre, gỗ tròn hoặc nhựa cứng tròn (dài khoảng 30cm), đường kính khoảng 2 – 2,5cm), búa, kim, kéo. Miếng vá có sẵn hoặc miếng săm cũ còn tốt, nhựa vá săm, một vài cái tăm, một miếng giẻ sạch.
II - QUY TRÌNH THỰC HÀNH1. Vá săm
Khi thấy lốp thường xuyên bị xuống hơi hoặc khi lốp xẹp mà không thể bơm căng lên được thì ta cần tiến hành kiểm tra.
a) Kiểm tra
Bước 1: Trước tiên phải đặt xe nằm xuống, tháo đai ốc giữ ruột van, rút ruột van ra cho hơi ra hết, tháo đai ốc cố định thân van với vành. Cho đai ốc thân van và ruột van gọn một chỗ, tránh daỳ bẩn và thất lạc.
Bước 2: Cạy lốp bằng cách luồn đồng thời 3 chiếc cạy lốp vào mép lốp sao cho khoảng cách 3 chiếc cách đều chừng 5-7 cm
Bước 3: Lấy săm ra khỏi lốp, lắp ruột van vào và vặn đai ốc giữ ruột van.
Bước 4: Bơm hơi vừa đủ cho săm căng đều, sau đó, nhúng nghập từng phần săm trong chậu nước để phát hiện chỗ thủng. Cần lay chân van
Bước 5: Dùng một que tăm cắm vào lỗ thủng để đánh dấu, xì van cho hết hơi và dùng giẻ sạch lau khô xung quanh vị trí thủng.
b) Vá săm bằng miếng vá có sẵn
Miếng vá có sẵn được mua về dự trữ dùng khi cần thiết. Nó thường có một kích thước nhất định, không lớn và có sẵn keo dính. Miếng vá có sẵn được dùng trong trường hợp săm bị thủng châm kim hoặc vết ngắn rách.
Bước 1: Đánh nhám sung quanh lỗ thủng, thường diện tích đánh nhám lớn hơn diện tích miếng vá để đảm bảo miếng vá không bị bong cạnh. Trước khi đánh săm cần ướm thửi miếng vá vào chỗ thủng để xác định phạm vi đánh nhám săm cho chính xác. Cái đánh săm là một miếng tôn đục nhiều lỗ nhỏ và mau hoặc dùng tờ giấy ráp cuộn vào một đoạn ống tròn.
Bước 2: Bôi nhựa và lên khắp mặt săm đã đánh nhám
Bước 3: Chờ từ 5-7 phút cho nhựa khô, dán miếng vá vào săm, kê đoạn săm vá lên mặt gỗ phẳng và dùng búa đập nhẹ, đều khắp miếng vá cho miếng vá dính chặt.
Bước 4: Kiểm tra chỗ vá. Yêu cầu miếng vá phải phủ kín lỗ thủng và cân đều, các mép của miếng vá cần phải dính khít, bơm hơi vào săm, dìm đoạn săm có miếng vá vào chậu nước để kiểm tra.
Bước 5: Lắp săm vào lốp. Trước tiên, kiểm tra lốp xem có đinh hoặc vật nhọn cắm vào lốp hay không, nếu có phải lấy ra...
Bước 6: Bơm một ít hơi vào săm, dùng tay cậy lốp cho đều, sau đó siết chặt đai ốc thân van và bơm căng lốp. Dọn vệ sinh nơi làm việc.
c) Vá săm bằng miếng săm cũ
Miếng săm cũ được dùng để vá khi không có miếng vá sẵn hoặc khi vết rách của săm dài và to.
Bước 1: Đánh nhám miếng săm cũ, ước lượng với phạm vi rộng hơn kích thước dự định của miếng vá, sau đó, đo và cắt phần săm đã đánh nhám thành miếng vá rộng hơn mép rách từ 1-1,5 cm. Khi cắt nên nghiêng kéo để cắt vát xéo mép cắt và bo tròn các góc.
Bước 2: Nếu vết rách to, dùng kéo cắt lượn tròn 2 đầu mép rách của săm để hạn chế vết rách phát triển sau khi vá, sau đó đánh nhám mặt săm.
Bước 3,4,5,6: thực hiện giống các bước 3,4,5,6 ở mục b nhưng cần chú ý trước khi bôi nhựa vào miếng vá và phần săm bị thủng cần đánh nhám cho sạch.
Bước 3: Chờ từ 5-7 phút cho nhựa khô, dán miếng vá vào săm, kê đoạn săm vá lên mặt gỗ phẳng và dùng búa đập nhẹ, đều khắp miếng vá cho miếng vá dính chặt.
2. Thay lốp
Khi bề mặt lốp bị mòn mỏng, hoặc bị rách to... thì phải thay lốp mới.
Bước 1: Tháo bánh xe ra khỏi xe
Bước 2: Tháo săm ra khỏi lốp, sau đó cạy mép lốp còn lại và đưa lốp cũ ra khỏi vành
Bước 3: Lắp lốp mới vào, lắp một bên mép lốp vào vành rồi nhét săm vào lốp, lắp mép lốp còn lại vào vành như khi vá săm
Bước 4: Bơm một ít hơi vào săm, vỗ khắp lốp cho mép lốp ngậm vào vành, sau đó bơm căng lốp, lắp bánh xe vào xe.
Bước 5: Kiểm tra, yêu cầu lốp phải ngậm đều vào vành, không kẹp phải săm, lốp bơm căng tròn đều, bánh xe được bắt chặt và cân, bánh xe quay trơn không bị đảo lắc
HS tự đánh giá:
- Khi vá săm đánh giá theo quy trình và theo sản phẩm:
Yêu cầu thực hiện đủ các bước và đúng kĩ thuật của từng bước khi vá săm. Lốp ngậm đều vào vành, khi bơm căng tròn đều, không bị xuống hơi, săm không bị kẹp.
- Khi thay lốp đánh giá theo sản phẩm:
Yêu cầu sản phẩm: Lốp ngậm đều vào vành, khi bơm căng tròn đều, không kẹp săm, bánh xe lắp cân giữa càng, bánh xe quay trơn, không bị lắc, rơ các đai ốc phải được siết chặt.
Bài trước: Bài 6: Thực hành: Thay ruột dây phanh, má phanh - Công nghệ 9 Bài tiếp: Bài 8: Thực hành: Thay xích, líp - Công nghệ 9