Hành động nói tiếp theo (Bài tập Tiếng Việt - Tập làm văn 8)
A. Củng cố kiến thức cơ bản
Mỗi hành động nói có thể được thực hiện thông qua loại câu có chức năng chính thích hợp với hành động đó (Cách dùng trực tiếp) hoặc thông qua kiểu câu khác (Cách dùng gián tiếp)
- Câu nghi vấn thường sử dụng để hỏi
- Câu cầu khiến thường sử dụng để điều khiển, hứa hẹn
- Câu cảm thán thường sử dụng để biểu lộ cảm xúc
- Câu trần thuật thường sử dụng để trình bày
B. Bài tập vận dụng
1. Hãy xác định mục đích nói của các câu sau đây bằng cách điền dấu (+) vào ô trống thích hợp:
(1) Xin bệ hạ hoàn gươm lại cho Long Quân.
(2) Đòi một cái máng cho lợn ăn không được à?
(3) Con này gớm thật!
(4) Mỗi câu “Chối này” chị Cốc lại giáng một mỏ xuống.
(5) Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột.
(6) Mày có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ mày không?
(7) Nào tôi đâu biết cơ sự lại ra nông nỗi này!
(8) Phrăng ạ, thầy sẽ không mắng con đâu.
(9) Bẩm, dễ có khi đê vỡ!
(10) Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!
| Mục đích | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| Hỏi | ||||||||||
| Trình bày | ||||||||||
| Điều khiển | ||||||||||
| Hứa hẹn | ||||||||||
| Bộc lộ cảm xúc |
2. Nối câu ở cột A cho phù hợp với hành động nói tương ứng ở cột B
| A | B |
| 1. Ôi Cà Mau! | a. Trình bày |
| 2. Trâu của lão một ngày cày được mấy đường? | b. Biểu lộ tình cảm, cảm xúc |
| 3. Một hôm, người chồng ra biển đánh cá. | c. Hỏi |
| 4. Tôi sẽ giúp ông. | d. Điều khiển |
| 5. Đi tìm lại con cá ngay và đòi nó một cái nhà rộng. | e. Hứa hẹn |
3. Các hành động nói ở các câu dưới đây được thực hiện trực tiếp hay gián tiếp?
a. (1) Ông tưởng mày đã chết đêm qua, còn sống đấy à? (2) Nộp tiền sưu! (3) Mau!
b. (4) Các con ơi, đây là lần cuối cùng thầy được dậy các con. (5) Lệnh từ Béc-lin là từ nay chỉ được dạy tiếng Đức ở các trường thuộc vùng An- dát và Lo-ren... (6) Thầy giáo mới ngày mai sẽ tới đây. (7) Hôm nay là bài học tiếng Pháp cuối cùng của các con. (8) Thầy mong các con sẽ hết sức chú ý.
Hướng dẫn làm bài
1.
| Mục đích | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| Hỏi | + | + | ||||||||
| Trình bày | + | + | ||||||||
| Điều khiển | + | + | + | |||||||
| Hứa hẹn | + | |||||||||
| Bộc lộ cảm xúc | + | + |
2.1-b; 2-c; 3-a; 4-e; 5- d
3
.
| Câu | Hành động nói | Cách thực hiện | |
| (1) | trình bày | Sử dụng câu nghi vấn gián tiếp | |
| (2) | điều khiển |
| |
| (3) | điều khiển | Sử dụng câu cầu khiến trực tiếp | |
| (4) | trình bày | Sử dụng câu trần thuật trực tiếp | |
| (5) | trình bày | Sử dụng câu trần thuật trực tiếp | |
| (6) | trình bày | Sử dụng câu trần thuật trực tiếp | |
| (7) | trình bày | Sử dụng câu trần thuật trực tiếp | |
| (8) | điều khiển | Sử dụng câu trần thuật gián tiếp |