Bài 30: Bài tập vận dụng quy tắc nắm tay phải và quy tắc bàn tay trái - Vở BT Vật lí lớp 9
Bài 30: Bài tập vận dụng quy tắc nắm tay phải và quy tắc bàn tay trái
A - ÔN TẬP
Bài 1.
a.
+ Theo quy tắc nắm bàn tay phải: đường sức từ trong lòng ống dây có chiều từ A đến B.
+ Cực Bắc là đầu B của ống dây.
+ Vì vậy, thanh nam châm sẽ hút cực nam S của nam châm bên ngoài khi mạch điện được đóng lại.
b. Đổi chiều dòng điện chạy qua các vòng dây:
+ Theo quy tắc nắm bàn tay phải: đường sức từ trong lòng ống dây có chiều từ B đến A.
+ Cực Nam là đầu B của ống dây.
+ Sẽ xảy ra hiện tượng là: Nam chân ngoài cùng cực với đầu B của ống dây nên sẽ đẩy ra xa, sau đó nam châm bên ngoài bị xoay đi và cực Bắc của nam châm ngoài sẽ gần đầu B (cực Nam) của ống dây nên bị hút vào.
c. Sau khi làm thí nghiệm ta thấy kết quả đúng như trên.
Bài 2. Lời giải được biểu diễn trên hình 30.1.
Bài 3.
a. HÌnh 30.2 biểu diễn lực F1 và F2
b. Khung dây quay ngược chiều kim đồng hồ do tác dụng của cặp lực F1, F2
c. Hai lực F1 F2 phải có chiều ngược lại để cho khung dây ABCD quay theo chiều ngược lại. Vì vậy phải đổi chiều từ trường hoặc đổi chiều dòng điện trong khung.
I – Bài tập sách bài tập
Câu 30.1 trang 85 Vở BT Vật Lí 9:
Đáp án B: theo phương thẳng đứng, chiều từ trên xuống dưới.
Câu 30.2 trang 85 Vở BT Vật Lí 9:
Hình 30.3 biểu diễn chiều của lực điện từ tác dụng lên đoạn dây dẫn thẳng AB.
Câu 30.3 trang 85 Vở BT Vật Lí 9:
Khi cho dòng điện chạy qua khung dây theo chiều A → B → C → D, số chỉ của lực kế sẽ tăng.
Câu 30.4 trang 85 Vở BT Vật Lí 9:
Lực từ có chiều hướng thẳng đứng lên trên, trong trường hợp được vẽ trên hình 30.4b sbt.
Câu 30.5 trang 86 Vở BT Vật Lí 9:
Hình 30.4 biểu diễn lực điện từ tác dụng lên dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua.
II - Bài tập nâng cao
Câu 30a trang 86 Vở BT Vật Lí 9: Câu nào không đúng trong các câu sau?
Đặt trong từ trường một dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua. Dùng quy tắc nắm bàn tay trái sẽ:
A. Xác định chiều của đường sức từ khi biết chiều của dòng điện chạy qua dây dẫn và chiều của lực điện từ.
B. Xác định chiều của lực điện từ khi biết chiều của dòng điện chạy qua dây dẫn và chiều đường sức từ.
C. Xác định chiều dòng điện chạy qua dây dẫn khi biết chiều của lực điện từ và chiều đường sức từ.
D. Xác định chiều dòng điện chạy qua dây dẫn và chiều lực điện từ khi biết chiều đường sức từ.
Đáp án: D
Câu 30b trang 86 Vở BT Vật Lí 9: Trên hình 30.5, hai ống dây có dòng điện chạy qua đặt gần nhau. Biểu diễn những trường hợp có thể có của chiều dòng điện chạy qua các vòng của mỗi ống dây để hai ống dây đẩy nhau.
Đáp án:
Hoặc
Khi 2 đầu gần nhau của hai ống phải cùng từ cực với nhau thì 2 ống dây đẩy nhau. Vậy áp dụng quy tắc nắm bàn tay phải ta xác định được chiều dòng điện trong 2 ống dây là ngược nhau. Hình vẽ biểu diễn các trường hợp có thể có về chiều dòng điện trong 2 ống.