Tuần 13 trang 44, 45, 46, 47 - Cùng em học Tiếng Việt 5 Tập 1

Bài 1 (trang 44 Cùng em học Tiếng Việt 5 Tập 1): Đọc bài sau và trả lời câu hỏi

Hoa đồng nội

Không hiểu vì sao và từ bao giờ, tôi yêu hoa đồng nội đến thế. Không rực rỡ, lộng lẫy như bao loài hoa khác, hoa đồng nội đẹp mỏng manh trong bộ cánh trắng mềm mại điểm nhị vàng và có mùi thơm ngai ngái. Hoa nở khắp nơi trên cánh đồng. Những cánh hoa nép mình bên bờ mương, lẫn trong đám cỏ xanh um hay lao xao trên bờ đê giữa mênh mông nắng gió. Chúng nở suốt bốn mùa, trong tiết trời ấm áp của mùa xuân, nắng cháy của mùa hạ hay giữa cái rét thâm tím của chiều mưa mùa đông. Thân cây mảnh nhưng sống tập trung thành lùm, rễ đan nhau bám chặt vào đất cùng chịu mưa gió, bão táp.

Lũ trẻ nông thôn chúng tôi từ khi sinh ra đã biết đến cánh đồng qua lời ru của mẹ. Lớn lên độ năm, sáu tuổi, dắt con nghé ra đồng, chúng tôi làm bạn với những cọng cỏ, con mương, thuyền lá và đặc biệt là hoa đồng nội. Thả cho trâu bò gặm cỏ dọc triền đê, lũ con gái chạy khắp đồng tìm ngắt hoa cho đầy vạt áo rồi xúm xít lê la trên cỏ kết thành từng vòng, thích thú đeo tay, vào cổ đóng giả làm công chúa. Chúng tôi mải mê chơi, nhiều khi quên cả trông trâu, bò để chúng ăn lúa. Lúa về, bọn con gái thường thu gom những cánh hoa rơi vào chiếc giỏ xinh xinh mà bà đan cho, đem về đặt ở đầu giường để hoa đi vào giấc mơ làm công chúa,...

Những chiều đi học về, tôi vẫn thường lang thang trên cánh đồng, lòng xao động trước vẻ đẹp mộc mạc mà đầy sức sống của hoa đồng nội. Muôn ngàn cánh hoa rung rinh trước gió như muôn ngàn bướm rập rờn bay. Những cánh hoa đung đưa như đang say sưa hát, ca ngợi vẻ đẹp của đồng quê.

(Theo Nguyễn Tuyết Mai)

a) Những chi tiết nào nói lên vẻ đẹp mộc mạc của hoa đồng nội?

Trả lời:

Những chi tiết nói lên vẻ đẹp mộc mạc của hoa đồng nội: “Không rực rỡ, lộng lẫy như bao loài hoa khác, hoa đồng nội đẹp mong manh trong bộ cánh trắng mềm mại điểm nhị vàng và có mùi thơm ngai ngái. ”

b) Câu văn nào chứng tỏ hoa đồng nội có sức sống mãnh liệt?

Trả lời:

Câu văn chứng tỏ hoa đồng nội có sức sống mãnh liệt là câu: “Hoa nở khắp nơi trên cánh đồng. Những cánh hoa nép mình bên bờ mương, lẫn trong đám cỏ xanh um hay lao xao trên bờ đê giữa mênh mông nắng gió. Chúng nở suốt bốn mùa, trong tiết trời ấm áp của mùa xuân, nắng cháy của mùa hạ hay giữa cái rét thâm tím của chiều mưa phùn mùa đông. Thân cây mảnh nhưng sống tập trung thành lùm, rễ đan nhau bám chặt vào đất cùng chống chịu mưa gió, bão táp. ”

c) Em hiểu thế nào về tình cảm của tác giả đối với hoa đồng nội?

Trả lời:

Tình cảm của tác giả đối với hoa đồng nội đó là: Tác giả yêu quý và trân trọng những bông hoa đồng nội bình dị nở trên cánh đồng đã gắn bó với biết bao kỉ niệm thời thơ ấu của tác giả.

Bài 2 (trang 45): Đặt câu với mỗi từ sau:

a) Trồng rừng

b) Phủ xanh đồi trọc

Trả lời:

a. Quê em mới phát động phong trào trồng rừng, ai ai cũng hưởng ứng.

b. Để phủ xanh đồi trọc chúng ta phải trồng rừng.

Bài 3 (trang 45): Chữa câu sai sau thành câu đúng bằng cách thay thế cặp quan hệ từ dùng sai.

Trả lời:

a. Vì nhà xa nhưng Lan luôn đến lớp đúng giờ.

Sửa lại ⟶ Tuy nhà xa nhưng Lan luôn đến lớp đúng giờ.

b. Tuy tiếng kẻng tan tầm vang lên thì mọi người vẫn miệt mài làm việc.

Sửa lại ⟶ Tuy tiếng kẻng tan tầm vang lên nhưng mọi người vẫn miệt mài làm việc.

Bài 4 (trang 45): Điền quan hệ từ hoặc cặp quan hệ từ thích hợp vào chỗ trống trong các câu sau:

a)........ mới cuối đông........ chim én đã bay từ phương Nam về Bắc để đón xuân.

b)........ trời mưa rất to........ Hà........ vẫn đến trường để kịp buổi lễ kết nạp Đội.

Trả lời:

a. Tuy mới cuối đông nhưng chim én đã bay từ phương Nam về Bắc để đón xuân.

b. Mặc dù trời mưa rất to nhưng Hà và Vân vẫn đến trường để dự buổi kết nạp Đội.

Bài 5 (trang 45): Gạch dưới các cặp quan hệ từ có trong mỗi câu sau:

a) Mặc dù đã thuộc lâu rồi, nhưng tôi vẫn thích nghe bà kể lại câu chuyện đó.

b) Tuy rất ham đọc truyện cổ tích, nhưng tôi chưa thể tin ngay rằng những chiếc lá bàng rụng xuống có thể chui ngay vào lòng đất.

c) Nếu rừng nguồn bị tàn phá thì đất sẽ nhanh chóng bị xói mòn và lũ lụt xảy ra ngày càng nghiêm trọng hơn.

Trả lời:

a. Mặc dù đã thuộc làu làu rồi, nhưng tôi vẫn thích nghe bà kể lại câu chuyện đó.

b. Tuy rất ham đọc truyện cổ tích, nhưng tôi chưa thể tin ngay rằng những chiếc lá bàng rụng xuống có thể chui ngay vào lòng đất.

c. Nếu rừng đầu nguồn bị tàn phá thì đất sẽ nhanh chóng bị xói mòn và lũ lụt xảy ra ngày càng nghiêm trọng hơn.

Bài 6 (trang 46): Đặt câu theo yêu cầu:

Trả lời:

- Câu có cặp quan hệ từ “vì.. nên…”

⟶ Vì trời mưa nên đường rất trơn

- Câu có cặp quan hệ từ “chẳng những.... mà còn... ”

⟶ Chẳng những Thái điển trai mà cậu ấy còn có giọng hát rất ngọt ngào.

Bài 7 (trang 46): Chọn từ thích hợp trong ngoặc đơn (phúc, phúc hậu, phúc đức) điền vào mỗi chỗ trống dưới đây:

Trả lời:

a) Em thuận anh hòa là nhà có phúc.

b) Phúc đức tại mẫu (mẹ).

c) Có phúc đẻ con biết lội.

Có tội đẻ con biết trèo.

d) Bà tôi có khuôn mặt trông thật phúc hậu.

Bài 8 (trang 46): Viết tiếp đoạn văn tả ngoại hình của người bà mà em yêu quý với câu mở đầu sau:

Dáng người bà nhỏ bé, lưng còng xuống với chiếc gậy trên tay như in đậm dấu ấn của thời gian.

Trả lời:

Dáng người của bà bé nhỏ, lưng còng xuống với chiếc gậy trên tay như in đậm dấu ấn của thời gian. Làn da bà không mịn màng, hồng hào như thủa còn con gái mà giờ nhăn nheo, đồi mồi in hằn những nỗi vất vả, cực nhọc, lo toan. Mái tóc bà bạc trắng như cước được búi lên gọn gàng phía sau gáy. Đôi mắt của bà chẳng còn tinh anh như ngày xưa mà giờ đã mờ mờ đi nhiều. Chả thế mà mỗi lần bà khâu vá em thường hay xỏ kim giúp bà hoặc dìu bà đi đâu đó. Thời gian đã in hằn mọi thứ lên dáng vẻ người bà kính yêu của em.

Vui học (trang 47 Cùng em học Tiếng Việt 5 Tập 1):

Nhầm lẫn

Người con trai than với bố:

- Bài của con sai có mỗi một chữ mà cô giáo cho con có 2 điểm.

- Thật à? Sai chữ gì?

- Thì ở câu “ Cô giáo em say mê trồng người”, con chỉ viết nhầm chữ “tr” thành “ch” thôi!

(Theo Truyện cười tuổi thơ)

Hãy sưu tầm (hoặc sáng tác) và kể cho bạn bè, người thân nghe những tình huống “dở khóc dở cười” do sai chính tả nhé.

Trả lời:

- Bài toán về dân số Lan giải ấy đến giờ vẫn chưa có cách giải quyết.

- Bài toán về dân số nan giải ấy đến giờ vẫn chưa có cách giải quyết.