Tổng quan về đoạn trích: Tình yêu và thù hận - Uy-li-am Sếch-xpia
I. Đôi nét về tác giả
- Uy-li-am Sếch-xpia (1564 - 1616) là nhà thơ nhà viết kịch thiên tài của nước Anh và của nhân loại thời Phục Hưng
- Khi gia đình gặp biến cố, Sếch-xpia đành thôi học lên Luân Đôn kiếm sống và gia nhập gia đình nghệ thuật tại đó
- Vào thời điểm đó, nước Anh đang ở giai đoạn phồn thịnh - đây chính là mảnh đất thuận lợi cho lí tưởng nhân văn phát triển.
- Những tác phẩm tiêu biểu của Sếch-xpia bao gồm: 37 vở gồm kịch lịch sử, bi kịch và hài kịch.
- Đặc điểm nghệ thuật: tác phẩm của ông là tiếng nói tự do, của lòng nhân ái bao la và của niềm tin bất diệt vào khả năng hướng thiện và khả năng vươn dậy để khẳng định cuộc sống con người.
II. Đôi nét về tác phẩm Tình yêu và thù hận (Uy-li-am Sếch-xpia)
1. Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm
- Tình yêu và thù hận là vở kịch nổi tiếng được Sếch-xpia viết vào khoảng những năm 1594-1595 bằng thơ xen lẫn văn xuôi, dựa trên câu chuyện có thật về mối hận thù giữa hai dòng họ Môn- ta- ghiu và Ca-piu-lét, tại Vê-rô-na (I-ta-li-a) thời trung cổ.
2. Tóm tắt nội dung chính
Rô-mê-ô và Giu-li-ét được viết vào khoảng 1594-1595, dựa trên một cốt truyện có sẵn kể về một mối tình oan trái vốn là câu chuyện có thật, từng xảy ra ở Ý thời Trung Cổ. Câu chuyện bắt đầu tại thành Vê-rô-na, hai dòng họ Môn-ta-ghiu và Ca-piu-lét có mối hận thù từ lâu đời nay. Rô-mê-ô là con trai họ Môn- ta- ghiu và Giu-li-ét là con gái họ Ca-piu-lét. Họ đã yêu nhau say đắm ngay từ cái nhìn đầu tiên tại buổi dạ tiệc tổ chức tại nhà Ca- piu-lét (do là dạ tiệc hoá trang nên Rô-mê-ô mới có thể trà trộn vào bên trong). Đôi trai gái này đã đến nhà thờ nhờ tu sĩ Lâu-rân bí mật làm lễ cưới. Đột nhiên xảy ra một sự việc: do xung khắc, anh họ của Giu-li-ét là Ti-bân đã giết chết người bạn rất thân của Rô-mê-ô là Mơ-kiu-xi-ô. Để trả thù cho bạn, Rô-mê-ô đã đâm chết Ti-bân. Mối thù giữa hai dòng họ càng trở nên sâu sắc. Vì tội giết người nên Rô-mê-ô bị trục xuất khỏi Vê-rô-na và bị đi đày biệt xứ. Tưởng như mối tình của Rô-mê-ô và Giu-li-ét bị tan vỡ khi Rô-mê-ô đi rồi, Juliet bị cha mẹ ép gả cho bá tước Pa-rít. Giu-li-ét cầu cứu sự giúp đỡ của tu sĩ Lâu-rân. Tu sĩ cho nàng uống một liều thuốc ngủ, uống vào sẽ như người đã chết, thuốc có tác dụng trong vòng 24 tiếng. Tu sĩ sẽ báo cho Rô-mê-ô đến hầm mộ cứu nàng và cả hai sẽ trốn khỏi thành Vê-rô-na. Đám cưới giữa Giu-li-ét và Pa-rít trở thành đám tang. Xác Giu-li-ét được đưa xuống hầm mộ. Tu sĩ chưa kịp báo cho Rô-mê-ô thì từ chỗ bị lưu đày nghe tin Giu-li-ét chết, Rô-mê-ô đau đớn trốn về Vê-rô-na. Trên đường về chàng kịp mua một liều thuốc cực độc dành cho mình. Tại nghĩa địa, gặp Pa-rít đến viếng Giu-li-ét, Rô-mê-ô đâm chết Pa-rít rồi uống thuốc độc tự tử theo người mình yêu. Rô-mê-ô vừa gục xuống thì thuốc của Giu-li-ét hết hiệu nghiệm. Nàng tỉnh dậy và nhìn thấy xác Rô-mê-ô bên cạnh đã tuyệt vọng, Giu-li-ét rút dao tự vẫn. Cái chết tang thương của đôi bạn trẻ đã thức tỉnh hai dòng họ. Bên xác hai người, hai dòng họ đã quên mối thù truyền kiếp và bắt tay nhau đoàn tụ. Nhưng câu chuyện tình yêu ấy vẫn mãi sẽ là nỗi đau rất lớn trong lòng những người biết đến họ.
3. Bố cục của đoạn trích gồm 2
- Phần 1 (từ lời thoại 1 đến 6): lời độc thoại thổ lộ tình yêu thầm kín của Rô-mê-ô và Giu-li-ét
- Phần 2 (còn lại): Lời đối thoại của Rô-mê-ô và Giu-li-ét
4. Giá trị nội dung
- Thông qua câu chuyện tình yêu giữa Rô-mê-ô và Giu-li-ét, Sếch-xpia đã ca ngợi và khẳng định vẻ đẹp của tình người, tình đời theo lí tưởng chủ nghĩa nhân văn.
5. Giá trị nghệ thuật
- Diễn biến tâm trạng của nhân vật, cách so sánh ví von, cách nói của hai người và bối cảnh thiên nhiên thanh bình của đêm gặp gỡ thề nguyền.
III. Dàn ý phân tích Tình yêu và thù hận (Uy-li-am Sếch-xpia)
1. Tâm trạng của Rô-mê-ô sau khi gặp Giu-li-ét
- Rô-mê-ô choáng váng trước vẻ đẹp trong trắng thánh thiện của Giu-li-ét, chàng ngây ngất vì đã trúng mũi tên của thần Tình yêu.
- Rô-mê-ô quyết định trở lại khu vườn nhà Giu-li-ét ngay trong đêm để nhìn nàng một lần nữa.
- Trước đôi mắt của những người đang yêu vẻ đẹp của người mình yêu là tuyệt vời hơn tất cả: Giu-li-ét như vầng dương đẹp tươi, sự xuất hiện của nàng khiến cả Hằng Nga héo hon, nhợt nhạt, đôi mắt nàng là hai ngôi sao đẹp nhất bầu trời,.....
⇒ Nghệ thuật so sánh thật đặc sắc, rất chân thành được lồng trong thứ ngôn ngữ của sự đắm say, của sự nồng nhiệt khi ngọn lửa tình yêu đang thiêu đốt tâm hồn chàng trai trẻ.
- Rô-mê-ô bộc lộ lòng mình (độc thoại) bằng cảm xúc tha thiết say đắm. Khi Giu-li-ét phát hiện ra và trò chuyện với chàng thì cảm xúc ấy trở nên mãnh liệt bất chấp nguy hiểm là mối thù truyền kiếp của hai dòng họ.
- Chàng sẵn sàng từ bỏ dòng họ của mình để đến với tình yêu
⇒ Nhà văn Sếch-xpia đã thật tài tình khi miêu tả hết sức thành công đạt đến mức điển hình tâm trạng mãnh liệt của con người đang yêu.
2. Tâm trạng Giu-li-ét
- Khi nghĩ đến Rô-mê-ô điều đầu tiên làm Giu-li-ét bận tâm chính là môi thù giữa hai nhà nhưng mối thù ấy không thể ngăn cản nổi tình yêu của nàng: Ôi, Rô-mê-ô, chàng Rô-mê-ô! Sao chàng lại là Rô-mê-ô nhỉ?..... con cháu nhà Ca-piu-lét nữa.
- Nhận ra giọng nói của Rô-mê-ô, nàng vừa vui mừng lại vừa lo sợ cho chàng: Nếu chàng bị họ hàng nhà em bắt gặp nơi đây.....
- Nàng khẳng định dù Rô-mê-ô thuộc dòng họ đối địch thì mười phân chàng vẫn vẹn mười
⇒ Tâm trạng nàng nhiều rối bời, chứa chan niềm băn khoăn, day dứt trước hoàn cảnh éo le
3. Sự giống nhau giữa hai người
- Giữa Rô-mê-ô và Giu-li-ét cả hai cùng bị tình yêu sét đánh, cùng rung động mãnh liệt và có sự đồng điệu diệu kì trong tâm hồn
- Tình yêu trong sáng của họ vượt lên trên mối thù dai dẳng giữa hai dòng họ Môn-ta-ghiu và Ca-piu-lét
4. Nghệ thuật
- Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật, đặc biệt thành công ở những đoạn độc thoại nội tâm
- Cách nói, lối nói hồn nhiên của hai nhân vật, cách sử dụng lối nói của nhau để xóa đi sự ngăn cách mà hận thù tạo ra
Bài trước: Tổng quan tác phẩm: Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài - Nguyễn Huy Tưởng Bài tiếp: Tổng quan về tác phẩm: Lưu biệt khi xuất dương (Phan Bội Châu)