Bài 12: Nhật Bản giữa thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX - Giải BT Lịch sử 8
Bài 12: Nhật Bản giữa thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX
(trang 67 sgk Lịch Sử 8): - Nêu nội dung và kết quả của cuộc Duy tân Minh Trị.
Bài giải:
Nội dung:
- Cuộc Duy Tân Minh Trị, được tiến hành trên nhiều lĩnh vực chính trị, xã hội, kinh tế, văn hóa, giáo dục, quân sự, cụ thể:
+ Về kinh tế: Chính phủ đã thi hành nhiều cải cách như thống nhất tiền tệ, xóa bỏ sự độc quyền ruộng đất của giai cấp phong kiến, tăng cường phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa ở nông thôn, xây dựng cơ sở hạ tầng, cầu cống, đường xá, ... phục vụ giao thông liên lạc.
+ Về chính trị, xã hội: Chế độ nông nô được bãi bỏ, đưa quý tộc tư sản hóa và đại tư sản lên nắm Chính quyền, thi hành các chính sách giáo dục bắt buộc, chú trọng nội dung khoa học - kĩ thuật trong chương trình giảng dạy, cử những học sinh ưu tú đi du học ở phương Tây.
+ Trong lĩnh vực quân sự, quân đội đã được tổ chức và huấn luyện theo phương Tây, thay thế chế độ trưng binh bằng chế độ nghĩa vụ. Ngành công nghiệp đóng tàu và sản xuất vũ khí cũng được đặc biệt chú trọng.
- Kết quả: Đến cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX, Nhật Bản đã thoát khỏi nguy cơ trở thành thuộc địa, phát triển thành một nước tư bản công nghiệp.
(trang 69 sgk Lịch Sử 8): - Tại sao kinh tế Nhật Bản từ cuối thế kỉ XIX phát triển mạnh?
Bài giải:
Kinh tế Nhật Bản từ cuối thế kỉ XIX phát triển mạnh là do:
- Nhật tiến hành hàng loạt những cải cách trên tất cả các lĩnh vực từ kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa...
- Sau cuộc chiến tranh Trung - Nhật (1894 - 1895), nhờ số tiền bồi thường và của cải cướp được ở hai nước Triều Tiên và Trung Quốc, kinh tế Nhật Bản càng làm cho nền kinh tế của Nhật phát triển mạnh mẽ hơn.
- Trong 14 năm (từ 1900 - 1914), tỉ lê công nghiệp trong nền kinh tế quốc dân đã tăng từ 19% lên 42%. Nhật đẩy mạnh công nghiệp hóa kéo theo sự tập trung trong công nghiệp, thương nghiệp và ngân hàng. Nhiều công ti độc quyền xuất hiện, như Mít-xưi và Mít-su-bi-si giữ vai trò to lớn, bao trùm lên đời sống kinh tế, chính trị của nước Nhật. Các hãng này làm chủ nhiều ngân hàng, xí nghiệp đường sắt, hầm mỏ, tàu biển...
(trang 69 sgk Lịch Sử 8): - Dựa vào lược đồ (SGK, trang 68), trình bày sự mở rộng thuộc địa của đế quốc Nhật.
Bài giải:
Sự mở rộng thuộc địa của đế quốc Nhật.
- Bước sang thế kỉ XX, giới cầm quyền Nhật Bản đã đẩy mạnh chính sách xâm lược và bành trướng. Năm 1904 -1905, chiến tranh Nga - Nhật kết thúc với sự thất bại của đế quốc Nga.
- Nhật chiếm bán đảo Liêu Đông, phía nam đảo Xa-kha-lin, Đài Loan và cảng Lữ Thuận của Trung Quốc. Năm 1914, Nhật dùng vũ lực để mở rộng khu vực ảnh hưởng ở Trung Quốc và chiếm Sơn Đông. Thuộc địa của đế quốc Nhật mở rộng rất nhiều.
(trang 69 sgk Lịch Sử 8): - Nêu nhận xét của em về các cuộc đấu tranh của nhân dân lao động Nhật Bản vào đầu thế kỉ XX?
Bài giải:
Nhận xét:
- Công nhân tham gia đấu tranh đông đảo và ngày một dâng cao dưới sự lãnh đạo của nhiểu tổ chức như Đảng Xã hội dân chủ và các nghiệp đoàn...
- Năm 1901, Đảng xã hội dân chủ thành lập dưới sự lãnh đạo của Cai-tai-a-ma Xen.
- Năm 1906, phong trào công nhân phát triển mạnh.
- Năm 1907 có tất cả 57 cuộc bãi công.
Bài 1 (trang 69 sgk Lịch sử 8): Em hãy nêu nội dung và ý nghĩa cuộc Duy tân Minh Trị 1868.
Bài giải:* Nội dung cuộc cải cách Minh Trị:
Tháng 1/1868, sau khi lên ngôi, Thiên hoàng Minh Trị (May-gi) đã thực hiện một loạt cải cách tiến bộ nhằm đưa Nhật Bản thoát khỏi tình trạng phong kiến lạc hâu.
- Về chính trị:
+ Nhật hoàng tuyên bố lật đổ chế độ Mạc phủ, lập chính phủ mới, thực hiện bình đẳng ban bố quyền tự do.
+ Ban hành Hiến pháp 1889.
- Về kinh tế:
+ Nhật đã thực hiện sự thống nhất tiền tệ, thị trường, cùng với việc loại bỏ sự độc quyền đất đai của giai cấp phong kiến.
+ Tăng cường, thúc đẩy sự phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa ở nông thôn.
+ Xây dựng cơ sở hạ tầng, đường sá, cầu cống, phục vụ giao thông liên lạc.
- Về quân sự:
+ Tổ chức huấn luyện theo kiểu phương Tây.
+ Thực hiện chế độ nghĩa vụ quân sự thay cho chế độ trưng binh.
+ Chú trọng tới việc đóng tàu chiến và sản xuất vũ khí, đạn dược.
- Về giáo dục:
+ Thi hành chính sách giáo dục bắt buộc.
+ Chú trọng nội dung khoa học- kỹ thuật trong chương trình giảng dạy…
+ Cử những học sinh giỏi đi du học phương Tây...
* Tính chất – ý nghĩa:
- Cải cách Minh Trị mang tính chất của một cuộc cách mạng tư sản.
- Nhật thoát khỏi số phận bị các nước tư bản phương Tây xâm lược
- Mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển ở Nhật.
Bài 2 (trang 69): Em hãy cho biết những sự kiện nào chứng tỏ ở giai đoạn cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX, Nhật Bản đã trở thành nước đế quốc?
Bài giải:Giai đoạn cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX, Nhật Bản đã trở thành nước đế quốc được thể hiện ở:
- Sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế công nghiệp kéo theo sự tập trung trong sản xuất, thương nghiệp và ngân hàng. Nhiều công ti độc quyền xuất hiện như Mit-su-bi-si, Mit-xtri, ... giữ vai trò to lớn, bao trùm lên đời sống kinh tế, chính trị của Nhật Bản.
- Đầu thế kỉ XX, Nhật còn thi hành những chính sách hiếu chiến, xâm lược và bành trướng mạnh mẽ. Các nước thuộc địa của đế quốc Nhật được mở rộng rất nhiều, điển hình trong đó là: bán đảo Liêu Đông, Đài Loan, cảng Lữ Thuận, Sơn Đông...