Tuần 9 (trang 58 VBT Tiếng Việt 4 Tập 1)
1, Điền vào chỗ trống n hoặc l:
... ăm gian nhà cỏ thấp... e te
Ngõ tối đêm sâu đóm... ập... oè
... ưng giậu phất phơ màu khói nhạt
... àn ao... óng... ánh bóng trăng... oe.
Trả lời:
Năm gian nhà cỏ thấp le te
Ngõ tối đêm sâu đóm lập lòe
Lưng giậu phất phơ màu khói nhạt
Làn ao lóng lánh bóng trăng loe.
2, Điền vào chỗ trống uôn hoặc uông
-... nước, nhớ ng....
- Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau m.... nhớ cà dầm tương.
- Đố ai lặn X.... vực sâu
Mà đo miệng cá.... câu cho vừa.
- Người thanh tiếng nói cũng thanh
Ch.... kêu khê đánh bên thành cũng kêu.
Trả lời:
- Uống nước, nhớ nguồn
- Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương.
- Đố ai lặn xuống vực sâu
Mà đo miệng cá, uốn câu cho vừa.
- Người thanh tiếng nói cũng thanh
Chuông kêu khẽ đánh bên thành cũng kêu.
MỞ RỘNG VỐN TỪ: ƯỚC MƠ
1, Viết lại các từ trong bài tập đọc Trung thu độc lập có cùng nghĩa với từ ước mơ:
Trả lời:
mong ước, mơ tưởng.
2, Tìm thêm các từ cùng nghĩa với từ ước mơ:
- Bắt đầu bằng tiếng ước:.......................
- Bắt đầu bằng tiếng mơ:.......................
Trả lời:
- Từ bắt đầu bằng tiếng ước: ước ao, ước muốn, ước mong, ước vọng,...
- Từ bắt đầu bằng tiếng mơ: mơ tưởng, mơ ước, mơ mộng,...
3, Ghép thêm các từ cùng nghĩa vào sau từ ước mơ các từ ngữ thể hiện sự đánh giá, (Từ ngữ để chọn: cao cả, lớn, nho nhỏ, đẹp đẽ, viển vông, kì quặc, dại dột, chính đáng)
- Đánh giá cao: M : ước mơ cao đẹp,........................................
- Đánh giá không cao: M : ước mơ bình thường,........................................
- Đánh giá thấp: M : ước mơ tầm thường,........................................
Trả lời:
- Đánh giá cao: ước mơ cao cả, ước mơ lớn, ước mơ cao đẹp, ước mơ chính đáng,...
- Đánh giá không cao: ước mơ nho nhỏ, ước mơ bình thường,...
- Đánh giá thấp: ước mơ viển vông, ước mơ kì quặc, ước mơ dại dột,...
4, Viết một ví dụ minh họa về một loại ước mơ như ở bài trên.
Trả lời:
+ Ước mơ được đánh giá cao:
- Ước mơ về một tương lai hạnh phúc và tươi sáng rạng ngời.
- Ước mơ về một tương lai sau này sẽ chinh phục được vũ trụ.
+ Ước mơ được đánh giá không cao:
- Ước mơ muốn có được một chiếc cặp mới.
5, Nối thành ngữ ở bên A với nghĩa thích hợp ở bên B:
| A | B |
| a) Cầu được ước thấy | 1) Muốn những thứ trái lẽ thường. |
| b) Ước sao được vậy | 2) Không bằng lòng với hoàn cảnh hoặc công việc của mình mà mơ tưởng hoàn cành khác, công việc khác. |
| c) Ước của trái mùa | 3) Gặp được, đạt được đúng điều mà mình mong muốn. |
| d) Đứng núi này trông núi nọ | 4) Giống như “cầu được ước thấy”. |
Trả lời:
a - 3
b - 4
c - 1
d - 2
LUYỆN TẬP PHÁT TRIỂN CÂU CHUYỆN
Dựa vào đoạn trích kịch Yết kiêu (sách Tiếng Việt 4, tập một, trang 91 - 92) ghi vắn tắt câu chuyện theo trật tự không gian.
Chú ý: Đọc kĩ thuật các gợi ý về cách trình bày, cách chia các đoạn (chuyển lời đối thoại trong kịch sang lời kể và lời gián tiếp chỉ giữ lại các lời đối thoại quan trọng).
- Đoạn 1 (Giặc Nguyên đem quân xâm lược nước ta)
- Đoạn 2 (Yết Kiêu đi đến Kinh đô Thăng Long để yết kiến vua Trần Nhân Tông. )
- Đoạn 3 (Cha của Yết Kiêu ở quê nhà nhớ con, nhớ câu chuyện trước lúc chia tay giữa hai cha con trước lúc Yết Kiêu lên đường. )
Trả lời:
- Đoạn 1 (Giặc Nguyên đem quân sang xâm lược nước ta): Năm ấy, giặc Nguyên xâm lấn nước ta. Chúng gây ra biết bao điều bạo ngược khiến lòng dân vô cùng căm phẫn. Ở một ngôi làng nọ có một chàng trai tên là Yết Kiêu làm nghề đánh cá. Chàng có lòng căm thù giặc sâu sắc.
- Đoạn 2 (Yết Kiêu đi đến Kinh đô Thăng Long để yết kiến vua Trần Nhân Tông): Chàng lên kinh đô xin yết kiến vua để xin vua được cho đi dẹp giặc. Nghe Yết Kiêu nói về tâm nguyện dẹp giặc của mình, nhà vua vui mừng lắm. Nhà vua hỏi chàng cần loại binh khí nào để ra trận, Yết Kiêu tâu xin cua ban cho mình một chiếc dùi sắt. Nhà vua vô cùng ngạc nhiên không hiểu vì sao. Yết Kiêu bèn tâu: “Để dùi thủng thuyền của quân giặc vì thần có thể lặn dưới nước hàng giờ". Nhà vua rất lấy làm kinh ngạc và khâm phục tài năng của Yết Kiêu. Vua hỏi Yết Kiêucó được tài như vậy do ai dạy, chàng bèn tâu đó là cha, là ông chàng. Nhà vua lại gặng hỏi xem ai là người dạy ông chàng. Yết Kiêu bèn cẩn đáp. Vì căm thù kẻ thù cướp nước và noi gương ông cha ngày xưa mà ông thần tự học lấy".
- Đoạn 3 (Cha của Yết Kiêu ở quê nhà nhớ con, nhớ câu chuyện giữa hai cha con trước lúc Yết Kiêu lên đường. ): Ở quê nhà, cha Yết Kiêu đau đáu nhớ về con trai. Ông nhớ lại, mỗi một hình ảnh, một một lời nói của con trai trước khi hai cha con chia tay... ) xa. Nhớ giọng nói nghẹn ngào của con trai: Cha ơi! Nước mất thì nhà tan, ... Hôm ấy ông cũng đã cố kìm nén lòng mình để nói những lời cho yên lòng con: “Con cứ đi đi... ” Nhớ con một phần, phần còn lại ông lại thầm mong rằng con có thể đem tài của mình để trợ vua, giúp nước, thắng trận trở về.
ĐỘNG TỪ
I - Nhận xét
1: Đọc đoạn văn dưới đây:
Anh nhìn trăng và nghĩ đến ngày mai...
Mươi mười lăm năm nữa thôi, các em sẽ thấy cũng ở dưới ánh trăng này, dòng thác nước đổ xuống sẽ làm cho máy phát điện chạy; ở giữa biển rộng, cờ đỏ sao vàng bay phấp phới trên những con tàu lớn.
2: Viết lại các từ
a) Chỉ hoạt động
- Của anh chiến sĩ:.........................................
- Của thiếu nhi:...........................................
b) Chỉ trạng thái của những sự vật
- Của dòng thác:...................................
- Của lá cờ:.........................................
Trả lời:
a) Chỉ hoạt động
- Của anh chiến sĩ: nhìn, nghĩ
- Của thiếu nhi: thấy
b) Chỉ trạng thái của những sự vật
- Của dòng thác: đổ xuống
- Của lá cờ: bay
II Luyện tập
1: Viết tên những hoạt động em thường làm hằng ngày tại nhà và tại trường. Gạch dưới đây từ trong những cụm từ chỉ những hoạt động đó:
- Hoạt động ở nhà: M: quét nhà,......................................................
- Hoạt động ở trường: M: làm bài, ......................................................
Trả lời:
- Hoạt động ở nhà: lau nhà, rửa chén, đánh răng, quét nhà, nấu cơm, vo gạo, đọc truyện, rửa mặt, tập thể dục,..
- Hoạt động ở trường: đọc sách, chào cờ, trực nhật lớp, làm bài, học bài, nghe giảng, lau bảng, tưới cây,...
2: Gạch dưới động từ trong những đoạn văn sau:
a) Yết Kiêu đến kinh đô Thăng Long để xin yết kiến vua Trần Nhân Tông.
Nhà vua: - Trẫm cho nhà ngươi được nhận lấy một loại binh khí.
Yết Kiêu: - Thần chỉ xin vua ban cho một chiếc dùi sắt.
Nhà vua: - Để làm gì?
Yết Kiêu: - Để dùi thủng chiến thuyền của kẻ thù vì thần có thể lặn dưới nước hàng giờ.
b) Thần Đi-ô-ni-dốt mỉm cười ưng thuận.
Vua Mi-đát thử bẻ một cành sồi, cành đó ngay lập tức biến thành vàng. Vua ngắt một trái táo, trái táo cũng biến thành vàng nốt. Tưởng rằng trên đời không có ai sung sướng hơn thế nữa!
Trả lời:
a) Yết Kiêu đi đến kinh đô Thăng Long để yết kiến vua Trần Nhân Tông.
Nhà vua: - Trẫm cho nhà ngươi được nhận lấy một loại binh khí.
Yết Kiêu: - Thần chỉ xin vua ban một chiếc dùi sắt.
Nhà vua: - Để làm gì?
Yết Kiêu: - Để dùi thủng chiến thuyền của kẻ thù vì thần có thể lặn dưới nước hàng giờ.
b) Thần Đi-ô-ni-dốt mỉm cười ưng thuận.
Vua Mi-đát thử bẻ một cành sồi, cành đó ngay lập tức biến thành vàng. Vua ngắt một trái táo, trái táo cũng thành vàng nốt. Tưởng rằng trên đời không có ai sung sướng hơn thế nữa!
LUYỆN TẬP TRAO ĐỔI Ý KIẾN VỚI NGƯỜI THÂN
Đề bài
Em có mong muốn học thêm một môn năng khiếu (nhạc, hoạ, võ thuật... ). Trước khi nói chuyện với bố mẹ, em muốn trao đổi với anh (chị) để anh (chị) hiểu và ủng hộ nguyện vọng của em.
Hãy tưởng tượng và ghi lại cuộc trao đổi đó.
(Học sinh đọc phần gợi ý trong Tiếng Việt 4, tập một, trang 95)
Trả lời:
Em gái: - Chị Hai ơi, sắp tới trường em sẽ tổ chức một lớp dạy nhạc. Em muốn xin phép ba mẹ đi học. Chị Hai ủng hộ em nhé!
Chị gái: - Trời ơi, học nhạc để làm gì em? Em lo học cho tốt các môn học trên trường đi! Hay là em muốn đi làm ca sĩ? ‘‘Xướng ca vô loài’’, chị không ủng hộ em đi học nhạc đâu!
Em gái: - Kìa chị! Em rất thích âm nhạc. Học nhạc cũng mang đến nhiều lợi ích. Những khi chị thấy buồn chẳng phải chị cũng thích nghe nhạc hoặc hát đó sao? Hiểu biết âm nhạc cũng giúp cho tâm hồn ta thêm phong phú và thư giãn hơn mà chị. Với lại em cũng sẽ cố gắng học tốt các môn ở trường. Em muốn học nhạc em muốn lớn lên em sẽ thi vào nhạc viện, chị ủng hộ em đi.
Chị gái: - Có thật là em sẽ không bỏ bê việc học các môn chính không? Mà em có năng khiếu âm nhạc không mà muốn đi học nhạc?
Em gái: - Có chị ạ! Hôm trước trong giờ âm nhạc trên trường, cô giáo em khen em có giọng hát tốt và khuyến khích em nhiều lắm.
Chị gái: - Được rồi, vậy thì chị sẽ ‘‘xem xét" lại, nhưng mà em phải hứa rằng là không được bỏ bế việc học chương trình trên trường đấy nhé.
Em gái: - Em xin hứa mà chị!
Chị gái: - Ừ, vậy thì chị sẽ ủng hộ em.
Em gái: - Em cảm ơn chị Hai nhiều lắm.
Bài trước: Tuần 8 (49 VBT Tiếng Việt 4 Tập 1) Bài tiếp: Tuần 10 (trang 64 VBT Tiếng Việt 4 Tập 1)