Tuần 12 ( trang 81 VBT Tiếng Việt 4 Tập 1)
1, Điền vào chỗ trống tr hoặc ch
Ngu Công dời núi
Ngày xưa, ở..... ung Quốc có một cụ già đã..... ín mươi tuổi tên là Ngu Công. Bực mình vì thấy hai..... ái núi Vương ốc và Thái Hàng..... ắn ngang đường vào nhà, hằng ngày Ngu Công mang cuốc ra đào núi đổ đi.
Có người..... ê cười cụ làm vậy thật uổng công. Cụ nói: "Ngày nào tôi cũng đào. Tôi..... ết thì đến con tôi đào. Con tôi chết thì đến..... áu tôi đào. ..... áu tôi chết thì đến..... ắt của tôi đào. Họ hàng nhà tôi..... uyền nhau đời này đến đời khác đào. Núi..... ẳng thể mọc cao hơn được nên nhất định sẽ có ngày bị san bằng. "
..... ời nghe một cụ già nói vậy, liền đẩy hai..... ái núi ra xa để gia đình cụ có lối đi lại.
Trả lời:
Ngày xưa, ở Trung Quốc có một cụ già đã chín mươi tuổi tên là Ngu Công. Bực mình vì thấy hai trái núi Vương ốc và Thái Hàng chắn ngang đường vào nhà, hằng ngày Ngu Công mang cuốc ra đào núi đổ đi.
Có người chê cười cụ làm vậy thật uổng công. Cụ nói: "Ngày nào tôi cũng đào. Tôi chết thì đến con tôi đào. Con tôi chết thì đến cháu tôi đào. Cháu tôi chết thì đến chắt của tôi đào. Họ hàng nhà tôi truyền nhau đời này qua đời khác đào. Núi chẳng thể mọc cao hơn được nên nhất định sẽ có ngày bị san bằng. "
Trời nghe một cụ già nói vậy, liền đẩy hai trái núi ra xa để gia đình cụ có lối đi lại.
2, Điền vào chỗ trống tiếng có vần ương hoặc ươn
Bạch Thái Bưởi luôn có ý chí..... lên, không bao giờ biết buồn nản, chán..... trước thất bại. Vì vậy, ông là một người thành đạt trên thương...... Cuộc cạnh tranh với những chủ tàu người Hoa kể từ sau ngày khai..... công ti vận tải..... thủy đã chứng tỏ tài kinh doanh của ông. Tỏ tường tâm lí của khách hàng, biết khơi dậy lòng tự hào dân tộc trong lòng mỗi người dân Việt, ông đã chiến thắng trước đối thủ là các chủ tàu người Hoa, thành lập được một công ti lúc thịnh..... có đến ba mươi chiếc tàu lớn nhỏ. Ông xứng đáng với danh hiệu bậc "anh hùng kinh tế" mà người đương thời khen tặng.
Trả lời:
Bạch Thái Bưởi luôn có ý chí vươn lên, không bao giờ buồn nản, chán chường trước thất bại. Vì vậy, ông là một người thành đạt trên thương trường. Cuộc cạnh tranh với những chủ tàu người Hoa kể từ sau ngày khai trương công ti vận tải đường thủy đã chứng tỏ tài kinh doanh của ông. Tỏ tường tâm lí của khách hàng, biết khơi dậy lòng tự hào dân tộc trong lòng mỗi người dân Việt, ông đã chiến thắng trước đối thủ là các chủ tàu người Hoa, thành lập được một công ti lúc thịnh vượng có đến ba mươi chiếc tàu lớn nhỏ. Ông xứng đáng với danh hiệu bậc "anh hùng kinh tế" mà người đương thời khen tặng.
MỞ RỘNG VỐN TỪ: Ý CHÍ – NGHỊ LỰC
Trả lời:
1, Xếp những từ có tiếng chí dưới đây đây vào 2 nhóm: chí lí, chí thân, chí khí, chí phải, ý chí, chí hướng, chí công, chí tình, quyết chí.
a) Chí có nghĩa là rất, hết sức (biểu thị ở mức độ cao nhất): M: chí phải.........................
b) Chí có nghĩa là ý muốn bền bỉ theo đuổi một mục đích tốt đẹp: M: ý chí........................
Trả lời:
a) Chí có nghĩa là rất, hết sức (biểu thị ở mức độ cao nhất): M: chí lí, chí thân, chí phải, chí tình, chí công
b) Chí có nghĩa là ý muốn bền bỉ theo đuổi một mục đích tốt đẹp: M: chí hướng, quyết chí, ý chí, chí khí.
2, Ghi dấu x vào ô trống trước dòng nêu đúng ý nghĩa của từ nghị lực:
Sức mạnh tinh thần giúp cho con người kiên quyết hơn trong hành động và không dễ lùi bước trước mọi khó khăn.
Chắc chắn, bền vững và không dễ phá vỡ.
Có tình cảm rất sâu sắc và chân tình.
Trả lời:
x. Sức mạnh tinh thần giúp cho con người kiên quyết trong hành động và không dễ lùi bước trước mọi khó khăn.
3, Điền vào chỗ trống các từ thích hợp trong dấu ngoặc đơn (nản chí, quyết chí, nghị lực, quyết tâm, kiên nhẫn, nguyện vọng).
Nguyễn Ngọc Ký là một người thiếu niên giàu có......... Bị liệt cả hai tay, em buồn nhưng không hề.......... Ở nhà, em tự luyện viết chữ bằng chân. ......... của em làm cô giáo rất cảm động, nhận em vào học. Trong quá trình học tập, cũng có nhiều lúc Ký thiếu......... nhưng được cô giáo và các bạn trong lớp luôn tận tình giúp đỡ, em càng......... học hành. Cuối cùng, Ký đã vượt qua tất cả mọi khó khăn. Tốt nghiệp một trường đại học danh tiếng, Nguyễn Ngọc Ký đạt......... trở thành thầy giáo và nhận được danh hiệu cao quý Nhà giáo ưu tú.
Trả lời:
Nguyễn Ngọc Ký là một người thiếu niên giàu nghị lực. Bị liệt cả hai tay, em buồn nhưng không hề nản chí. Ở nhà, em tự luyện viết chữ bằng chân. Quyết tâm của em làm cô giáo rất cảm động, nhận em vào học. Trong quá trình học tập, cũng có lúc Ký thiếu kiên nhẫn nhưng được cô giáo và các bạn trong lớp luôn tận tình giúp đỡ, em càng quyết chí học hành. Cuối cùng, Ký đã vượt qua tất cả mọi khó khăn. Tốt nghiệp một trường đại học danh tiếng, Nguyễn Ngọc Ký đạt nguyện vọng trở thành thầy giáo và nhận được danh hiệu cao quý Nhà giáo ưu tú.
4, Nối mỗi câu tục ngữ ở bên A với nghĩa thích hợp ở bên B.
| A | B |
| a) Lửa thử vàng, gian nan thử sức. | 1) Không nên sợ bắt đầu từ hai bàn tay trắng vì từ tay trắng mà chúng ta làm nên sự nghiêp thì mới giỏi. |
b) Nước lã mà vã nên hồ Tay không mà nổi cơ đồ mới ngoan. | 2) Phải chịu khó mới có thể đạt được thành công. |
c) Có vất vả mới thanh nhàn Không dưng ai dễ cầm tàn che cho. | 3) Đừng sợ khó khăn, thử thách, vì qua thử thách, khó khăn mới biết ai có đức, có tài. |
Trả lời:
a-3
b-1
c-2
KẾT BÀI TRONG BÀI VĂN KỂ CHUYỆN
1, Dưới đây là một số kết bài của câu chuyện Rùa và thỏ. Em hãy cho biết đó là các kết bài theo kiểu nào.
a) Lúc sực nhớ tới cuộc thi, ngẩng đầu lên, thỏ thấy rùa đã về gần tới đích, bèn vắt chân lên cổ mà chạy. Nhưng đã muộn mất rồi. Rùa đã chạy tới đích trước nó.
b) Câu chuyện Rùa và thỏ chính là lời nhắc nhở nghiêm khắc đối với những ai vẫn còn ỷ vào sức mạnh mà biếng nhác, chủ quan.
c) Đó là toàn bộ câu chuyện chú thỏ hợm hĩnh phải nếm trải mùi thất bại trước anh rùa chậm chạp nhưng có quyết tâm cao.
d) Nghe xong câu chuyện cô giáo kể, ai cũng tự nhủ với bản thân rằng: không bao giờ được lơ là trong học tập và phải chăm chỉ rèn luyện bản thân.
e) Cho đến bây giờ, mỗi khi nhớ lại chuyện chạy đua với rùa, tôi vẫn còn thấy đỏ mặt vì xấu hổ. Mong sao đừng ai có tính chủ quan, hợm hĩnh như thỏ tôi ngày nào.
Trả lời:
a, Kết bài không mở rộng mà chỉ cho người đọc biết kết cục của câu chuyện và không bình luận gì thêm.
b, Kết bài mở rộng: nêu ý nghĩa hoặc đưa ra những lời bình luận về câu chuyện đó.
c, Kết bài mở rộng đưa ra lời bình luận về câu chuyện hoặc nêu ý nghĩa.
d, Kết bài mở rộng: nêu ý nghĩa hoặc đưa ra những lời bình luận về câu chuyện.
e, Kết bài mở rộng: nêu ý nghĩa hoặc đưa ra những lời bình luận về câu chuyện.
2, Viết lại kết bài của các câu truyện sau: Một người chính trực, Nỗi dằn vặt của An-đrây-ca. Cho biết đó là những kết bài theo kiểu nào?
| Tên truyện | Đoạn kết bài | Kiểu kết bài |
| Một người chính trực | ||
| Nỗi dằn vặt của An-đrây-ca |
Trả lời:
| Tên truyện | Đoạn kết bài | Kiểu kết bài |
| Một người chính trực | Tô Hiến Thành tâu với Thái Hậu: "Nếu thái hậu hỏi người hầu hạ giỏi thì thần sẽ tiến cử Vũ Tán Đường. Còn nếu hỏi người tài ba giúp nước thì thần xin tiến cử Trần Trung Tá. " | Kết bài không mở rộng. |
| Nỗi dằn vặt của An-đrây-ca | Nhưng An-đrây-ca lại không nghĩ như vậy. cả đêm hôm đó, em ngồi khóc nức nở dưới gốc cây táo do chính tay ông ngoại vun trồng. Mãi sau này, khi đã trưởng thành, em vẫn luôn tự dằn vặt bản thân, "Giá mình mua thuốc về kịp thì ông sẽ còn sống thêm được ít năm nữa". | Kết bài không mở rộng. |
3, Viết kết bài của truyện Nỗi dằn vặt của An-đrây-ca hoặc Một người chính trực theo kiểu kết bài mở rộng:
Trả lời:
Truyện Một người chính trực:
Câu chuyện trên đã giúp ta hiểu thêm về sự chính trực, khảng khái của Tô Hiến Thành - một con người luôn đặt vận mệnh của đất nước lên hàng đầu. Đáng để chúng ta noi theo.
Câu chuyện trên đã nêu một tấm gương sáng về sự liêm khiết, chính trực. Tô Hiến Thành mãi là tấm gương sang cho đời sau.
Truyện: Nỗi dằn vặt của An-đrây-ca
Sự dằn vặt của An-đrây-ca đã bộc lộ phẩm chất đáng quý của em, đó chính là tình thương yêu và ý thức trách nhiệm với người thân, sự nghiêm khắc và lòng trung thực với chính bản thân.
TÍNH TỪ
1, Đặc điểm của những sự vật được miêu tả trong những câu dưới đây khác nhau như thế nào?
| Câu | Mức độ | Cách thể hiện |
| a) Tờ giấy này trắng. | Trung bình | từ đơn trắng |
| b) Tờ giấy này trăng trắng. | ........... | ........... |
| c) Tờ giấy này trắng tinh. | ........... | ........... |
Trả lời:
| Câu | Mức độ | Cách thể hiện |
| a) Tờ giấy này trắng. | Trung bình | từ đơn trắng |
| b) Tờ giấy này trăng trắng. | thấp | từ láy trăng trắng |
| c) Tờ giấy này trắng tinh. | cao | từ ghép trắng tinh |
2, Trong mỗi câu sau đây, ý nghĩa mức độ được thể hiện bằng các cách nào?
| Câu | Cách thể hiện ý nghĩa mức độ |
| a) Tờ giấy này rất trắng | So sánh với vật khác. |
| b) Tờ giấy này trắng hơn. | ........... |
| c) Tờ giấy này trắng nhất | ........... |
Trả lời:
| Câu | Cách thể hiện ý nghĩa mức độ |
| a) Tờ giấy này rất trắng | So sánh với một vật khác. |
| b) Tờ giấy này trắng hơn. | So sánh với tờ giấy ở mức độ hơn |
| c) Tờ giấy này trắng nhất | So sánh với tờ giấy ở mức độ cao nhất |
II - Luyện tập
1, Tìm các từ ngữ biểu thị mức độ của tính chất, đặc điểm trong đoạn văn dưới đây:
Hoa cà phê thơm đậm đà và ngọt nên mùi hương thường được gió đưa đi rất xa. Nhà thơ Xuân Diệu chỉ là một lần đến đây ngắm nhìn vẻ đẹp của cà phê mà phải thốt lên rằng:
Hoa cà phê thơm lắm em ơi
Hoa cùng một điệu với hoa nhài
Trong ngà trắng ngọc, xinh và sáng
Như miệng em cười đâu đây thôi.
Mỗi mùa xuân, Đắk Lắk lại khoác lên mình một chiếc áo màu trắng ngà ngọc và có mùi hương ngan ngát khiến trời đất những ngày xuân thêm đẹp hơn, lộng lẫy hơn và tinh khiết hơn.
M: Hoa cà phê thơm đậm và ngọt nên mùi hương cũng gió đưa đi rất xa.
Trả lời:
Hoa cà phê thơm đậm đà và ngọt nên mùi hương thường được gió đưa đi rất xa. Nhà thơ Xuân Diệu chỉ là một lần đến đây ngắm nhìn vẻ đẹp của cà phê mà phải thốt lên rằng:
Hoa cà phê thơm lắm em ơi
Hoa cùng một điệu với hoa nhài
Trong ngà trắng ngọc, xinh và sáng
Như miệng em cười đâu đây thôi.
Mỗi mùa xuân, Đắk Lắk lại khoác lên mình một chiếc áo màu trắng ngà ngọc và tỏa ra mùi hương thơm ngan ngát khiến đất trời những ngày xuân thêm đẹp hơn, lộng lẫy hơn và tinh khiết hơn.
M: Hoa cà phê thơm đậm và ngọt nên mùi hương thường được gió đưa đi rất xa.
2, Hãy tìm các từ ngữ miêu tả các mức độ khác nhau của các đặc điểm, tính chất:
| Tính chất, đặc điểm | Cách 1 (Tạo từ ghép, từ láy) | Cách 2 (Thêm rất, quá, lắm) | Cách 3 (Tạo ra phép so sánh) |
| Đỏ | |||
| Cao | |||
| Vui |
Trả lời:
| Tính chất, đặc điểm | Cách 1 (Tạo từ ghép, từ láy) | Cách 2 (Thêm rất, quá, lắm) | Cách 3 (Tạo ra phép so sánh) |
| Đỏ | đỏ tía, đỏ chót, đo đỏ, đỏ rực, đỏ chon chót | đỏ quá, rất đỏ, đỏ lắm, quá đỏ | đỏ như mặt trời, đỏ nhất, đỏ như son, đỏ như máu |
| Cao | cao vời vợi, cao cao, cao vút, cao chót vót | cao quá, rất cao, cao lắm, quá cao | cao như núi, cao nhất, cao hơn |
| Vui | vui vẻ, vui sướng, vui vui, vui mừng | rất vui, vui lắm, vui quá, quá vui | vui nhất, vui như tết, vui hơn hết |
3, Đặt câu với từng từ ngữ em vừa tìm được ở bài tập 2 (Mỗi từ ngữ đặt một câu. )
Đỏ: ........................................
Cao: ..........................................
Vui: ..........................................
Trả lời:
Đỏ: Trái ớt đỏ chon chót.
Cao: Mùa thu, bầu trời trong xanh và cao vời vợi.
Vui: Tết đến, trẻ em rất vui vì có quần áo mới.
KỂ CHUYỆN
1, Kể một câu chuyện em đã từng được nghe hoặc được đọc về một người có tấm lòng nhân ái.
2, Kể lại câu chuyện Nỗi dằn vặt của An-đrây-ca bằng lời của cậu bé An-đrây-ca.
Trả lời:
Đề số 2:
Mình tên là An-đrây-ca, mình 9 tuổi. Mình sống cùng với mẹ. Mình muốn kể cho các bạn nghe một câu chuyện liên quan tới ông ngoại của mình, câu chuyện đã làm mình ân hận mãi cho đến tận bây giờ.
Mình cần phải nói trước là ông của mình đã qua đời rồi và cái chết của ông cũng chính là nỗi ân hận của mình.
Hồi đó ông mình đã 96 tuổi rồi nên sức khỏe rất yếu! Có một hôm, ông nói với mẹ mình rằng ông cảm thấy rất khó thở. Mẹ mình rất lo lắng, nhưng vì phải chăm sóc cho ông nên mẹ bảo mình chạy đi mua thuốc cho ông. Mình nghe thấy mẹ bảo vậy liền chạy đi mua thuốc, nhưng trên đường đi mình thấy một nhóm bạn đang chơi đá bóng. Các bạn ấy rủ mình vào cùng chơi và thế là mình quên hết mọi sự và vào nhập cuộc luôn. Chơi được một lúc mình mới sực nhớ ra là phải đi mua thuốc cho ông. Mình cố gắng chạy thật nhanh đến hiệu thuốc rồi mua thuốc về nhà.
Vừa về đến nhà, mình hoảng hốt vô cùng khi nhìn thấy mẹ đang khóc nấc lên. Thì ra ông mình đã mất. Mình cảm thấy vô cùng hối hận vì đã mang thuốc về trễ. Mình đã kể lại chuyện chơi đá bóng cho mẹ nghe. Mẹ mình an ủi rằng ông mất không phải là lỗi của mình mà vì ông mình đã mất từ lúc mình vừa ra khỏi nhà.
Nhưng mình nghĩ có lẽ mẹ chỉ an ủi mình nên mới nói như vậy, vì mẹ sợ mình buồn và tự trách bản thân. Cả đêm đó mình không thể nào ngủ được vì cảm thấy rất ân hận.
Đó chính là câu chuyện của mình. Đến bây giờ mình vẫn còn thấy hối hận vì đã ham chơi quá. Mình nghĩ nếu mình có thể mang thuốc về kịp thời thì chắc ông vẫn có thể sống thêm được ít năm nữa. Mình mong rằng các bạn đừng bao giờ ham chơi giống như mình nhé.
3, Kể lại câu chuyện “Vua tàu thuỷ” Bạch Thái Bưởi bằng lời của một chủ tàu người Pháp hoặc người Hoa.
Bài trước: Tuần 11 ( trang 74 VBT Tiếng Việt 4 Tập 1) Bài tiếp: Tuần 13 (trang 89 VBT Tiếng Việt 4 Tập 1)