Trang chủ > Lớp 12 > Tác giả - Tác phẩm Ngữ văn 12 > Tổng quan về tác phẩm: Thuốc - Lỗ Tấn

Tổng quan về tác phẩm: Thuốc - Lỗ Tấn

I. Giới thiệu đôi nét về tác giả Lỗ Tấn

- Lỗ Tấn (1881 - 1936), tên khai sinh là Chu Chương Thọ, sau đổi thành Chu Thụ Nhân. Ông là một nhà văn cách mạng Trung Quốc.

- Quê quán: phủ Thiệu Hưng, tỉnh Chiết Giang, miền Đông Nam Trung Quốc

- Năm 13 tuổi, Lỗ Tấn chứng kiến cảnh người cha lâm bệnh, vì không có thuốc mà chết. Từ đó ông luôn ấp ủ nguyện vọng học nghề thuốc và sẽ trở thành một nhà thuốc. Lỗ Tấn đã chọn nghề y để chữa bệnh cho người nghèo, những người ốm mà không có thuốc, chết vì ngu dốt và mê tín… như cha mình.

- Lỗ Tấn đổi chí hướng khi trong một lần ông xem phim thấy những người Trung Quốc hăm hở đi xem quân Nhật chém một người Trung Quốc làm gián điệp cho Nga. Ông giật mình nhận ra rằng: “chữa bệnh thể xác không quan trọng bằng chữa bệnh tinh thần". Chính vì thế ông đã quyết định chuyển sang làm văn nghệ.

- Quan điểm sáng tác: Lỗ Tấn đã dùng ngòi bút để phanh phui các căn bệnh tinh thần của quốc dân, lưu ý mọi người tìm phương thuốc chạy chữa. Ông đã hát cho đồng bào mình nghe bài hát lạc điệu của chính họ, chỉ cho họ thấy những bước đi sai nhịp trên con đường tiến về tương lai. Các tác phẩm của ông đều tập trung phê phán các căn bệnh tinh thần khiến cho nhân dân cả nước mê muội, tự thoả mãn và đã “ngủ say trong một cái nhà hộp bằng sắt không có cửa sổ”. Chủ đề phê phán quốc dân trong các sáng tác của ông trở nên thấm thía và sâu sắc.

- Những tác phẩm nổi bật của Lỗ Tấn: AQ chính truyện (kiệt tác văn học TQ và thế giới), tập Gào thét, Bàng hoàng, Truyện cũ viết theo lối mới, hơn chục tạp văn có giá trị phê phán, chiến đấu cao.

II. Đôi nét về tác phẩm Thuốc

1. Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm

- Truyện ngắn "Thuốc" được rút ra từ tập “Gào thét”

- Truyện được sáng tác năm 1919, trong hoàn cảnh nhân dân Trung Quốc đang đắm chìm trong mê muội, lạc hậu còn những người làm cách mạng thì hoàn toàn xa lạ với người dân và Lỗ Tấn muốn người dân Trung Hoa nghiêm túc suy nghĩ để tìm ra phương thức chữa trị

2. Tóm tắt nội dung chính của đoạn trích

Một đêm thu gần về sáng, theo lời bác Cả Khang, lão Hoa trở dậy đi đến pháp trường để mua "thuốc" chữa bệnh cho thằng Thuyên - con trai lão, đang bị mắc bệnh lao. Bị chém hôm đó ở pháp trường là Hạ Du - một người làm cách mạng, do bị cụ Ba tố giác cháu với chính quyền để kiếm hai mươi lạng bạc mà bị bắt và hành hình. Nghe mọi người kể lại trong quán trà của gia đình lão Hoa, vào trong ngục, Hạ Du vẫn không sợ chết, còn dám cả gan rủ cả lão Nghĩa "làm giặc". Mặc dù được chữa bằng bánh bao tẩm máu người nhưng cuối cùng thằng Thuyên vẫn không khỏi. Một buổi sớm mùa xuân, trong tiết thanh minh, tại nghĩa địa mẹ của Thuyên và mẹ của Hạ Du đều đến thăm mộ con. Hai người rất ngạc nhiên, băn khoăn tự hỏi "Thế này là thế nào? ", khi nhìn thấy một vòng hoa đặt trên mộ người cách mạng. Bà mẹ của Thuyên đã bước qua con đường mòn cố hữu ngăn cách giữa nghĩa địa của người chết nghèo và nghĩa địa của người chết chém hoặc chết tù để sang an ủi mẹ Hạ Du.

3. Bố cục của đoạn trích gồm 4 phần:

- Phần 1 (từ đầu đến “Cổ…Đình Khẩu”): Đêm thu gần sáng, lão Hoa đi mua thuốc về chữa bệnh cho con.

- Phần 2 (tiếp đó đến “đắp cho con”): Cảnh vợ chồng lão Hoa cho con uống thuốc

- Phần 3 (tiếp đó đến “Điên thật rồi”): Cuộc bàn luận trong quán trà về phương thuốc chữa bệnh lao và về Hạ Du.

- Phần 4 (còn lại): Cảnh hai bà mẹ viếng mộ con

4. Giá trị nội dung

- Lỗ Tấn được tôn vinh là “linh hồn dân tộc” bởi chính nhà văn đã đau nỗi đau của dân tộc Trung Hoa thời cận đại: nhân dân thì “ngủ say trong một cái nhà bằng hộp sắt”, còn người cách mạng thì “bôn ba trong chốn quạnh hiu”.

- Truyện phơi bày tình trạng ngu muội, vô cảm của người dân Trung Quốc trước Cách mạng Tân Hợi (1911) và thể hiện lòng khâm phục, xót thương đối với nhà cách mạng đã hi sinh.

- Truyện ngắn "Thuốc" đã thể hiện một nội dung sâu sắc: một dân tộc chưa ý thức được bệnh tật của chính mình chưa có được ánh sáng tư tưởng cách mạng thì dân tộc đó vẫn còn chìm đắm trong mê muội

5. Giá trị nghệ thuật

- Cốt truyện đơn giản, cách viết cô đọng, súc tích

- Hình ảnh mang tính biểu tượng, chi tiết nghệ thuật đặc sắc và giàu ý nghĩa

III. Dàn ý phân tích Thuốc

I. Mở bài

- Giới thiệu đôi nét về tác giả Lỗ Tấn (cuộc đời, các tác phẩm chính, quan điểm sáng tác…)

- Giới thiệu truyện ngắn Thuốc (hoàn cảnh ra đời, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật…)

II. Thân bài

1. Hình tượng "thuốc – chiếc bánh bao tẩm máu người"

- Cách miêu tả chiếc bánh bao tẩm máu người:

+ Một chiếc bánh bao nhuốm máu đỏ tươi, máu còn nhỏ tùng giọt, từng giọt

+ Lão Hoa cầm gói lá xanh và chao đèn loang lổ máu, dúi vào bếp, một mùi thơm quái lạ ngập cả quán

+ Một vật đen thui, một làn khói trắng bốc ra từ lớp vỏ cháy sém

→ Cách miêu tả chi tiết, tỉ mỉ. Qua đó cho thấy sự mê tín, lạc hậu của người dân Trung Hoa lúc bấy giờ. Họ cho rắng bệnh lao có thể được chữa khỏi bằng máu người.

- Thái độ của mọi người trước phương thuốc chữa bệnh lao – "bánh bao tẩm máu người":

+ Lão Hoa: để hết tinh thần vào gói bánh như nâng niu đứa con của gia đình mười mấy đời độc đinh

+ Thằng Thuyên: cầm cái bánh như cầm sinh mệnh mình

+ Bà Hoa: ăn đi con, ăn sẽ khỏi ngay

+ Bác cả Khang: can đảm lên thế nào cũng khỏi, thứ thuốc này đặc biệt lắm.

→ Một phương thuốc theo mọi người là quý hiếm, là thuốc tiên nhưng cuối cùng cũng vô ích, nó không chữa khỏi bệnh cho Thuyên được. Thuyên vẫn chết nên đó là một thứ thuốc độc, thứ thuốc giết chết người.

⇒ Lỗ Tấn muốn người dân Trung Hoa nghiêm túc suy nghĩ và hãy tìm cho mình một phương thuốc để chữa căn bệnh mê tín dị đoan.

2. Hình tượng người cách mạng Hạ Du và thái độ của quần chúng

- Hình ảnh người cách mạng Hạ Du xuất hiện gián tiếp qua câu chuyện của những người trong quán trà nhà lão Hoa

- Hình tượng người cách mạng Hạ Du:

+ Hạ Du là một nhà cách mạng có nghĩa khí, có tư tưởng cách mạng tiến bộ. Anh sẵn sàng chiến đấu vì nhân dân lao động.

+ Anh là một người có tinh thần dũng cảm, hiên ngang, dám xả thân vì nghĩa lớn nhưng lại rất cô đơn, không ai hiểu và ủng hộ cho việc làm của anh.

→ Qua các miêu tả hình ảnh Hạ Du, ta thấy Hạ Du là hình ảnh tượng trưng cho những người làm cách mạng nhưng lại xa rời quần chúng nhân dân nên thất bại là điều tất yếu.

- Thái độ của quần chúng trước cái chết của Hạ Du

+ Họ xem Hạ Du là giặc, là đồ quỷ sứ, thằng khốn nạn, đồ nhãi con, thằng điên khùng,...

+ Người chú còn đem cháu ra đầu thú để lấy tiền thưởng.

+ Người dân Trung Hoa thậm chí còn lấy máu tươi để làm thuốc.

→ Sự thờ ơ, vô cảm, dửng dưng của nhân dân đối với những người làm cách mạng

- Nguyên nhân dẫn tới thái độ thờ ơ, vô cảm của nhân dân đó là: những người làm cách mạng xa rời quần chúng nhân dân, không tuyên truyền để nhân dân hiểu nên họ trở nên đơn độc, như “mưa kịch trên sa mạc”, không một ai hiểu họ đang làm gì và làm cái gì...

⇒ Qua hình tượng Hạ Du, Lỗ Tấn đã gián tiếp bày tỏ thái độ của mình về cách mạng, về những người làm cách mạng. Đó là sự đồng cảm, xót thương, trân trọng nhưng đồng thời còn lên tiếng phê phán những người làm cách mạng khi họ xa rời quần chúng nhân dân, không giác ngộ cho quần chúng.

3. Cảnh thăm mộ trong buổi sáng mùa xuân thanh minh

- Thời gian nghệ thuật chuyển từ mùa thu “trảm quyết” sang mùa xuân, tiết Thanh minh cho thấy mạch suy tư lạc quan và sự tin tưởng vào tương lai tươi sáng của tác giả.

- Ý nghĩa hình ảnh vòng hoa trên mộ Hạ Du:

+ Thể hiện tấm lòng ưu ái của Lỗ Tấn đối với cuộc đời, sự nghiệp và sự hi sinh của người cách mạng trẻ Hạ Du.

+ Thể hiện niềm lạc quan, tin tưởng vào một tương lai tươi sáng của cách mạng Trung Quốc: có người đã thấu hiểu cho những người làm cách mạng

+ Khẳng định sẽ có những người tiếp tục làm cách mạng, tiếp bước Hạ Du.

- Ý nghĩa hình ảnh con đường mòn: Hình ảnh con đường mòn phân chia phần mộ thể hiện sự lạc hậu trong tập quán, suy nghĩ của người dân. Hai bà mẹ cùng bước trên con đường ấy thể hiện sự đồng cảm vì tình thương con.

III. Kết bài