Bài 24: Khởi nghĩa nông dân đàng ngoài thế kỉ XVIII - trang 83 SBT Lịch Sử 7
Bài tập 1 trang 83,84 SBT Lịch Sử 7
1. (trang 83 SBT Lịch Sử 7): Vào giữa thế kỉ XVIII, đặc điểm nổi bật của chính quyền phong kiến Đàng Ngoài là gì?
A. chính quyền ngày càng được củng cố vững chắc.
B. quyền hành dần tập trung về tay vua.
C. phủ chúa từng bước lấn át quyền hành của vua.
D. chính quyền suy sụp, vua chỉ là bóng mờ trong cung cấm, mọi quyền hành thuộc về phủ chúa.
Đáp án đúng là: D
2. (trang 83): Ý nào không phản ánh đúng nguyên nhân khiến cho sản xuẩt ở Đàng Ngoài đến giữa thế kỉ XVIII lâm vào tình trạng đình đốn, khủng hoảng?
A. Cuộc chiến tranh thôn tính lẫn nhau giữa hai tập đoàn phong kiến chúa Trịnh và chúa Nguyễn vẫn tiếp diễn.
B. Ruộng đất của nông dân bị địa chủ, quan lại chiếm đoạt; chính quyền chỉ lo vui chơi, hưởng lạc, không chăm lo đến sản xuất
C. Nhà nước đánh thuế rất nặng vào các loại sản phẩm hàng hoá làm cho sản xuất thủ công nghiệp bị đình đốn.
D. Hạn hán, lụt lội liên tiếp xảy ra, nông dân chết đói rất nhiều, nhiều người phải rời bỏ làng quê phiêu tán khắp nơi.
Đáp án đúng là: A
3. (trang 83): Tiêu biểu nhất trong phong trào nông dân Đàng Ngoài giữa thế kỉ XVIII là các cuộc khởi nghĩa của
A. Nguyễn Hữu Cầu, Hoàng Công Chất.
B. Nguyễn Danh Phương, Lê Duy Mật.
C. Nguyễn Dương Hưng, Lê Duy Mật.
D. Nguyễn Tuyển - Nguyễn Cừ.
Đáp án đúng là: A
4. (trang 83): Cuộc khởi nghĩa xuất phát từ Hải Phòng, di chuyển lên Kinh Bắc, uy hiếp Thăng Long, rồi xuống Sơn Nam, vào Thanh Hoá, Nghệ An là khởi nghĩa của
A. Hoàng Công Chất.
B. Nguyễn Hữu Cầu.
C. Nguyễn Dương Hưng.
D. Lê Duy Mật.
Đáp án đúng là: B
5. (trang 84): Người đứng đầu cuộc khởi nghĩa nổ ra ở vùng Sơn Nam, sau chuyển dần lên Tây Bắc, có công bảo vệ vùng biên giới và giúp dân ổn định cuộc sống là
A. Hoàng Công Chất.
B. Nguyễn Hữu Cầu.
C. Phan Bá Vành.
D. Lê Duy Mật.
Đáp án đúng là: A
6. (trang 84): Các cuộc khởi nghĩa nông dân ở Đàng Ngoài giữa thế kỉ XVIII có ý nghĩa lịch sử to lớn là gì?
A. xoá bỏ quyền hành của họ Trịnh ở Đàng Ngoài.
B. làm cho chính quyền họ Trịnh đã suy yếu càng suy yếu hom, khiến nó nhanh chóng sụp đổ trước sự tấn công của phong trào nông dân Tây Sơr. sau này.
C. làm sụp đổ chính quyền phong kiến vua Lê, chúa Trịnh.
D. làm suy yếu chính quyền họ Trịnh, tạo điều kiện thuận lợi cho các chúa Nguyễn trong công cuộc thống nhất đất nước.
Đáp án đúng là: B
Bài tập 2 (trang 84): Trình bày diễn biến chính và kết quả hai cuộc khởi nghĩa của Nguyễn Hữu Cầu và Hoàng Công Chất.
- Khởi nghĩa Nguyễn Hữu Cầu:
- Khởi nghĩa Hoàng Công Chất:
Hướng dẫn trả lời:* Khởi nghĩa Nguyễn Hữu Cầu:
- Diễn biến:
+ Cuộc khởi nghĩa xuất phát từ Đồ Sơn (Hải Phòng), di chuyển lên Kinh Bắc (Bắc Giang, Bắc Ninh), uy hiếp kinh thành Thăng Long rồi xuống Sơn Nam, vào Thanh Hóa, Nghệ An.
+ Nguyễn Hữu Cầu vì nhà nghèo nên đi làm cướp, sau ông theo Nguyễn Cừ khởi nghĩa, được Nguyễn Cừ yêu quý và gả con gái là Nguyễn Thị Quỳnh cho. Khi Nguyễn Cừ bị bắt, Nguyễn Hữu Cầu đem thủ hạ về giữ núi Đồ Sơn và đất Vân Đồn.
- Kết quả cuộc khởi nghĩa: Thất bại.
* Khởi nghĩa Hoàng Công Chất:
- Diễn biến:
+ Hoàng Công Chất là người đứng đầu cuộc khởi nghĩa ở vùng Sơn Nam. Sau một thời gian hoạt động ở đồng bằng, Hoàng Công Chất chuyển lên Tây Bắc.
+ Lấy căn cứ chính là vùng Điện Biên, Lai Châu. Tại đây các dân tộc Tây Bắc luôn hết lòng ủng hộ ông. Ông có công bảo vệ vùng biên giới và giúp dân ổn định cuộc sống trong các bản mường.
+ Tháng 2/1768, Trịnh Sâm cử Nguyễn Đình Huấn và Phạm Ngô Cầu mang quân đánh Mường Thanh. Lê Duy Mật nghe tin bèn điều quân cứu ứng cho Hoàng Công Chất vì thế mà Nguyễn Đình Huấn sợ không dám tiến phải rút quân về. Trịnh Sâm bèn giao quân cho Đoàn Nguyễn Thục chia làm nhiều cánh đánh thẳng vào Mường Thanh.
+ Trong lúc chiến sự căng thẳng thì Hoàng Công Chất lâm bệnh qua đời tại căn cứ. Con ông là Hoàng Công Toản tiếp tục cầm quân chống Trịnh.
+ Đầu năm 1769, Hoàng Công Toản đặt phục binh ở Nậm Cô đón đánh quân Trịnh nhưng thất bại. Nguyễn Đoàn Thục một mặt đánh Nậm Cô, mặt khác điều quân đánh úp đốt căn cứ thành Bản Phủ. Hoàng Công Toản chạy về thấy thành mất bèn bỏ trốn.
- Kết quả: Khởi nghĩa thất bại.
Bài tập 3 (trang 85): Hãy điền số thứ tự vào ô trống trong lược đồ sau để xác định địa bàn diễn ra các cuộc khởi nghĩa nông dân ở Đàng Ngoài thế kỉ XVIII
Hướng dẫn trả lời:
Bài tập 4 (trang 85,86): Nêu nhận xét chung vể các cuộc khởi nghĩa nông dân Đàng Ngoài thế kỉ XVIII theo các yêu cầu sau:
- Thời gian, số lượng:
- Phạm vi hoạt động:
- Lực lượng tham gia:
- Kết quả, ý nghĩa:
Hướng dẫn trả lời:* Nhận xét chung về các cuộc khởi nghĩa nông dân Đàng Ngoài thế kỉ XVIII:
- Thời gian, số lượng: Thời gian kéo dài từ những năm 30 đến những năm 70 của thế kỉ XVIII với hàng chục cuộc khởi nghĩa lớn nhỏ.
- Phạm vi hoạt động: khắp các trấn vùng đồng bằng Đàng Ngoài và vùng Thanh - Nghệ.
- Lực lượng tham gia: nông dân.
- Kết quả, ý nghĩa: thất bại; góp phần làm cho cơ đồ họ Trịnh bị lung lay, tạo tiền đề cho nghĩa quân Tây Sơn sau này tiến ra Đàng Ngoài lật đổ được thế lực họ Trịnh...