Bài 20: Nước Đại Việt thời Lê Sơ - trang 69 SBT Lịch Sử 7
Bài tập 1 trang 69,70 SBT Lịch Sử 7
1. (trang 69 SBT Lịch Sử 7): Bộ luật mới thời Lê sơ có tên là gì?
A. Quốc triều hình luật hay Luật Hồng Đức.
B. Hình thư.
C. Hoàng triều luật lệ.
D. Hình luật.
Hướng dẫn trả lời:
Đáp án đúng là: A
2. (trang 69): Điểm mới và tiến bộ trong bộ luật thời Lê sơ là gì?
A. bảo vệ an ninh trật tự xã hội.
B. gìn giữ những truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
C. khuyến khích sản xuất phát triển.
D. bảo vệ một số quyền lợi của phụ nữ.
Đáp án đúng là: D
3. (trang 69): Hai giai cấp chính trong xã hội thời Lê sơ là gì?
A. địa chủ và nông dân
B. lãnh chúa và nông nô.
C. chủ nô và nô lệ.
D. tư sản và vô sản.
Đáp án đúng là: A
4. (trang 69): Để động viên, khuyến khích việc học hành, nhà Lê sơ đề ra nhiều un đãi đối với những người đỗ Tiến sĩ. Tuy vậy, ý nào sau đây không thuộc những ưu đãi đó?
A. Được vua ban mũ áo, phẩm tước.
B. Được vinh quy bái tổ.
C. Được khắc tên vào bia đá ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám.
D. Được ban cấp điền trang, thái ấp.
Đáp án đúng là: D
5. (trang 69): Tác giả của tác phẩm "Bình Ngô đại cáo" là ai?
A. Ngô Sĩ Liên.
B. Nguyễn Trãi,
C. Lê Lợi.
D. Lê Thánh Tông.
Đáp án đúng là: B
6. (trang 69): Một số tác phẩm nổi tiếng của Nguyễn Trãi là... ?
A. Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, Quốc âm thi tập.
B. Đại Việt sử kí toàn thư, Lam Sơn thực lục.
C. Việt giám thông khảo tổng luận, Hoàng triều quan chế.
D. Hí phường phả lục, Đại thành toán pháp.
Đáp án đúng là: A
7. (trang 70): Văn thơ chữ Nôm của Lê Thánh Tông được tập hợp lại trong tác phẩm nào?
A. Đại Việt sử kí toàn thư.
B. Hồng Đức quốc âm thi tập.
C. Bình Ngô đại cáo.
D. Lam Sơn thực lục.
Đáp án đúng là: B
Bài tập 2 (trang 70): Hãy điền chữ Đ (đúng) hoặc chữ s (sai) vào ô trống trước các câu sau.
| 1. Quốc hiệu nước ta thời Lê sơ là Đại Việt. | |
| 2. Chính quyền phong kiến được coi là hoàn chỉnh nhất dưới thời vua Lê Thái Tổ. | |
| 3. Quân đội thời Lê sơ bao gồm: bộ binh, thuỷ binh, tượng binh, kị binh. | |
| 4. Thời Lê sơ, Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo đều được nhà nước coi trọng. | |
| 5. Nguyễn Trãi là người đứng đầu Hội Tao đàn. |
Hướng dẫn trả lời:
| Đ | 1. Quốc hiệu nước ta thời Lê sơ là Đại Việt. |
| S | 2. Chính quyền phong kiến được coi là hoàn chỉnh nhất dưới thời vua Lê Thái Tổ. |
| Đ | 3. Quân đội thời Lê sơ bao gồm: bộ binh, thuỷ binh, tượng binh, kị binh. |
| S | 4. Thời Lê sơ, Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo đều được nhà nước coi trọng. |
| S | 5. Nguyễn Trãi là người đứng đầu Hội Tao đàn. |
Bài tập 3 (trang 70): Nối ô bên trái với ô bên phải cho đúng.
| Tác phẩm | Tác giả |
| 1. Bình Ngô đại cáo | a) Lương Thế Vinh |
| 2. Đại thành toán pháp | b) Nguyễn Trãi |
| 3. Đại Việt sử kí toàn thư | c) Lê Văn Hưu |
| d) Ngô Sĩ Liên |
Hướng dẫn trả lời:
Nối như sau:
1 – b); 2 – a); 3 – d).
Bài tập 4 (trang 70): Điền vào chỗ chấm các từ còn thiếu: Quốc sử viện, Ngự sử đài, Hàn lâm viện, Công, Thượng thư.
Sáu bộ thời vua Lê Thánh Tông là: Lại, Hộ, Lễ, Binh, Hình, ...... Đứng đầu mỗi bộ là....... Các cơ quan chuyên môn có.... (soạn thảo công văn),...... (viết sử),....... (can gián vua và các triều thần).
Hướng dẫn trả lời:Bài tập 5 (trang 71): Sau khi đánh đuổi quân Minh ra khỏi đất nước, Lê Lợi đã làm gì?
Hướng dẫn trả lời:Sau khi đánh đuổi quân Minh ra khỏi đất nước, Lê Lợi đã lên ngôi hoàng đế năm 1428, sáng lập ra vương triều Lê.
Bài tập 6 (trang 71): Em hãy nêu nhận xét về chính quyền phong kiến thời Lê sơ.
Hướng dẫn trả lời:Nhận xét về chính quyền phong kiến thời Lê sơ: Chính quyền phong kiến thời Lê sơ được xây dựng đầy đủ dần và đến đời vua Lê Thánh Tông (1460 - 1497) thì chính quyền từ trung ương đến địa phương được tổ chức lại hoàn chỉnh, chặt chẽ nhất.
Bài tập 7 (trang 71): Vua Lê Thánh Tông căn dặn các quan trong triều: "Một thước núi, một tấc sông của ta lẽ nào lại vứt bỏ? Phải cương quyết tranh biện chớ cho họ lấn dần, nếu họ không nghe còn có thể sai sứ sang tận triều đình của họ, trình bày rõ điều ngay lẽ gian. Người nào dám đem một thước, một tấc đất của Thái Tổ làm mồi cho giặc, thì tội phải tru di".
(Đại Việt sử kí toàn thư)
Em hãy nêu cảm nghĩ về chủ trương đối với lãnh thổ đất nước của nhà nước Lê Sơ.
Hướng dẫn trả lời:Đoạn trích trên nói lên ý thức, thái độ kiên quyết bảo vệ, gìn giữ biên cương, lãnh thổ của Tổ quốc dù chỉ là một thước núi, một tấc sông.
Bài tập 8 (trang 71): Vua Lê Thánh Tông đã cho biên soạn và ban hành bộ luật nào? Nêu nội dung cơ bản của bộ luật đó.
Hướng dẫn trả lời:Bài tập 9 (trang 71): Để phục hồi và phát triển nông nghiệp, vua Lê Thái Tổ đã làm gì?
Hướng dẫn trả lời:Để phục hồi và phát triển nông nghiệp, vua Lê Thái Tổ đã:
- Cho 25 vạn lĩnh (trong tổng số 35 vạn) về quê làm ruộng ngay sau chiến tranh. Còn lại, 10 vạn người được chia làm 5 phiên thay nhau về quê sản xuất.
- Kêu gọi nhân dân phiêu tán trở về quê làm ruộng.
- Đặt ra một số chức quan chuyên trách về nông nghiệp,...
Bài tập 10 (trang 71): Em hãy nêu một số biểu hiện về sự phát triển của công thương nghiệp thời Lê Sơ.
Hướng dẫn trả lời:Một số biểu hiện về sự phát triển của công thương nghiệp thời Lê Sơ:
- Thương nghiệp: chợ búa được khuyến khích mở để lưu thông hàng hóa trong nước và nước ngoài.
- Thủ công nghiệp: phát triển với những nghề thủ công truyền thống, nhiều làng thủ công chuyên nghiệp nổi tiếng ra đời, nhất là Thăng Long.
Các nghề thủ công như: Dệt lụa, ươm tơ, dệt vải, nghề mộc, nghề chạm, nghề đúc đồng cũng phát triển.
Bài tập 11 (trang 72): Thời Lê sơ, trong xã hội có những giai cấp và tầng lớp nào?
Hướng dẫn trả lời:Thời Lê sơ, trong xã hội có những giai cấp và tầng lớp:
- Địa chủ, quan lại: là những người có quyền, có ruộng đất. Cho nông dân thuê ruộng đất để cày cấy và thu lại một phần hoa lợi.
- Giai cấp nông dân: chiếm đại đa số dân cư và họ sống chủ yếu ở nông thôn. Họ có rất ít hoặc không có ruộng đất phải cày ruộng đất công nộp tô thuế đi phục dịch cho nhà nước (đi lính đi phu... ) hoặc phải cày cấy ruộng thuê của địa chủ quan lại và phải nộp một phần hoa lợi (gọi là tô) cho chủ ruộng. Nông dân là giai cấp bị bóc lột nghèo khổ trong xã hội.
- Tầng lớp thương nhân thợ thủ công: ngày càng đông. Họ phải nộp thuế cho nhà nước và không được xã hội phong kiến coi trọng.
- Nô tì: Là tầng lớp thấp kém nhất trong xã hội bao gồm cả người Việt người Hoa dân tộc ít người. Pháp luật nhà Lê hạn chế nghiêm ngặt việc bàn mình làm nô hoặc bức dân tự do làm nô tì. Nhờ vậy số lượng nô tì giảm dần.
Bài tập 12 (trang 72): Nêu những nét chính về tình hình giáo dục và khoa cử thời Lê sơ.
Hướng dẫn trả lời:Những nét chính về tình hình giáo dục và khoa cử thời Lê sơ:
+ Vua Lê Thái Tổ cho dựng lại Quốc tử giám ở kinh thành Thăng Long.
+ Mở trường học ở các lộ, mở khoa thi và cho phép người nào có học đều được dự thi. Đa số dân đều có thể đi học, đi thi trừ những kẻ phạm tội và làm nghề ca hát.
- Ở các đạo, phủ có trường công. Nhà nước tuyển chọn người giỏi, có đạo đức để làm thầy giáo.
- Nội dung học tập thi cử là các sách của đạo Nho. Thời Lê sơ, Nho giáo chiếm địa vị độc tôn; Phật giáo, Đạo giáo bị hạn chế.
- Thời Lê sơ (1428 - 1527) đã tổ chức được: 26 khoa thi tiến sĩ, lấy đỗ 989 tiến sĩ, 20 trạng nguyên. Riêng thời vua Lê Thánh Tông (1460 - 1497) tổ chức được 12 khoa thi tiến sĩ, lấy đỗ 501 tiến sĩ, 9 trạng nguyên.
Bài tập 13 (trang 72): Nêu những thành tựu chủ yếu về văn học, khoa học, nghệ thuật của nước Đại Việt thời Lê sơ.
Hướng dẫn trả lời:* Những thành tựu chủ yếu về văn học, khoa học, nghệ thuật của nước Đại Việt thời Lê sơ:
- Về văn học: Văn học chữ Hán phát triển và chiếm ưu thế. Các tác giả đã viết được rất nhiều những tác phẩm thể hiện lòng yêu nước sâu sắc, niềm tự hào dân tộc, khí phách anh hùng và tinh thần bất khuất của dân tộc.
- Về khoa học:
+ Sử học: tác phẩm Đại Việt sử kí toàn thư, Đại Việt sử kí, Lam Sơn thực lục...
+ Địa lí: tác phẩm Hồng Đức bản đồ, Dư địa chí, An Nam hình thăng đồ.
+ Y học: Bản thảo thực vật toát yếu.
+ Toán học: Đại thành toán pháp, Lập thành toán pháp.
- Nghệ thuật:
+ Nghệ thuật sân khấu ca múa nhạc, chèo, tuồng... đều phát triển.
+ Điêu khắc có phong cách khối đồ sộ, kĩ thuật điêu luyện.
Xuất hiện các danh nhân văn hóa như Lê Thánh Tông, Nguyễn Trãi,...
Bài tập 14 (trang 72): "Ức Trai lúc Thái Tổ mới dựng nghiệp theo về Lỗi Giang. Trong thì bàn kế hoạch ở nơi màn trướng, ngoài thì thảo văn thư dụ hàng các thành. Vãn chương tiên sinh làm vẻ vang cho nước, lại được vua tin, quý trọng".
Lê Thánh Tông - Con người và sự nghiệp)
Qua nhận xét của vua Lê Thánh Tông, hãy nêu lên những cống hiến của Nguyễn Trãi cho đất nước ở thế kỉ XV.
Hướng dẫn trả lời:Những cống hiến của Nguyễn Trãi cho đất nước ở thế kỉ XV:
- Tham gia khởi nghĩa Lam Sơn ngay từ những ngày đầu.
- Là một nhà chính trị, quân sự tài ba.
- Có nhiều tác phẩm giá trị về văn học, sử học, địa lí...
Bài tập 15 (trang 73): Nêu tóm tắt những hiểu biết của em về vua Lê Thánh Tông.
Hướng dẫn trả lời:Tóm tắt tiểu sử của vua Lê Thánh Tông:
- Lê Thánh Tông sinh năm 1442.
- Năm 1460 - lên ngôi vua.
- Là một hoàng đế anh minh, nổi tiếng bậc nhất trong lịch sử chế độ phong kiến Việt Nam, một tài năng xuất sắc trên nhiều lĩnh vực...
- Ông đã để lại một di sản thơ văn phong phú, đồ sộ...