Lý thuyết & Trắc nghiệm Bài 9: Đa dạng của ngành Ruột khoang - Sinh học 7
A. Lý thuyết
Ngành ruột khoang có khoảng 10 nghìn loài. Trừ số nhỏ sống ở nước ngọt như thủy tức đơn độc, còn hầu hết các loài ruột khoang đều sống ở biển. Các đại diện thường gặp như: sứa, hải quỳ, san hô.
I. Sứa- Sứa và thủy tức có cấu tạo chung giống nhau, nhưng sứa thích nghi với đời sống di chuyển ở biển. Khi di chuyển, sứa co bóp dù, đẩy nước qua lỗ miệng và tiến về phía ngược lại. Tua miệng của một số loại sứa gây ngứa, thậm chí gây bỏng da.
Bảng 1: So sánh đặc điểm của sứa với thủy tức
- Cấu tạo của sứa thích nghi với lối sống di chuyển tự do:
+ Phủ ngoài cơ thể là lớp ngoài. Lớp ngoài tạo thành khoang vị và ống vị, giữa hai lớp có tầng keo dày giúp cơ thể sứa nổi trên mặt nước và khiến cho khoang tiêu hóa thu hẹp lại, thông với lỗ miệng quay về phía dưới.
+ Thân sứa có hình bán cầu, trong suốt.
+ Phía lưng có hình dù, bên trên có nhiều xúc tu. Xúc tu có nọc để làm tê liệt con mồi.
+ Cơ thể sứa hình dù, miệng ở phía dưới, có đối xứng tỏa tròn.
+ Di chuyển bằng cách co bóp dù
+ Lối sống tự do, đơn độc
Ở ven biển nước ta thường gặp loài ruột khoang cơ thể hình trụ, kích thước khoảng từ 2cm đến 5cm, có nhiều tua miệng xếp đối xứng và có màu rực rỡ như những bông hoa. Đó là hải quỳ.
- Hải quỳ có bề ngoài giống như một loài thực vật, nhưng hải quỳ là một loài động vật ăn thịt. Nó bắt mồi bằng cách dùng những xúc tu bất ngờ tiêm nọc độc khiến con mồi tê cứng và nuốt chửng.
- Mối quan hệ cộng sinh giữa hải quỳ và tôm
Hải quỳ dựa vào tôm để di chuyển trong nước nên kiếm được nhiều thức ăn hơn. Còn với tôm thì hải quỳ giúp nó xua đuổi kẻ thù, do có xúc tu chứa nọc độc.
San hô sống bám nhưng khác hải quỳ ở chỗ:
- Khi sinh sản mọc chồi, cơ thể con không tách rời ra mà dính với cơ thể mẹ, tạo nên tập đoàn san hô có khoang ruột thông với nhau.
- Ở tập đoàn san hô hình thành khung xương đá vôi, cơ thể chúng gắn với nhau tạo nên tập đoàn hình khối hay hình cành cây vững chắc, có màu rực rỡ.
Bảng so sánh san hô với sứa:
Câu 1: Ngành ruột khoang có khoảng bao nhiêu loài?
a. 5 nghìn loài
b. 10 nghìn loài
c. 15 nghìn loài
d. 20 nghìn loài
Ngành ruột khoang có khoảng 10 nghìn loài, có loài sống ở nước ngọt, cũng có loài sống ở biển.
Đáp án đúng là: b
Câu 2: Loài ruột khoang nào sống ở môi trường nước ngọt
a. Sứa
b. San hô
c. Thủy tức
d. Hải quỳ
Ngành ruột khoang có khoảng 10 nghìn loài. Trừ số nhỏ sống ở nước ngọt như thủy tức đơn độc, còn hầu hết các loài ruột khoang đều sống ở biển.
Đáp án đúng là: c
Câu 3: Sứa di chuyển bằng cách nào?
a. Di chuyển lộn đầu
b. Di chuyển sâu đo
c. Co bóp dù
d. Không di chuyển
Khi di chuyển, sứa co bóp dù, đẩy nước qua lỗ miệng và tiến về phía ngược lại.
Đáp án đúng là: c
Câu 4: Loài ruột khoang nào không có khả năng di chuyển?
a. Thủy tức
b. Sứa
c. San hô
d. Cả b, c đúng
San hô sống thành tập đoàn và không có khả năng di chuyển.
Đáp án đúng là: c
Câu 5: Cơ thể sứa có dạng như thế nào?
a. Đối xứng tỏa tròn
b. Đối xứng hai bên
c. Dẹt 2 đầu
d. Không có hình dạng cố định
Cơ thể sứa hình dù, có đối xứng tỏa tròn.
Đáp án đúng là: a
Câu 6: Sứa tự vệ nhờ... ?
a. Di chuyển bằng cách co bóp dù
b. Thân sứa có hình bán cầu, trong suốt
c. Xúc tu có nọc để làm tê liệt con mồi
d. Không có khả năng tự vệ.
Sứa cơ thể có hình dù, có nhiều xúc tu có nọc để làm tê liệt con mồi.
Đáp án đúng là: c
Câu 7: Loài nào sống cộng sinh với tôm ở nhờ giúp di chuyển?
a. San hô
b. Hải quỳ
c. Thủy tức
d. Sứa
Mối quan hệ cộng sinh giữa hải quỳ và tôm
Hải quỳ dựa vào tôm để di chuyển trong nước nên kiếm được nhiều thức ăn hơn. Còn với tôm thì hải quỳ giúp nó xua đuổi kẻ thù, do có xúc tu chứa nọc độc.
Đáp án đúng là: b
Câu 8: Loài ruột khoang nào có lối sống tự dưỡng?
a. Sứa
b. San hô
c. Hải quỳ
d. Cả ba đáp án trên đều sai
Ruột khoang là những loài động vật ăn thịt, chúng sống dị dưỡng.
Đáp án đúng là: d
Câu 9: Hải quỳ và san hô đều sinh sản... ?
a. Sinh sản vô tính
b. Sinh sản hữu tính
c. Sinh sản vô tính và hữu tính
d. Tái sinh
Hải quỳ và san hô đều sinh sản vô tính bằng cách mọc chồi. Ở san hô khác với hải quỳ ở chỗ khi sinh sản mọc chồi, cơ thể con không tách rời ra mà dính với cơ thể mẹ, tạo nên tập đoàn san hô có khoang ruột thông với nhau.
Đáp án đúng là: a
Câu 10: Loài nào có khung xương đá vôi cứng chắc?
a. Hải quỳ
b. San hô
c. Sứa
d. Thủy tức
Ở tập đoàn san hô hình thành khung xương đá vôi, cơ thể chúng gắn với nhau tạo nên tập đoàn hình khối hay hình cành cây vững chắc, có màu rực rỡ
Đáp án đúng là: b