Lý thuyết & Trắc nghiệm Bài 40: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp Bò sát - Sinh học 7
A. Lý thuyết:
- Trên thế giới có khoảng 6 500 loài bò sát. Ở Việt Nam đã phát hiện 271 loài.
- Đặc điểm: Da khô, vảy sừng bao bọc và sinh sản trên cạn.
- Bò sát hiện nay được xếp vào 4 bộ:
+ Bộ Đầu mỏ
+ Bộ Có vảy (chủ yếu gồm những loài sống ở cạn),
+ Bộ Cá sấu (sống vừa ở nước vừa ở cạn)
+ Bộ Rùa gồm một số loài rùa cạn, một số loài rùa nước ngọt (sống vừa ở nước vừa ở cạn), ba ba sống chủ yếu ở nước ngọt, rùa biển sống chủ yếu ở biển.
1. Sự ra đời và thời đại phồn thịnh của khủng long
Tổ tiên của bò sát đã được hình thành cách đây khoảng 280 – 230 triệu năm. Sau đó, do gặp những điều kiện thuận lợi, bò sát cổ đã phát triển mạnh mẽ. Đây là thời kì phồn thịnh nhất của bò sát, được gọi là Thời đại Bò sát hoặc Thời đại Khủng long. Trong thời đại Khủng long có nhiều loài bò sát to lớn, hình thù kì lạ, thích nghi với những môi trường sống có điều kiện sống rất khác nhau.
2. Sự diệt vong của khủng long
- Cách đây khoảng 65 triệu năm, khi đó trên Trái Đất đã xuất hiện chim và thú. Chim và thú có cỡ nhỏ hơn khủng long, song sức sống cao và hoạt động mạnh mẽ hơn. Chúng có khả năng duy trì nhiệt độ cơ thể ổn định không phụ thuộc vào môi trường (động vật hằng nhiệt). Chúng có số lượng đông và nhiều loài đã phá hoại trứng khủng long. Thậm chí nhiều loài thú ăn thịt đã tấn công cả các loài khủng long ăn thực vật
- Khi khí hậu Trái Đất đang nóng bỗng trở nên lạnh đột ngột, cùng với những trận thiên tai như núi lửa, khói bụi che phủ bầu trời Trái Đất trong nhiều năm ảnh hưởng tới sự quang hợp của thực vật, thiên thạch va vào Trái Đất, khủng long cỡ lớn thiếu chỗ trú thích hợp để tránh rét, thiếu thức ăn nên đã bị tiêu diệt hàng loạt. Chỉ còn một số loài cỡ nhỏ hơn nhiều so với khủng long như thằn lằn, rắn, rùa, cá sấu… còn tồn tại đến ngày nay.
III. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA BÒ SÁT- Bò sát loài động vật có xương sống thích nghi hoàn toàn với đời sống ở cạn.
Đặc điểm: Da khô, vảy sừng khô, cổ dài, màng nhĩ nằm trong hốc tai, chi yếu có vuốt sắc, phổi có nhiều vách ngăn, tim có vách hụt ngăn tâm thất (trừ cá sấu), máu đi nuôi cơ thể vẫn là máu pha, là động vật biến nhiệt.
IV. VAI TRÒ- Đại bộ phận bò sát có ích cho nông nghiệp bởi chúng tiêu diệt sâu bọ có hại như đa số thằn lằn, gặm nhấm (chuột), như đa số rắn.
- Nhiều loài bò sát có giá trị thực phẩm đặc sản (ba ba), dược phẩm (rượu rắn, mật trăn, nọc rắn, yếm rùa…), sản phẩm mĩ nghệ (vảy đồi mồi, da thuộc của trăn và rắn…) => Vì thế bò sát cần được bảo vệ và gây nuôi những loài quý.
(Hình ảnh các sản phẩm được chế tác từ da rắn)
(Hình ảnh Rượu rắn)
B. Trắc nghiệmCâu 1: Bò sát có bao nhiêu loài?
a. 1500 loài
b. 2500 loài
c. 4500 loài
d. 6500 loài
Trên thế giới có khoảng 6 500 loài bò sát. Ở Việt Nam đã phát hiện 271 loài.
Đáp án đúng là: d
Câu 2: Bò sát được chia thành mấy bộ?
a. 2 bộ
b. 3 bộ
c. 4 bộ
d. 5 bộ
Bò sát hiện nay được chia thành 4 bộ như sau: bộ Đầu mỏ, bộ Có vảy, bộ Cá sấu và bộ Rùa
Đáp án đúng là: c
Câu 3: Đặc điểm của bộ Rùa là... ?
a. Hàm không có răng, có mai và yếm
b. Hàm có răng, không có mai và yếm
c. Có chi, màng nhĩ rõ
d. Không có chi, không có màng nhĩ
Đặc điểm của bộ Rùa là: hàm không có răng, có mai và yếm, đại diện là rùa và ba ba.
Đáp án đúng là: a
Câu 4: Loài bò sát to lớn nhất là loài nào... ?
a. Thằn lằn
b. Rùa
c. Cá sấu
d. Khủng long
Khủng long là loài bò sát to lớn nhất, tuy nhiên loài này đã bị tuyệt chủng.
Đáp án đúng là: d
Câu 5: Lớp Bò sát rất đa dạng là vì... ?
a. Lớp Bò sát có số loài lớn
b. Lớp Bò sát có lối sống đa dạng
c. Lớp Bò sát có môi trường sống đa dạng
d. Tất cả các ý trên đều đúng
Lớp Bò sát đa dạng là vì có số loài lớn, có môi trường sống và lối sống đa dạng.
Đáp án đúng là: d
Câu 6: Lớp Bò sát được hình thành cách đây khoảng... ?
a. 280 – 230 triệu năm
b. 320 – 380 triệu năm
c. 380 – 320 triệu năm
d. 320 – 280 triệu năm
Tổ tiên của bò sát đã được hình thành cách đây khoảng 280 – 230 triệu năm.
Đáp án đúng là: a
Câu 7: Đặc điểm nhận biết bộ Cá sấu là... ?
a. Hàm rất dài, có nhiều răng lớn, nhọn sắc
b. Răng mọc trong lỗ chân răng
c. Trứng có vỏ đá vôi bao bọc
d. Tất cả các ý trên đúng
Bộ Cá sấu có những đặc điểm nhận biết là hàm rất dài, có nhiều răng lớn, nhọn sắc, mọc trong lỗ chân răng, trứng có vỏ đá vôi bao bọc.
Đáp án đúng là: d
Câu 8: Khủng long sống trong môi trường... ?
a. Trên không
b. Trên cạn
c. Dưới nước
d. Sống ở cả 3 môi trường trên
Khủng long có rất nhiều loài, sống trong nhiều môi trường khác nhau: trên không, trên cạn và dưới nước.
Đáp án đúng là: d
Câu 9: Loài khủng long nào KHÔNG sống trên cạn?
a. Khủng long cổ dài
b. Khủng long cá
c. Khủng long sấm
d. Khủng long bạo chúa
Khủng long bạo chúa, khủng long sấm, khủng long cổ dài là những đại diện khủng long sống trên cạn.
Đáp án đúng là: b
Câu 10: Khủng long diệt vong là do... ?
a. Thiên thạch rơi vào trái đất, núi lửa, thiên tai triền miên
b. Sự xuất hiện của chim và thú ăn thịt
c. Khí hậu đột ngột thay đổi
d. Tất cả các ý trên đúng
Khủng long diệt vong vì nhiều lý do: sự xuất hiện của chim và thú ăn thịt phá hoại trứng khủng long, khí hậu thay đổi đột ngột lạnh bất thường, thiên thạch và các thảm họa thiên tai...
Đáp án đúng là: d