Bài 4: Đo thể tích vật rắn không thấm nước (trang 15 VBT Vật Lí 6)
Câu C1 trang 15 VBT Vật Lí 6: Mô tả cách để đo thể tích của hòn đá cách dùng bình chia độ ở hình 4.2:
Lời giải:
+ Ta đo thể tích nước ban đầu đựng trong bình chia độ: V1 = 150 cm3;
+ Thả hòn đá vào bình chia độ sau đó đo thể tích nước dâng lên trong bình:
V2 = 200 cm3;
+ Thể tích hòn đá là:
V2 – V1 = 200 – 150 = 50 cm3.
2. Sử dụng bình tràn
Câu C2 trang 15 VBT Vật Lí 6: Mô tả cách đo thể tích hòn đá theo phương pháp bình tràn vẽ trong hình 4.3:
Lời giải:
+ Khi hòn đá không lọt vào trong bình chia độ thì sử dụng bình tràn.
+ Đổ nước vào đầy bình tràn.
+ Thả hòn đá vào bình tràn, nước sẽ tràn sang bình chứa.
+ Đo thể tích nước tràn sang bình chứa bằng bình chia độ, đó chính là thể tích của hòn đá.
Rút ra kết luận
Câu C3 trang 15 VBT Vật Lí 6: Thể tích của vật rắn bất kì không thấm nước có thể được đo được theo cách:
Lời giải:
a) Thả chìm vật rắn đó vào chất lỏng đựng trong bình chia độ. Thể tích của phần chất lỏng dâng lên trong bình chính bằng thể tích của vật.
b) Khi vật rắn không bỏ lọt vào trong bình chia độ thì ta thả vật đó vào trong bình tràn. Thể tích của phần chất lỏng tràn ra chính bằng thể tích của vật.
3. Thực hành: Đo thể tích của vật rắn
| Vật cần đo thể tích | Dụng cụ để đo | Thể tích ước lượng (cm3) | Thể tích đo được (cm3) | |
| GHĐ | ĐCNN | |||
| Cục sắt | 500ml | 2ml | 300 cm3 | 320 cm3 |
Câu C4 trang 16 VBT Vật Lí 6: Nếu sử dụng ca để thay cho bình tràn và bát to để thay cho bình chứa để đo thể tích của vật rắn như trong hình 4.4 thì cần phải chú ý:
Lời giải:
- Lau khô bát to trước khi sử dụng.
- Khi nhấc ca ra làm sao để không làm đổ hoặc sánh nước ra bát.
- Đổ hết nước từ bát vào trong bình chia độ, không được làm đổ nước ra ngoài…
Ghi nhớ:
Để đo thể tích của vật rắn bất kì không thấm nước và chìm trong nước ta có thể sử dụng bình bình tràn, bình chia độ.
Bài 4.1 trang 16 VBT Vật Lí 6: Người ta sử dụng 1 bình chia độ ghi đến cm3 chứa 55cm3 nước để đo thể tích của 1 hòn đá. Khi thả hòn đá chìm hẳn vào trong bình, mực nước trong sẽ bình dâng lên đến vạch 86cm3. Hỏi các kết quả ghi dưới đây, kết quả nào chính xác?
A. V = 86cm3.
B. V = 55cm3.
C. V = 31cm3.
D. V = 141cm3.
Lời giải:
Chọn đáp án C.
Vì thể tích nước ban đầu khi chưa thả hòn đá là (Vbđ = 55cm3). Sau khi thả hòn đá vào bình chia độ, mực nước bình chia độ sẽ dâng lên là (V = 86cm3).
Vậy thể tích của hòn đá bằng: Vhđ = V - Vbđ = 86 - 55 = 31 (cm3).
Bài 4.2 trang 17 VBT Vật Lí 6: Khi dùng bình chứa, bình tràn để đo thể thích của vật rắn không bị thấm nước, thì thể tích của vật là:
A. Thể tích của bình tràn.
B. Thể tích của bình chứa.
C. Thể tích phần nước tràn ra bình tràn sang bình chứa.
D. Thể tích nước còn lại trong bình tràn.
Hãy chọn đáp án đúng.
Lời giải:
Chọn đáp án C.
Thể tích phần nước chứa tràn ra từ bình sang bình chứa đo chính là thể tích của vật rắn không thấm nước.
Bài 4.3 trang 17 VBT Vật Lí 6: Cho 1 bình chia độ, 1 quả trứng (không bỏ lọt vào bình chia độ), 1 cái bát, 1 cái đĩa và nước. Cách đo thể tích quả trứng như dưới đây:
Lời giải:
- Cách 1: Lấy cái bát đặt trên đĩa, đổ đầy nước vào bát. Thả quả trứng vào bát, nước sẽ tràn ra đĩa. Đổ nước từ đĩa vào bình chia độ, số chỉ đo được chính là thể tích của quả trứng.
- Cách 2: Đổ nước vào đầy bát rồi đổ nước từ bát vào bình chia độ (V1), thả quả trứng vào bát, đổ nước từ bình chia độ vào bát đến khi đầy, thể tích nước còn lại trong bình chia độ chính là thể tích của quả trứng.
Bài 4a trang 17 Vở bài tập Vật Lí 6: Người ta sử dụng bình chia độ có ghi đến cm3 chứa 60 cm3 nước để đo thể tích của 1 hòn đá. Khi thả hòn đá vào bình thì mực nước trong bình sẽ dâng lên đến vạch 100 cm3. Hỏi kết quả ghi dưới đây, kết quả nào là chính xác:
A. V1 = 100 cm3.
B. V2 = 60 cm3.
C. V3 = 160 cm3.
D. V4 = 40 cm3.
Đáp án:
Chọn đáp án D.
Vì khi thả hòn đá vào bình tràn thì phần nước dâng lên thêm đó chính bằng thể tích của hòn đá: V = 100 cm3 – 60 cm3 = 40 cm3.
Bài 4b trang 18 Vở bài tập Vật Lí 6: Cho 1 bình chia độ, 1 vật không cho được vào bình chia độ, 1 cái bát, 1 cái đĩa và nước. Hãy chỉ ra thể tích của vật trong 2 cách đo dưới đây:
Đáp án:
- Cách 1: Đặt bát lên đĩa. Đổ nước vào bát cho đầy. Thả quả trứng vào bát, nước tràn ra đĩa. Đổ nước từ đĩa vào bình chia độ để đo, và thể tích của vật chính là thể tích của phần nước tràn ra đĩa.
- Cách 2 (không sử dụng đến đĩa): Đổ nước vào bát cho đầy. Đổ nước từ bát sang bình chia độ. Bỏ vật vào chiếc bát. Đổ nước từ bình chia độ vào đầy bát. Thể tích của vật chính là thể tích phần nước còn lại trong bình chia độ.
Cách nào cho kết quả đúng hơn? Tại sao?
Cách 2 cho kết quả đúng hơn. Vì cách 2 không có sự hao hụt nước ra ngoài như cách 1, cách 1 nước bị tràn ra đĩa, sau đó lại đổ nước ở đĩa vào trong bình chia độ sẽ làm nước bị hao hụt 1 phần lên thành đĩa, bát và thậm chí nếu không cẩn thận thì nước có thể rơi vãi ra ngoài bàn.
Bài trước: Bài 3: Đo thể tích chất lỏng (trang 11 VBT Vật Lí 6) Bài tiếp: Bài 5: Khối lượng - Đo khối lượng (trang 19 VBT Vật Lí 6)