Lý thuyết & Trắc nghiệm Bài 4: Các nước châu Á - GDCD 9
A. Lý thuyết
I. TÌNH HÌNH CHUNG
- Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, cao trào giải phóng dân tộc lan rộng khắp châu Á.
- Cuối những năm 50, phần lớn các quốc gia châu Á giành được độc lập.
- Nửa sau thế kỉ XX, nhiều quốc gia châu Á nhất là khu vực Đông Nam Á và Tây Á bị thực dân phương Tây xâm lược.
- Sau Chiến tranh lạnh, một số nước châu Á diễn ra những cuộc xung đột tranh chấp biên giới, lãnh thổ hoặc các phong trào li khai, khủng bố.
- Một số nước châu Á đạt được sự tăng trưởng nhanh chóng về kinh tế như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Xin-ga-po,.. thế kỉ XXI được dự đoán sẽ là thế kỉ của châu Á.
- Ấn Độ đạt được nhiều thành tựu trong phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ phần mềm, công nghệ hạt nhân và công nghệ vũ trụ.
II. TRUNG QUỐC
1.1 Sự ra đời của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa
- Từ 1946 – 1949, Trung Quốc diễn ra cuộc nội chiến giữa Đảng Quốc dân và Đảng Cộng sản Trung Quốc với sự thất bại của Đảng Quốc dân.
Một số hình ảnh về cuộc nội chiến giữa Đảng Quốc dân và Đảng Cộng sản Trung Quốc
- Ngày 1- 10 – 1949, nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa được thành lập.
Chủ tịch Mao Trạch Đông tuyên bố thành lập nước XHND Trung Hoa
- Ý nghĩa:
+ Kết thúc ách nô dịch hơn 100 năm của đế quốc và hàng nghìn năm của chế độ phong kiến.
+ Đưa Trung Quốc bước vào kỉ nguyên độc lập, tự do.
+ Hệ thống XHCN được nối liền từ châu Âu sang châu Á.
1.2. Mười năm đầu xây dựng chế độ mới (1949 – 1959)
- Từ năm 1950, nhân dân Trung Quốc bắt tay vào công cuộc khôi phục nền kinh tế.
- Biện pháp:
+ Tiến hành cải cách ruộng đất và hợp tác hóa nông nghiệp.
+ Cải tạo công thương nghiệp tư bản tư doanh.
+ Xây dựng nền công nghiệp dân tộc.
+ Phát triển văn hóa giáo dục.
- Kết quả: Công cuộc khôi phục kinh tế hoàn thành thắng lợi.
Lược đồ nước CHND Trung Hoa sau ngày thành lập
- Trung Quốc thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1953 – 1957) đạt được nhiều thành tựu, bộ mặt đất nước thay đổi rõ rệt.
- Về đối ngoại: Thi hành chính sách đối ngoại tích cực nhằm củng cố hòa bình và thúc đẩy phong trào cách mạng thế giới, địa vị quốc tế được khẳng định.
1.3. Đất nước trong thời kì biến động
- Những năm 1959 – 1978 Trung Quốc trải qua nhiều biến động.
- Đề ra đường lối “Ba ngọn cờ hồng” với mục tiêu nhanh chóng xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.
- Phong trào “Đại nhảy vọt” làm cho nền kinh tế trở nên hỗn loạn, đời sống nhân dân điêu đứng.
Bích chương tuyên truyền của Đại nhảy vọt
- Nội bộ Đảng và Nhà nước Trung Quốc diễn ra cuộc tranh giành quyền lực gay gắt, đỉnh cao là cuộc “Đại cách mạng văn hóa vô sản” gây nên tình trạng hỗn loạn trong nước và để lại những hậu quả nghiêm trọng trong đời sống vật chất và tinh thần.
1.4. Công cuộc cải cách – mở cửa (từ 1978 đến nay)
- Tháng 12/1978, Trung ương ĐCS Trung Quốc đề ra đường lối mở cửa.
- Chủ trương:
+ Xây dựng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc.
+ Lấy phát triển kinh tế làm trọng tâm.
+ Thực hiện cải cách mở cửa nhằm mục tiêu hiện đại hóa, đưa đất nước Trung Quốc trở thành quốc gia giàu mạnh dân chủ, văn minh.
- Thành tựu:
+ Kinh tế phát triển nhanh chóng, tốc độ tăng trưởng cao nhất thế giới.
+ Giai đoạn 1979 – 2000, GDP tăng trung bình hàng năm 9,6%.
+ Thu nhập bình quân tăng nhanh, đời sống nhân dân được cải thiện.
Thành phố Thượng Hải ngày nay
- Đối ngoại:
+ Bình thường hóa mối quan hệ với Liên Xô, Mông Cổ, Ấn Độ, Việt Nam, vị thế trên trường quốc tế được nâng cao.
+ Mở rộng quan hệ hữu nghị hớp tác với hầu hết các nước trên thế giới.
+ Thu hồi chủ quyền đối với Hồng Công (7 – 1977) và Ma Cao (12 – 1999).
B. Trắc nghiệm
Câu 1. Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, biến đổi lớn nhất của các nước châu Á là:
A. Các nước châu Á giành được độc lập.
B. Các nước châu Á gia nhập ASEAN.
C. Các nước châu Á trở thành trung tâm kinh tế, tài chính thế giới.
D. Tất cả các ý trên.
Đáp án đúng là: A
Giải thích:
- Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, cao trào giải phóng dân tộc lan rộng khắp châu Á.
- Cuối những năm 50, phần lớn các quốc gia châu Á giành được độc lập trong đó có nhiều nước lớn: Trung Quốc, Ấn Độ, In-đô-nê-xi-a, ….
Câu 2. Nước châu Á nào đang vươn lên trở thành cường quốc công nghệ phần mềm, công nghệ hạt nhân, công nghệ vũ trụ?
A. Nhật Bản
B. Trung Quốc
C. Ấn Độ
D. Xin-ga-po
Đáp án đúng là: C
Giải thích:
Những năm gần đây, công nghệ thông tin và viễn thông phát triển mạnh mẽ. Ấn Độ đang cố gắng vươn lên trở thành cường quốc công nghệ phần mềm, công nghệ hạt nhân, công nghệ vũ trụ.
Câu 3. Tại sao thế kỉ XXI, được dự đoán là “thế kỉ của châu Á”?
A. Châu Á trở thành trung tâm kinh tế, tài chính của thế giới.
B. Các nước châu Á đạt được sự tăng trưởng nhanh chóng về kinh tế.
C. Nhiều nước châu Á giành được độc lập.
D. Các nước châu Á có nền an ninh, chính trị ổn định nhất thế giới.
Đáp án đúng là: B
Giải thích:
Bước vào thế kỉ XXI, nhiều nước châu Á đạt được sự tăng trưởng nhanh chóng về kinh tế, tiêu biểu như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Ma-lai-xi-a, Sing-ga-po, … Từ sự phát triển đó, nhiều người dự đoán “Thế kỉ XXI sẽ là thế kỉ của châu Á”.
Câu 4. Sau cuộc kháng chiến chống Nhật ở Trung Quốc diễn ra cuộc nội chiến giữa:
A. nội bộ Đảng Cộng sản Trung Quốc.
B. Quốc dân đảng và Đảng Cộng sản Trung Quốc.
C. Đảng Dân chủ Trung Quốc và Đảng Cộng sản Trung Quốc.
D. Đảng tự do dân chủ Trung Quốc và Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Đáp án đúng là: B
Giải thích:
Sau cuộc kháng chiến chống Nhật ở Trung Quốc diễn ra cuộc nội chiến kéo dài trong ba năm (1946 – 1949) giữa Quốc dân đảng và Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Câu 5. Kết quả của cuộc nội chiến giữa Quốc dân đảng và Đảng Cộng sản Trung Quốc (1946 – 1949) như thế nào?
A. Quốc dân đảng thua trận phải rút chạy ra Đài Loan.
B. Đảng Cộng sản Trung Quốc thất bại phải chấm dứt quyền lãnh đạo.
C. Cuộc nội chiến không phân thắng bại, lãnh đạo hai Đảng kí hòa ước.
D. Mĩ và Liên Xô can thiệp cuộc nội chiến kết thúc trong hòa bình.
Đáp án đúng là: A
Giải thích:
Tham khảo (SGK – trang 16)Câu 6. Nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa ra đời trong thời gian nào?
A. Ngày 1 – 1 – 1949.
B. Ngày 1 – 10 – 1949.
C. Ngày 10 – 10 – 1949.
D. Ngày 11 – 10 – 1949.
Đáp án đúng là: B
Giải thích:
Ngày 1- 10 – 1949, tại cuộc mit tinh tren Quảng trường Thiên An Môn, Chủ tịch Mao Tạch Đông trịnh trọng tuyên bố trước toàn thế giới sự ra đời của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.
Câu 7. Ý nào dưới đây không phải ý nghĩa lịch sử của sự ra đời nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa?
A. Kết thúc ách nô dịch hơn 100 năm của đế quốc và hàng nghìn năm của chế độ phong kiến.
B. Đưa Trung Quốc bước vào kỉ nguyên độc lập, tự do.
C. Hệ thống XHCN được nối liền từ châu Âu sang châu Á.
D. Đưa Trung Quốc trở thành cường quốc kinh tế thế giới.
Đáp án đúng là: D
Giải thích:
- Sự ra đời của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa có ý nghĩa:
+ Kết thúc ách nô dịch hơn 100 năm của đế quốc và hàng nghìn năm của chế độ phong kiến.
+ Đưa Trung Quốc bước vào kỉ nguyên độc lập, tự do.
+ Hệ thống XHCN được nối liền từ châu Âu sang châu Á.
- Phải đến những năm cuối thế kỉ XX, đầu thế kỉ XXI nền kinh tế Trung Quốc mới phát triển mạnh mẽ và trở thành cường quốc kinh tế thế giới.
Câu 8. Nhân dân Trung Quốc bắt tay vào khôi phục kinh tế từ khi nào?
A. Năm 1949.
B. Năm 1950.
C. Năm 1953.
D. Năm 1978.
Đáp án đúng là: B
Giải thích:
- Từ năm 1950, nhân dân Trung Quốc bắt tay vào công cuộc khôi phục nền kinh tế.
- Biện pháp:
+ Tiến hành cải cách ruộng đất và hợp tác hóa nông nghiệp.
+ Cải tạo công thương nghiệp tư bản tư doanh.
+ Xây dựng nền công nghiệp dân tộc.
+ Phát triển văn hóa giáo dục.
Câu 9. Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc đề ra đường lối cải cách – mở cửa khi nào?
A. Năm 1950.
B. Năm 1959.
C. Năm 1978.
D. Năm 1979.
Đáp án đúng là: C
Giải thích:
- Tháng 12/1978, Trung ương ĐCS Trung Quốc đề ra đường lối cải cách - mở cửa, mở đầu cho công cuộc cải cách kinh tế - xã hội của đất nước và thu được nhiều thành tựu quan trọng.
- Chủ trương:
+ Xây dựng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc.
+ Lấy phát triển kinh tế làm trọng tâm.
+ Thực hiện cải cách mở cửa nhằm mục tiêu hiện đại hóa, đưa Trung Quốc trở thành quốc gia giàu mạnh dân chủ, văn minh.
Câu 10. Đường lối đổi mới trong chủ trương xây dựng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc có đặc điểm gì?
A. Lấy cải tổ chính trị làm trọng tâm.
B. Lấy phát triển kinh tế làm trọng tâm.
C. Lấy phát triển kinh tế, chính trị làm trọng tâm.
D. Lấy phát triển văn hóa làm trọng tâm.
Đáp án đúng là: B
Giải thích:
Đường lối đổi mới trong chủ trương xây dựng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc có đặc điểm lấy phát triển kinh tế làm trọng tâm, đưa Trung Quốc trở thành cường quốc giàu mạnh, văn minh.