Bài 2: Sự truyền ánh sáng - trang 6 Sách bài tập Vật Lí 7
Bài 2.1 trang 6 Sách bài tập Vật Lí 7: Tại sao một điểm C trong một hộp kín có một bóng đèn nhỏ đang sáng (hình 2.1).
a. Một người đặt mắt ở gần lỗ nhỏ A trên thành hộp nhìn vào trong hộp, người đó có nhìn thấy bóng đèn không? Vì sao?
b. Vẽ một vị trí đặt mắt để nhìn thấy bóng đèn.
Bài giải:a) Một người đặt mắt ở gần lỗ nhỏ A trên thành hộp nhìn vào trong hộp, người đó không nhìn thấy bóng đèn bởi vì: ánh sáng từ bóng đèn truyền theo đường thẳng và người đó đặt mắt ở vị trí không nằm trên đường đi của các tia sáng từ đèn C đến lỗ A đi thẳng ra ngoài nên không có ánh sáng trực tiếp từ đèn truyền vào mắt người đó.
b) Vì ánh sáng đèn phát ra truyền đi theo đường thẳng CA. Mắt ở bên dưới đường CA nên ánh sáng không truyền vào mắt được. Phải để mắt nằm trên đường thẳng CA.
Bài 2.2 trang 6: Trong một buổi tập đội ngũ, đội trưởng hô: “đằng trước thẳng”, em đứng trong hàng. Hãy nói xem em làm thế nào để biết mình đã đứng thẳng hàng chưa. Giải thích cách làm.
Bài giải:* Nếu em không nhìn thấy người thứ hai ở phía trước em có nghĩa là em đã đứng thẳng hàng.
* Cách làm này là sử dụng định luật truyền thẳng của ánh sáng.
Khi tất cả đều đứng thẳng hàng thì đội trưởng đứng trước người thứ nhất sẽ không thấy được những người còn lại trong hàng vì ánh sáng từ những người còn lại (không tính người thứ nhất) truyền theo đường thẳng nhưng bị người đằng trước cản lại không cho ánh sáng tới mắt người đội trưởng.
Bài 2.3 trang 6: Hãy vẽ sơ đồ bố trí một thí nghiệm (khác trong sách giáo khoa) để kiểm tra xem có ánh sán từ một đèn pin được bật sáng phát ra có truyền đi theo đường thẳng không? Mô tả cách làm.
Bài giải:Cách 1: Ta đục một lỗ nhỏ trên màn chắn, sau đó di chuyển màn chắn có đục lỗ trước đèn pin sao cho mắt ta luôn nhìn thấy ánh sáng từ đèn pin phát ra, khi đó đường di chuyển của màn chắn cùng lỗ nhỏ sẽ luôn là một đường thẳng, chứng tỏ ánh sáng từ pin phát ra truyền theo đường thẳng.
Cách 2: Dùng một vật chắn sáng tròn nhỏ di chuyển để cho mắt luôn luôn không nhìn thấy dây tóc bóng đèn pin đang sáng. Khi đó vật tròn sẽ di chuyển theo một đường thẳng.
Bài 2.4 trang 6: Trong một lần làm thí nghiệm, Hải dùng một miếng bìa có đục một lỗ nhỏ ở A. Đặt mắt ở M nhìn qua lỗ nhỏ thấy bóng đèn pin Đ đang sáng. Hải nói rằng, ánh sáng đã đi theo đường thẳng từ Đ qua A đến mắt. Bình lại cho rằng ánh sáng đi theo đường vòng ĐBAC đến mắt (hình 2.2). Hãy bố trí một thí nghiệm để kiểm tra xem ai nói đúng? Ai nói sai?
Thí nghiệm: Lấy một miếng bìa đục lỗ thứ hai đặt sao cho lỗ trên miếng này ở đúng điểm C.
Nếu đặt mắt ở M thì sẽ không nhìn thấy đèn sáng từ đó kết luận ánh sáng không truyền theo đường vòng. Như vậy bạn Hải nói đúng còn bạn Bình nói sai.
Bài 2.5 trang 7: Trong hình 2.3, hình nào vẽ đúng đường truyền ánh sáng từ không khí (1) vào nước (2)?
Bài giải:
Đáp án đúng là: B
Giải thích: Vì giữa hai môi trường trong suốt khác nhau là không khí và nước thì đường truyền ánh sáng bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường.
Bài 2.6 trang 7: Trên hình 2.3 biểu diễn các tia sáng, mũi tên cho ta biết điều gì?
A. Ánh sáng đang chuyển động
B. Ánh sáng mạnh hay yếu
C. Ánh sáng truyền đi nhanh hay chậm
D. Hướng truyền của ánh sáng
Bài giải:Đáp án đúng là: D. Hướng truyền của ánh sáng
Giải thích: Trên hình 2.3 biểu diễn các tia sáng, mũi tên cho ta biết đường truyền của tia sáng hay hướng truyền của ánh sáng.
Bài 2.7 trang 7: Trong trường hợp nào dưới đây, ánh sáng truyền theo phương thẳng?
A. trong môi trường trong suốt
B. đi từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác
C. trong môi trường đồng tính
D. trong môi trường trong suốt và đồng tính
Bài giải:Đáp án đúng là: D. trong môi trường trong suốt và đồng tính
Giải thích: Trong môi trường trong suốt và đồng tính ánh sáng truyền đi theo đường thẳng.
Bài 2.8 trang 7: Đặt một bóng đèn pin đang bật sáng trước một tấm bìa có đục một lỗ thủng nhỏ O. Phải đặt mắt ở vị trí nào bên kia tấm bìa để có thể nhìn thấy dây tóc bóng đèn (hình 2.4)
A. ở I
B. ở H
C. ở K
D. ở L
Bài giải:Đáp án đúng là: B. ở H
Giải thích: Vì trong môi trường trong suốt và đồng tính ánh sáng truyền theo đường thẳng. Do vậy ánh sáng từ bóng đèn pin truyền qua lỗ thủng nhỏ O sau đó là truyền thẳng tới H. Vì vậy đặt mắt ở vị trí H bên kia tấm bìa có thể nhìn thấy dây tóc bóng đèn.
Bài 2.9 trang 8: Chùm sáng do dây tóc bóng đèn pin (đèn đang bật sáng) phát ra có tính chất nào sau đây?
A. Song song
B. Phân kì
C. hội tụ
D. đầu tiên hội tụ sau đó phân kì
Bài giải:Đáp án đúng là: B. Phân kì
Giải thích: Chùm sáng do dây tóc bóng đèn pin (đèn đang bật sáng) phát ra có tính chất phân kì.
Bài 2.10 trang 8: Hình vẽ nào dưới đây biểu diễn đúng chùm tia sáng phát ra từ dây tóc bóng đèn đang sáng?
Bài giải:
Đáp án đúng là: A
Giải thích: Vì chùm sáng do dây tóc bóng đèn đang sáng phát ra có tính chất phân kì gồm các tia sáng loe rộng ra trên đường truyền của chúng. Vì vậy hình A là đáp án đúng.
Bài 2.11 trang 8: Làm thế nào để kiểm tra xem cạnh của một cái thước có thẳng không? Mô tả cách làm và giải thích cách làm.
Bài giải:Giải thích: Đặt mắt ở một đầu thước, đầu kia của thước hướng về môt nguồn sáng, nhìn dọc theo thước. Điều chỉnh hướng của thước sao cho điểm đầu của cạnh thước ở phía mắt che khuất điểm đầu kia của cạnh thước. Nếu tất cả các điểm trên cạnh thước cũng đều bị che khuất thì cạnh thước thẳng. Lí do vì tia sáng phát ra từ nguồn đi theo một đường thẳng, đầu bị thước gần nguồn chặn lại nên không đến được các điểm khác cùng nằm trên đường thẳng ấy trên cạnh thước để đến mắt.
Bài trước: Bài 1: Nhận biết ánh sáng - Nguồn sáng và vật sáng - trang 3 Sách bài tập Vật Lí 7 Bài tiếp: Bài 3: Ứng dụng định luật truyền thẳng của ánh sáng - trang 9 Sách bài tập Vật Lí 7