Bài 39: Quyết - Cây dương xỉ (trang 131 sgk Sinh học 6)
Trả lời câu hỏi Sinh 6 Bài 39 trang 128: Hãy quan sát kĩ những bộ phận của cây dương xỉ, ghi lại các đặc điểm, quan sát xem lá non có đặc điểm gì? So sánh đặc điểm bên ngoài của rễ, thân, lá cây dương xỉ và cây rêu?
Lời giải:
- Dương xỉ đã có lá, rễ thân thực sự, thân cỏ nhỏ và lá non có đặc điểm là cuộn lại ở phần đầu lá
- Khác với rêu, ở cây dương xỉ đã có những mạch dẫn làm chức năng vận chuyển
Trả lời câu hỏi Sinh 6 Bài 39 trang 128: Lật mặt dưới 1 lá già lên để tìm xem có thấy những đốm nhỏ? Sử dụng kim nhọn gạt nhẹ một số hạt bụi nhỏ trong từng đốm, đặt lên phiến kính quan sát bằng kính hiển vi, ta thấy các hạt bụi đó là những túi bào tử có hình như sau (H. 39.2)
Lời giải:
Lật mặt dưới 1 lá già sẽ nhìn thấy những đốm nhỏ, những đốm nhỏ màu đen chính là những túi bào tử.
Trả lời câu hỏi Sinh 6 Bài 39 trang 129: Nhìn hình vẽ và cho biết vòng cơ có tác dụng gì?
Quan sát sự phát triển của bào tử. Nhận xét và so sánh với rêu?
Lời giải:
- Vòng cơ có tác dụng để bảo vệ cho bào tử.
- Ở cây dương xỉ, bào tử phát triển thành nguyên tản, nguyên tản nảy mầm sẽ phát triển thành cây dương xỉ. Ở rêu, cây rêu phát triển trực tiếp từ bào tử
Trả lời câu hỏi Sinh 6 Bài 39 trang 129: Sau khi quan sát một vài cây dương xi, hãy cho biết có thể nhận ra 1 cây thuộc dương xỉ nhờ vào đặc điểm nào của lá?
Lời giải:
- Nhận ra 1 cây là cây dương xỉ dựa vào đặc điểm sau:
+ Lá non cuộn lại ở đầu lá
+ Mặt dưới của lá có những chấm nhỏ màu đen là những túi bào tử
Bài 1 (trang 131 sgk Sinh học 6): So sánh cơ quan sinh dưỡng của cây dương xỉ và cây rêu, cho biết cây nào có cấu tạo phức tạp hơn?
Lời giải:
| Cây rêu | Cây dương xỉ | |
|---|---|---|
| Rễ | Rễ giả | Rễ thật |
| Thân | Đã có thân thật nhưng chưa có hệ thống mạch dẫn. | Thân thật và có hệ thống mạch dẫn. |
| Lá | Lá thật, kiểu lá đơn | Lá thật, kiểu lá kép có hình lông chim, mặt dưới lá có chứa các túi bào tử. |
Bài 2 (trang 131 sgk Sinh học 6): Sưu tầm các loại dương xỉ thường gặp ở địa phương. Nhận xét về các đặc điểm chung của chúng. Làm thể nào để nhận biết được 1 cây thuộc Dương xỉ?
Lời giải:
Dương xỉ lá kim
Dương xỉ thường
Dương xỉ thường thủy sinh
Dương xỉ châu phi
Cách nhận biết 1 cây thuộc họ dương xỉ là:
- Lá non của cây cuộn xoắn
- Thân cây là thân rễ nằm ngang và có rất nhiều rễ phụ mọc ra từ thân
- Mặt dưới các lá già có nhiều chấm đen là những túi bào tử
Các em có thể tìm những loại cây dương xỉ ở các nơi đất ẩm và râm ở bờ ruộng, khe tường, ven đường đi hoặc dưới tán cây trong vườn (trong rừng). Khi tìm cần phải căn cứ vào đặc điểm của lá non (lá non cuộn lại như vòi voi). Sau khi tìm được một số loại dương xỉ, thì các em hãy quan sát để tìm ra các đặc điếm chung của chúng: Dương xỉ. có rễ nằm ngang bò dưới mặt đất, từ thân rễ mọc ra những rễ phụ có nhiều lông hút. Lá mọc từ thân rễ và vươn lên khỏi mặt đất. Đầu lá non cuộn lại giống như vòi voi; lá già duỗi thẳng, phiến lá chia thành các mảnh nhỏ xếp hai bên gân chính theo hình lồng chim. Mặt dưới lá có nhiều đốm nhỏ nằm dọc hai bên gân con, khi non có màu lục còn khi già có màu nâu thẫm.
Bài 3 (trang 131 sgk Sinh học 6): Sự hình thành của than đá?
Lời giải:
Sự hình thành của than đá: Cách đây khoảng 300 triệu năm về trước, khí hậu trên Trái Đất rất phù hợp với sự sinh trưởng của Quyết (sương mù, mưa lớn nhiều, nóng ẩm quanh năm). Quyết phát triển rất nhanh tạo thành những khu rừng lớn (toàn các cây thân gỗ) có cây cao đến 40m. Về sau, do sự biến đổi ở vỏ Trái Đất, các khu rừng này bị chết và bị vùi lấp sâu dưới lòng đất. Do tác dụng của vi khuẩn và sức nóng, sức ép của tầng trên Trái Đất mà chúng đã biến thành than đá.
A. Lý thuyết & Nội dung bài học
1. Quan sát cây dương xỉ
- Cây dương xỉ mọc ở những nơi đất ẩm và bờ ruộng, khe tường, râm ven đường đi, dưới tán cây trong rừng…
a) Cơ quan sinh dưỡng
- Dương xỉ thuộc loại nhóm Quyết.
- Là thực vật có rễ, lá, thân thật.
- Có mạch dẫn giữ chức năng vận chuyển.
b) Túi bào tử và sự phát triển của dương xỉ
- Dương xỉ sinh sản bằng bào tử.
- Quá trình phát triển:
Cây dương xỉ (Mặt dưới có những đốm chứa túi bào tử) → Túi bào tử có những vòng cơ → Bào tử → Nguyên tản phát triển từ bào tử → Cây dương xỉ con mọc ra từ nguyên tản.
2. Một số loại dương xỉ thường gặp- Có thể nhận ra một vài cây dương xỉ nhờ vào đặc điểm lá non cuộn lại.
- Tổ tiên của quyết hiện nay là các loài quyết có thân gỗ lớn, sống cách vào đây khoảng 300 triệu năm.
- Do sự biến đổi của vỏ trái đất các khu rừng này đã bị chết và bị vùi sâu dưới đất.
- Do tác dụng của sức nóng, vi khuẩn và sức ép của tầng trên trái đất mà chúng dần dần biến thành than đá.
Bài trước: Bài 38: Rêu - cây rêu (trang 127 sgk Sinh học 6) Bài tiếp: Bài 40: Hạt trần - Cây thông (trang 134 sgk Sinh học 6)